4.3 Toenadering, hereniging en integratie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

4.3 Toenadering, hereniging en integratie

Kenmerkende Aspecten

45. De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van de wapenwedloop 

       en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog.

47. De eenwording van Europa.

48. De toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren '60 van de 20e eeuw aanleiding gaf

       tot ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen.

Leidende vraag: Wat verklaart de hereniging van beide Duitslanden en hun

                           succesvolle integratie in Europa?

De blik gericht naar het oosten

• Beleid onder 1e bondskanselier Adenauer (1949 - 1963):  Westbindung, o.a
• geen toenadering zoeken tot DDR, geen erkenning van de DDR. 
• Beleid onder Willy Brandt (1969 - 1974): 'Ostpolitik' 
• Doel: streven naar een goede verstandhouding met communistische landen >
•  - (definitieve) erkenning Potsdam grenzen (Ostverträge)
• - Bezoek aan Polen, knieval voor monument slachtoffers opstand getto in Warschau:
• Video, heftige beelden>>> 

Der Alte, 1897-1967

Deze video is niet meer beschikbaar

Welke video was dit?

Willy Brandt,

1913- 1992

Willy Brandt maakt in 1970 een knieval voor het monument ter nagedachtenis aan de slachtoffers van de opstand in het Getto 

Brezjnev, leider van de SU (1964 - 1982) en 

Willy Brandt, bondskanselier BRD (1969 - 1974)

Extremisme in de BRD onder jongeren

• Goede verhoudingen BRD en DDR moeilijker door acties jongeren:
  
•  - tegen ex-nazi's die toch en nog steeds op hoge posten zaten
•  - sommigen radicaliseerden: RAF / Baader-Meinhofgruppe:
•  - tegen kapitalisme en consumptiemaatschappij BRD
• - bankovervallen en (bom)aanslagen
• - hard bestreden door politie
• - gesteund door DDR en Noord-Korea (!!)
• - opgeheven in 1998.

Bomaanslag op Am. basis, 1981

Koude Oorlog: Blokvorming in Europa en spanningen in de wereld, de situatie in Duitsland in een breder perspectief 

• 'Blokvorming begon al in 1943: Conferentie van Teheran >
• Wat gebeurt er met de bevrijde landen in Europa? Afspraak:
• 'er zal democratie worden ingevoerd' Probleem: welke vorm van democratie?
• Problemen ook mbt de opbouw in de bezettingszones > Berlijnse Blokkade (48/49)
• Gevolgen: spanningen tussen Oostblok en Westblok
• 
  
• Ook: hervormingsbewegingen in Oostblok

Stalin, 1953

Scheuren in Oostblok

• Na dood Stalin (1953): 
  
• Destalinisatie > rede Chroesjtsjov (1956) >
• kritiek op beleid Stalin >
• Ook andere visie Chroesjstjov op buitenlandsbeleid:
• 'Vreedzame coëxistentie'
• In Oost-Europa roep om hervormingen:
• Hongarije.

Hongaarse Opstand:

• na destalinisatierede en 'vreedzame coësistentie'
• bevolking in Hongarije hoopt op democratische hervormingen
• demonstraties in Boedapest / beeld van Stalin omvergetrokken
• pro-Russische regering gedwongen af te treden
• nieuwe regering wil uit het Warschaupact treden
• gevolg: Rusland zet het leger in

0

Toenemende ontevredenheid in Oostbloklanden

• 1968: Praagse Lente: 
• - Dubcek (regeringsleider) wil democratische hervormingen >
• - Benszjnev (1964-1982) grijpt in: Brezjnevdoctrine 
• - 'militair ingrijpen Warschau-pact als het communisme in een land in gevaar komt'.
• - Dubcek afgezet, hervomingen teruggedraaid


• Sovjet Unie in problemen door SDI-project:
•  'Star Wars' > Amerikaans ruimteschild

Documentaire over de Praagse Lente

Andere Tijden,

5 minuten

Probleem voor de SU: economische crisis en gebrek aan steun

• Kosten SDI-project niet op de brengen door SU >
• Gorbatsjov (1985-1991): 
• perestrojka (ec hervormingen) en glasnost ('openheid')
• Verzet tegen de communistische dictatuur:
• - roep om democratische vrijheden en
• - recht om in vrijheid te reizen

Tot Gorbatsjov: 

• hard militair optreden tegen protesten (DDR, 1953) en hervormingsbewegingen (Hongarije in '56, Tsjechoslowakije, '68)
  
• Gorbatsjov: weigert in te grijpen in de DDR (einde Breznjev doctrine) >
  
• Val van de Muur (1989) >
  
• Hereniging Duitsland (1990) >
  
• Val andere communistische regimes in Oostblok >
  
• Einde eenpartijstaat in SU > 
• Sovjet-Unie opgeheven (1991)
  

3 documentaires 

Val van de Muur

1e: 7 minuten (NOS)

2e: 10 minuten (NOS)

3e: einde communisme in Oostbloklanden

0

0

USSR na 1991:

• Jeltsin leider van Rusland
• Voormalige republieken onafhankelijk
• markteconomie > enkele superrijken
• Baltische staten en Polen bij EU.
• Elders autoritaire staten (o.a. Hongarije)
• Nationalistische en ethnische gevoelens >
• revolutie en burgeroorlog (o.a.Oekraïne)