14.2 Voedsel produceren

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

14.2 voedsel produceren 

Deze les

• Wat weten jullie over boeren in Nederland?
• Uitleg over 14.2
• Samen opzoeken: eutrofiëring, verzuring en waterbloei.
• Aan de slag: duurzaamheidsportfolio.

Boeren in Nederland

Wat voor agrarische bedrijven zijn er?             Wat voor regels zijn er?

Waarom zijn er protesten?                                   Waarom zijn deze regels er? 

Leerdoelen 14.2

Aan het eind van 14.2 kun je:

• uitleggen wat monocultuur en intensieve veehouderij inhouden.
• uitleggen hoe agrarische bedrijven proberen om opbrengst te verhogen en ziekte en schade te voorkomen.
• de regels voor bemesting, gewasbeschermingsmiddelen en het welzijn van dieren benoemen.
• uitleggen waarom er regels zijn voor boeren.
• beschrijven welke gevolgen overbemesting op de natuur heeft.
• uitleggen hoe gifstoffen ophopen in een voedselketen.

 

Wie produceert ons voedsel?

Boeren produceren de grondstoffen voor ons voedsel.

Er zijn drie soorten boeren:

1. akkerbouwers --> produceren voedingsgewassen zoals aardappelen, graan en mais. 
2. tuinbouwers --> produceren groente en fruit
3. Veehouders --> houden dieren voor vlees, melk, eieren. 

Meer dan de helft van NL bestaat uit akkers, weiland, stallen of kassen.

Efficient voedsel produceren 

Vroeger hadden veel boeren een gemengd bedrijf: met akkerbouw en veeteelt.       --->

Meer mensen en meer export --> meer voedselproductie nodig voor zo weinig mogelijk geld.

 

1. veel van hetzelfde produceren
2. opbrengst verhogen
3. ziekte en schade voorkomen
4. supergewassen en supervee 

Efficiënt produceren

Hoe doen boeren dat?

Efficient voedsel produceren 

1. Veel van hetzelfde produceren

Monocultuur:  1 soort gewas verbouwen (akkerbouw)

Intensieve veeteelt/bio-industrie: 1 soort dier houden 

in een zo klein mogelijke ruimte (veeteelt)

    2. Opbrengst verhogen

Mest gebruiken (akkerbouw)

Krachtvoer gebruiken (veeteelt) 

Efficiënt voedsel produceren 

    3. Ziekte en schade voorkomen

Plagen voorkomen door gewasbeschermingsmiddelen (akkerbouw)

Ziektes voorkomen door antibiotica toe te voegen aan veevoer (veeteelt)

   4. Supergewassen en supervee

Veredeling: kruisen van plantenrassen om een 

nieuw ras met gunstige eigenschappen te 

krijgen (akkerbouw)

Fokken: kruisen van rassen met gunstige

eigenschappen (veeteelt)

Zoek op en leg uit (blz. 231)

1. Zelf opzoeken (60 seconden)
2. Delen met buur (60 seconden)
3. Delen met de klas

• Wat is eutrofiëring?
• Wat is waterbloei en wat is het gevolg ervan?
• Hoe verzuurt de bodem door dierlijke mest?

Negatieve gevolgen

Gebruik van mest:

• vermesting/eutrofiëring
• waterbloei
•  verzuring

Waarom komen er problemen?

Mestoverschot--> overbemesting; er komen meer mineralen in de grond dan de planten nodig hebben --> mineralen zakken --> komen terecht in grondwater --> komen in natuurgebieden en andere wateren. Gevolgen:

• sommige planten kunnen heel snel groeien door de extra mineralen en 'winnen' van andere planten. Andere soorten verdwijnen.
• waterbloei: sloot/plas groeit dicht door snelle groei van waterplantjes (kroos en alg) --> plantjes sterven en worden afgebroken door bacteriën --> die gebruiken veel zuurstof --> zuurstoftekort in water --> andere organismen sterven.

(Thuis)

In dierlijke mest zit ammoniak (gas):

• komt in de bodem terecht. Bacteriën zetten het om in nitraat (stikstofmineraal) en in salpeterzuur (zure stof) --> bodemverzuring.
• komt in de lucht terecht. Met neerslag komt het op de bodem en wordt omgezet in salpeterzuur --> bodemverzuring.

Door verzuring verdwijnen planten en dieren.

(Thuis)

Gifophoping (gewasbeschermingsmiddelen)

Daarom zijn er regels!

Mestproductie en bemesting

• mineralenboekhouding: niet meer mineralen op land dan nodig is.
• mestinjectie: mest wordt niet verspreid, maar geïnjecteerd in de grond.

Gewasbeschermingsmiddelen

• werken selectief: doden alleen de plaagorganismen.
• middelen zijn biologisch afbreekbaar: blijven niet te lang in de grond.

Dierenwelzijn

• minimale hoeveelheid ruimte en licht

Duurzame landbouw en biologische landbouw

Duurzame landbouw = landbouw die langdurig gedaan kan worden zonder het milieu te belasten. Bijv. door minder bestrijdingsmiddelen en gesloten kringloop.

Biologische landbouw maakt zoveel 

mogelijk gebruik van natuurlijke 

middelen en oplossingen. Bijv. geen

antibiotica gebruiken.

Opdrachten 14.2

Maak: 6, 16 en 17

Start daarna met het portfolio.

Duurzaamheidsportfolio

Opdracht 4 (groepje van drie of vier): op zoek naar keurmerken en nieuws over vlees- en zuivelproductie.

Opdracht 5 (tweetal): verduurzaam een agrarisch bedrijf.

(volgende les: werken aan portfolio)

Leerdoelen 14.2

Aan het eind van 14.2 kun je:

• uitleggen wat monocultuur en intensieve veehouderij inhouden.
• uitleggen hoe agrarische bedrijven proberen om opbrengst te verhogen en ziekte en schade te voorkomen.
• de regels voor bemesting, gewasbeschermingsmiddelen en het welzijn van dieren benoemen.
• uitleggen waarom er regels zijn voor boeren.
• beschrijven welke gevolgen overbemesting op de natuur heeft.
• uitleggen hoe gifstoffen ophopen in een voedselketen.