8.3 Kringlopen en water

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

8.3 Kringlopen en water

Voorkennisvragen

1. Wat is de chemische formule van fotosynthese?

2. Wat is de chemische formule van de verbranding?

3. Bekijk BINAS 67H. Welk element heeft de plant nodig om van glucose stoffen als aminozuren te kunnen maken? 

4. Waar halen planten dit element vandaan?

Leerdoelen

8. Je beschrijft de snelle en langzame koolstofkringloop

9. Je beschrijft de stikstofkringloop

Je herkent de naamgeving van stikstof (N2), ammoniak (NH3), ammonium (NH4+), nitriet (NO2-), nitraat (NO3-).

De voedselkringloop

Teken zelf de voedselkringloop in je schrift:

De groepen:

• Producenten 
• Consumenten
• Afvaleters (detrituseters)
• Reducenten

Antwoord

Snelle koolstofkringloop

Lezen blz. 259-260 en bestuderen bron 11 en 12

Tekstbegripsvragen:

1. Op welke manieren komt CO2 vrij in de snelle koolstofkringloop?

2. Op welke manier komt koolstof terecht in de langzame kringloop?

3. In welke organische stoffen zit stikstof? Noem twee voorbeelden

4. Welke afvalstof van dieren bevat veel stikstof?

5. Een konijn plast in een weiland. Via welke processen kan de stikstof in de plas van het konijn weer terecht komen in de wortels van de planten?

Stikstofkringloop

Ammonium (NH4+)

Vijf vragen

1. Hoe komt stikstof uit de lucht (N2) in de bodem terecht?
2. Wat hebben producenten nodig om eiwitten en DNA te maken?
3. Via welke stappen wordt ammoniak (NH3) omgezet in nitraat (NO3-) ?
4. Via welke stappen wordt nitraat (NO3-) omgezet in ammoniak (NH3)?
5. Hoe komen nitrificerende en denitrificerende bacterien aan energie?

Binas 93H

Nijntje en het nitraat

Ammoniak (NH3)

Nitrietbacterie maakt nitriet (NO2-)

Nitraatbacterie maakt nitraat (NO3-)

Binas 93H

Binas 93H

8.3 Kringlopen en water (2 lessen)

Voorkennisvragen

1. Waarom bemesten boeren hun akkers?

2. Wat gebeurd er als boeren teveel mest gebruiken?

3. Via welke wegen kan stikstof in de bodem terecht komen?

Les 2

Leerdoelen

• Je kunt het proces van waterzuivering beschrijven.
• Je kunt uitleggen waarom een teveel aan stikstof een probleem is voor de natuur.

Lezen blz. 261-262

Tekstbegripsvragen:

1. Welke bacteriën werken in anaërobe omstandigheden?

2. Wat wordt bedoeld met biologische reiniging van water?

3. Welke processen zijn nog nodig na de waterzuivering in een RWZI om het water drinkbaar te maken?

Waterzuivering (rioolwater)

Mechanische reiniging: 

- Water filteren (zeef en voorbezinken)

Biologische reiniging:

- Afbraak organische stoffen

Waterzuivering (drinkwater)

Van oppervlaktewater naar drinkwater. 

Waarom is oppervlaktewater niet drinkbaar?

- Veel opgeloste schadelijke stoffen (medicijnen, zware metalen, te hoge concentratie stikstof/fosfaat)

Stap 1: Toevoegen kalk (neerslagreacties)

Stap 2: Filteren met hele fijne zeven

Stap 3: Chemische behandeling om ionen eruit te halen

Stap 4: UV-licht behandeling om micro-organismen te doden

Eutrofiëring als gevolg van stikstofproblematiek

• Vermesting

Planten die van stikstof houden, zoals grassen en brandnetels groeien extra hard. Ze verdringen kwetsbare planten in van oorsprong schrale natuur. Insecten en andere dieren die afhankelijk zijn van deze planten verdwijnen daardoor ook. 

• Verzuring

Door de ammoniak uit mest die op de bodem neerslaat, verzuurt de grond. Belangrijke mineralen als calcium, kalium en magnesium lossen op en spoelen weg. Planten die niet tegen een zure bodem kunnen, zullen verdwijnen omdat ze niet de juiste voedingsstoffen kunnen opnemen. 

Bron: Nos.nl (dossier stikstof)