Les 4: 4.6 en 4.7 Reëel en Nominaal inkomen en Economisch beleid

• Economie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Reëel en Nominaal inkomen en Economisch beleid

Paragraaf 4.6 en 4.7

Klas 4

Economie

Introductie

Het is natuurlijk leuk als je meer gaat verdienen. Maar als de prijzen van de producten die je koopt ook stijgen, schiet je daar dan wel iets mee op? Vakbonden willen daarom dat de lonen in ieder geval mee stijgen met de prijzen. En als het kan, willen ze dat de loonstijging hoger is dan de prijsstijging. In deze paragraaf leer je over de koopkracht van het inkomen.

Leerdoelen

1.  Ik kan het reële en nominale inkomen bepalen.
2. Ik kan het economisch beleid van de overheid uitleggen.

Inflatie (deflatie)

Inflatie is de procentuele stijging van het algemeen prijspeil.

Je koopt (met hetzelfde geld)

dus 50% minder bier.

2000  = €1,28

2017*  = €2,59

*De inflatie voor de productgroep bier is hier - na 17 jaar - ongeveer 100%

Hoe ontstaat inflatie ?

1. Bestedingsinflatie

- Vraag naar producten (er is veel vraag naar iets -> huizenmarkt)

- Aanbod van producten (als iets bijna niet te koop is... -> Nieuwste iPhone / containers na SUEZ)

- leenrente omlaag (wordt meer geleend om uit te geven)

- spaarrente omlaag (minder sparen en meer kopen)

2. Kosteninflatie 

- hogere loonkosten

- hogere inkoop

- hogere transportkosten

Gevolgen inflatie

1. Geld wordt relatief minder waard (€100 nu is minder waard dan €100 20 jaar terug)

Inkomen per maand €100

Bierprijs was €1,25                  Aantal biertjes per maand = €100 / €1,25 = 80

Bierprijs is nu €2,00                Aantal biertjes per maand = €100 / €2,00 = 50

2.De koopkracht van inkomens daalt (evenveel inkomen, maar alles is wel duurder)

Als alleen bier in prijs stijgt is niet zo erg, maar stel dat 

alles wat je gedurende een jaar consumeert gemiddeld

in prijs stijgt...!

CPI van NL (gemiddeld cijfer van alle producten en diensten samen)

CPI

De CPI geeft de prijsontwikkeling weer

van alle goederen & diensten die huis-

houdens aanschaffen voor consumptie.

Waar besteden we ons geld aan?

(in % van het totaal)

Koopkracht

• Als je inkomen hetzelfde blijft en de prijzen stijgen, dan daalt je koopkracht.
• Als je inkomen stijgt en de prijzen hetzelfde blijven, dan stijgt je koopkracht.
• Wanneer je koopkracht stijgt, kun je meer behoeften vervullen. Je welvaart stijgt dan.

Inflatie

Je geld wordt minder waard

Wat is het gevolg van inflatie?

Prijzen 

stijgen

Je kan minder kopen voor hetzelfde geld

Je koopkracht daalt

De rente op je spaarrekening is hoger dan de inflatie. Hierdoor neemt je koopkracht ....

1. Af
2. Toe
3. Blijft gelijk

..................... is een vergoeding die ontvangt als je geld uitleent. Als het .................................. gelijk is aan de ............................. blijft de ............................ van je spaargeld ....................

inflatie

koopkracht

rente

rentepercentage

gelijk

Koopkracht 

Rente 

Hypotheek lening

Inflatie 

Hoeveel kun je met  je salaris kopen? 

Prijzen worden hoger. Geld wordt minder waard 

Interest is ook wel?

Lening die je krijgt voor het kopen van een huis

Nominaal inkomen

• Het inkomen dat je in euro’s verdient, is een nominaal inkomen.
• Als je nominale inkomen met 5% stijgt en er is 3% inflatie, dan ga je er in koopkracht 2% op vooruit.

Reëel inkomen

• Als je rekening houdt met de gevolgen van inflatie voor je inkomen, spreek je van een reëel inkomen.
• De reële verandering in procenten van je inkomen bereken je als volgt.

Reële verandering

Reële verandering in % = nominale verandering in % – inflatie in %

Je nominale inkomen stijgt 1,25%. De inflatie is 0,5%.
Bereken het reële inkomen

Prijscompensatie

• Als er inflatie plaatsvindt moet je inkomen (nominaal) net zoveel stijgen anders kun je minder kopen (-->koopkracht verlies).

• Nominale inkomensverandering (%) - Inflatie (%) = Reële inkomensverandering

• Postief antwoord = Koopkracht toename (meer dan prijscompensatie)
• Antwoord 0 = Koopkracht behouden (precies Prijscompensatie)
  
• Negatief antwoord = Koopkracht afname (minder dan prijscompensatie)
  

Gevolg van prijscompensatie

• Hogere lonen betekenen voor bedrijven hogere kosten. Die kosten berekenen zij door in de verkoopprijs van hun producten.
• Als de prijzen stijgen, willen werknemers weer loonsverhoging, enzovoort.
• Dit is de loon-prijsspiraal en die zorgt voor voortdurende inflatie.

Stel de nominale rente is 5% en de inflatie 6% wat gebeurt er met de koopkracht?

1. wordt -1%
2. wordt 1%
3. wordt 11%
4. wordt -11%

De prijzen stijgen met 2,5%.
Het inkomen van Loïs stijgt met 1,5%.
Stijgt of daalt de koopkracht van Loïs?

1. Stijgt 6%
2. Stijgt 3,5%
3. Daalt 1%
4. Stijgt 1%

Het loon is gestegen van €31750 naar €32500.
Er is een algemene prijsstijging van (inflatie) van 3,3%.

Hoe groot is de verandering in het reëel inkomen?

1. 2,4%
2. 3,3%
3. -5,7%
4. -0,9%

Rente 

Koopkracht

Inflatie

Sparen 

Je nominale inkomen stijgt 1,25%. De inflatie is 0,5%.
Bereken het reële inkomen

Maken

Paragraaf 4.6

Paragraaf 4.7