4.2 Zakelijk lezen leesmanieren, onderwerp, hoofdgedachte

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Zakelijk lezen 4.2

Je leert:

- verschillende leesmanieren

- onderwerp / hoofdgedachte

- bronvermelding

citaat

Wat weet je nog van vorige les?

4.1 Zakelijk lezen

Wat is het verschil tussen een regel en een zin?

1. Een regel zijn een aantal woorden die op een horizontale lijn staan. Een zin begint met een hoofdletter en eindigt met een punt of leesteken.
2. Een zin zijn woorden die op een horizontale lijn achter elkaar staan. Een regel begint met een hoofdletter en eindigt met een punt of leesteken.

Wat is het verschil tussen een titel en een ondertitel?

1. Een titel is altijd het onderwerp van de tekst. Een ondertitel geeft meer informatie over het onderwerp.
2. Een titel hoort bij de hele tekst een ondertitel bij een bepaalde alinea

Manieren van lezen

1. Oriënterend lezen 
2. Globaal lezen 
   
3. Precies lezen
4. Zoekend lezen 

Oriënterend lezen

Doel: je zoekt het onderwerp van een tekst.

Aanpak: Je bekijkt de titel en tussenkopjes, je leest de eerste alinea, je bekijkt de illustratie, je leest anders gedrukte woorden.

Globaal lezen

Doel: Deelonderwerpen vaststellen

Aanpak: Lees de eerste en laatste zin van elke alinea. Bepaal steeds waar de alinea over gaat. Soms gaan een aantal alinea's over hetzelfde deelonderwerp, die alinea's kunnen samen eenzelfde tussenkopje krijgen. 

Precies lezen

Doel: Een tekst helemaal goed begrijpen.

Aanpak: Je leest de tekst nauwkeurig van begin tot het eind. 

    Zoekend lezen

Doel: Bruikbare informatie in een tekst vinden.

Aanpak: Let op tussenkopjes, andersgedrukte woorden en opvallende tekens.

Onderwerp

Zo vind je het onderwerp van een tekst:

- Lees de tekst oriënterend.

- Geef een zo kort mogelijk antwoord op de vraag: 

waarover gaat deze tekst?

Hoofdgedachte 

Zo vind je de hoofdgedachte van een tekst

- Lees de tekst precies.

- Wat is het belangrijkste wat in de tekst over het onderwerp gezegd wordt?  Wat wil de schrijver vertellen over het onderwerp?

Let op. Soms staat het letterlijk in de inleiding of het slot.

Overeenkomst
onderwerp & hoofdgedachte

Beide geven antwoord op de vraag:

Waar gaat de tekst over?

Verschil onderwerp & hoofdgedachte

Onderwerp is in een paar woorden

Hoofdgedachte is in een hele zin

Onderwerp vinden -> oriënterend lezen

Hoofdgedachte vinden -> precies lezen

Tekstdoelen en tekstsoorten

Bronvermelding

Een bron is een plek waar informatie vandaan komt.

Uit de bronvermelding kun je afleiden wat voor tekst je voor je hebt en voor wie die oorspronkelijk bedoeld was.

Citaat

Citaten zijn letterlijk overgenomen woorden van iemand anders.

Een schrijver of spreker citeert om zijn eigen tekst mooier, informatiever of overtuigender te maken. Een citaat hoort tussen aanhalingstekens te staan, zodat je als lezer ziet welke woorden geciteerd zijn.

Anna zegt: "Het is mooi weer buiten."

Welke vier leesmanieren zijn er?

1. Verkennend lezen Onderzoekend lezen Grondig lezen Studerend lezen
2. Verkennend lezen Zoekend lezen Grondig lezen Studerend lezen

Wanneer pas je de leesmanier 'zoekend lezen' toe?

1. Als je nog niet weet wat wat je wilt lezen
2. Als je op zoek bent naar bepaalde informatie

Welke zin is correct geciteerd?

1. 'Zingen levert een bijdrage aan de ontwikkeling, zegt de musicoloog M. van Brakel'.
2. 'Zingen levert een flinke bijdrage aan de taalontwikkeling', zegt de musicoloog M. van Brakel.

Wat is een deelonderwerp?

1. Het onderwerp van de tekst
2. Het onderwerp van de alinea wat tevens een deel van het onderwerp van de hele tekst is.

Best lastig

Maak de opdrachten B of C, D en de voortgangstoets.

Dit wist ik al en ik snap alles!

Maak de voortgangstoets. Bepaal daarna welke opdrachten je nog moet maken om zeker te weten dat je alles niet alleen denkt te weten, maar ook echt geleerd hebt.

Let op! Alle theorie vind je terug bij de opdrachten.