Taalverzorging perron 4 leerjaar 1

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

Taalverzorging perron 4 

Les 1, woensdag 21 mei

De planning

Woensdag 21 mei: uitleg perron 4

Vrijdag 23 mei: uitleg perron 4

Maandag 26 mei: uitleg perron 4

Woensdag 28 mei: open boektoets perron 4 (je mag dus je boekje erbij houden!!)

Het cijfer van perron 3 en 4 vormen samen het eindcijfer.

Persoonsvorm tegenwoordige tijd

Persoonsvorm = ALTIJD een werkwoord (iets wat je kunt doen)

Tegenwoordige tijd = de tijd van nu 

Hoe vind je de persoonsvorm?

1. Maak er een vraagzin van

2. Zet de zin in een andere tijd 

3. Zet de zin in het meervoud of enkelvoud

Wat is de persoonsvorm in deze zin?

Jantje loopt naar de markt.

1. Jantje
2. Markt
3. Loopt
4. Naar

Deze zin staat in de tegenwoordige tijd.

Peter was samen met zijn broer uiteten.

1. Waar
2. Niet waar

Alle zinnen hebben een persoonsvorm

1. Juist
2. Onjuist

Vormen persoonsvorm t.t.

Je hebt drie vormen in de tegenwoordige tijd van ALLE werkwoorden.

1. Ik-vorm (deze gebruik je bij --> ik)

2. Ik-vorm + t (deze gebruik je bij --> jij, hij, zij)

3. Ik-vorm + en (deze gebruik je bij --> wij, jullie, meervoud)

Ik denk

Hij denkt

Wij denken

Gebruik ik-vorm (tegenwoordige tijd)

Je gebruikt de Ik-vorm als het onderwerp in de zin --> ik is. 

Voorbeeld: Ik loop naar de winkel.

Je gebruikt de ik–vorm ook als je/jij het onderwerp is én als dat direct achter de persoonsvorm staat

Voorbeeld: Vandaag fiets jij naar de winkel.

Vul de ik-vorm in van het werkwoord:
Dansen

Vul de ik-vorm in van het werkwoord:
presenteren

Vul de ik-vorm in van het werkwoord:
geven

Ik-vorm + t (tegenwoordige tijd)

Bij alle vormen van enkelvoud (behalve ik) gebruik je de Ik-vorm + t

Jij gaat

Mijn vader fietst

Mama wandelt

Zij stampt

Het kindje huilt

Het regent

Stappenplan tot nu toe

1. Kijk naar het onderwerp (wie) 

2. Is het onderwerp ik? Ja --> ik-vorm

                                                          Nee --> ik-vorm + t

Gebruik de ik-vorm + t
Jantje (roddelen)................ graag.

Gebruik de ik-vorm + t
Hij (schilderen)........ erg veel.

Gebruik de ik-vorm + t
De docent (geven) ........... veel huiswerk.

Ik-vorm + en (tegenwoordige tijd)

Je gebruikt deze vorm als het onderwerp in het MEERVOUD staat.

Ik-vorm + en = hetzelfde als het HELE WERKWOORD

Voorbeelden van meervoud + en:

Kim en Daan dansen

Wij zingen

Jullie pakken

De docenten leggen

Mijn oudere broers vechten

Zij (dit is ook meervoud!!) staan

Stappenplan vanaf nu

1. Kijk naar het onderwerp (wie)

2. Is het onderwerp ik? --> ik-vorm

3. Is het onderwerp meervoud? --> ik-vorm + en

4. Is het geen van bovenstaande? --> ik-vorm + t

Oefenen met het stappenplan

Mijn nichtjes komen bij mij slapen.

Peter wordt 50 jaar vandaag.

Vandaag word jij 50 jaar.

Wat is het onderwerp?

Is het onderwerp: ik? --> ik-vorm

Is het onderwerp meervoud? -- ik-vorm + en

Deze niet?

Dan gebruik je: ik-vorm + t

Vul de goede vorm van de pv in.
Mijn mentoren (vinden)................. het goed.

Vul de goede vorm van de pv in.
Ik (spelen)................. piano.

Vul de goede vorm van de pv in.
Simon (trakteren).............. in de klas.

Hoera, je kent nu alle vormen van de persoonsvorm in de tegenwoordige tijd!! 

Maak de volgende opdrachten om te oefenen:

BK: 2-3-5-6-9-10

KGT: 2-3-5-6-9

Laat het door mij checken!

Taalverzorging perron 4

Les 2, vrijdag 23 mei

Wat heb je geleerd/onthouden
van woensdag?

Persoonsvorm verleden tijd

Verleden tijd = het is al geweest!

We hebben 3 soorten:

Groep 1:

ik-vorm + de (enkelvoud)

ik-vorm + den (meervoud)

VB: spelen - speelde

Groep 2:

ik-vorm + te (enkelvoud)

ik-vorm + ten (meervoud)

VB: stappen - stapte

Groep 3:

De ik-vorm verdwijnt en er komt een andere klank.

VB: lopen - liepen

Stappenplan

Hoe kom je erachter of een woord eindigt op een t of een d?

- Maak het woord langer in je hoofd, vaak hoor je het!

- Staat de laatste letter van ik-vorm in --> 'T SEXY FOKSCHAAP

Ja? --> t

Nee? --> d

Fietsen --> ik fiets --> 's' zit in het fokschaap --> fietste

Leven --> ik leef --> 'v' zit niet in het fokschaap --> leefde

Vul de persoonsvorm in de verleden tijd in.

Mijn vader (lachen).......... heel hard.

Vul de persoonsvorm in de verleden tijd in.

De docenten (praten)........................over de toets.

Vul de persoonsvorm in de verleden tijd in.

Mijn neefje (eten)...............een hamburger.

Klassikaal oefenen

VOORBEELD: 

De apen (maken)...................... veel geluid.

Stap 1: wat is de ik-vorm?

Stap 2: wat is daar de laatste letter van?

Stap 3: staat deze letter in 't sexy fokschaap?

Stap 4: enkelvoud of meervoud? 

Nu jullie:

De juf (schreeuwt)..................tegen de leerlingen.

Ik (vertel)...................een geheimpje tegen jou.

Schrijven van het voltooid deelwoord

Voltooid deelwoorden beginnen met -ge / -be / -ver

1. Het voltooid deelwoord van een werkwoord zoals spelen eindigt op –d:

gespeeld

2. Het voltooid deelwoord van een werkwoord zoals stoppen eindigt op –t:

gestopt

3. Het voltooid deelwoord van een werkwoord zoals slapen eindigt op –en:

geslapen 

Hierbij kun je dezelfde trucjes aanhouden als bij de verleden tijd!

Schrijven van het voltooid deelwoord

Wanneer is het een -t of een -d? Maak het woord langer, vaak hoor je het dan!

Het meisje is erg verandert / veranderd.

Als je het voltooid deelwoord langer maakt, hoor je dat het een –d moet zijn: veranderde.

De jongen heeft hard gefietst / gefietsd.

Als je het voltooid deelwoord langer maakt, hoor je dat het een –t moet zijn: gefietste.

Welke vorm moet het zijn?
Het kind heeft heel hard ....(huilen).

1. Gehuild
2. Gehuilt

Welke vorm moet het zijn?
De mannen hebben een wedstrijd (karten)

1. gekart
2. gekard

Welke vorm moet het zijn?

Ik heb een foto (posten).

1. gepost
2. gesposd

Nu oefenen we de verleden tijd en het voltooid deelwoord door elkaar!

Jij (voeren) gisteren een goed gesprek.

Wij (klappen) vorige week tijdens het Songfestival.

Ik heb altijd in jou (geloven).

Ik heb een hele leuke dag (beleven)

Vorig jaar (verhuizen) wij naar een ander dorp.

Oefenen!

Hoera, je weet nu hoe je een persoonsvorm in de verleden tijd maakt en je kunt een goed voltooid deelwoord schrijven!

Maak nu om te oefenen: 

BK: 13-15-19-20

KGT: 11-13-16-19