Lezen H1 t/m H4

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Lezen H1 t/m H4

H1 en H2 Vaste tekststructuren 

H3 en H4 argumentatie en tegenargumentatie

Lesdoel

- Je kent de theorie over vaste 

tekststructuren en kunt de structuur

van een tekst herkennen en benoemen.

- Je kent de theorie over argumentatie.

- Je kunt standpunt, argument, 

tegenargument en weerlegging herkennen 

in een tekst en correct weergeven in een argumentatieschema.

Vaste tekststructuren

Hoofdstuk 1 en 2 - Lezen

Maak logische combinaties van gele en groene vlakken

Vraag

Standpunt

Probleem

Verschijnsel

Situatie toen

Geheel

Vraag/stelling

Antwoord

Argument

Oplossing

Verklaring

Situatie nu

Onderdeel

Voor- en nadelen

Vaste tekststructuren

Naam	Inleiding	Kern	Slot
Aspectenstructuur	onderwerp	aspecten van onderwerp	samenvatting
Vraag-antwoordstructuur	vraag	mogelijke antwoorden	samenvatting / beste antwoord
Verleden-heden-toekomststructuur	onderwerp	situatie vroeger situatie nu	conclusie / toekomstverwachting
Voor-en-nadelen-structuur	vraag of stelling	voordelen nadelen	afweging / conclusie
Argumentatiestructuur	stelling	(tegen)argumenten weerleggingen	conclusie / stelling
Verklaringsstructuur	verschijnsel	kenmerken/voorbeelden oorzaken/verklaringen	conclusie / meest waarschijnlijke verklaring
Probleem-oplossingsstructuur	probleemstelling	beschrijving, oorzaken, gevolgen en oplossingen	beste oplossing

Welke tekststructuur herken je door tijdsaanduidingen in de tekst?

1. Verleden/heden (toekomst) structuur
2. Argumentatiestructuur
3. Voor- en nadelenstructuur
4. Aspectenstructuur

Hoe heet de volgende tekststructuur?

Inleiding: onderwerp

Middenstuk: diverse onderdelen van het onderwerp

Slot: samenvatting

1. Argumentatiestructuur
2. Voor- en nadelenstructuur
3. Aspectenstructuur
4. Vraag- antwoordstructuur

Welke tekststructuur eindigt met de beste oplossing?

1. Vraag-antwoordstructuur
2. Probleem-oplossingsstructuur
3. Argumentatiestructuur
4. Verklaringsstructuur

Welke tekststructuur past het best bij een betoog?

1. probleem-oplossingsstructuur
2. argumentatiestructuur
3. verklaringsstructuur
4. aspectenstructuur

Welke zin is de kernzin?

Onze zalen zijn zeer geschikt voor de bijeenkomsten die u wilt houden. De vier zalen die wij hebben, kunnen door flexibele wanden geschikt gemaakt worden voor groepen van elke grootte. Alle apparatuur voor het houden van presentaties is aanwezig.

1. eerste zin
2. tweede zin
3. laatste zin

Welke zin is de kernzin?

Op 20 december jl. heb ik een laptop bij u besteld. Dat is nu vijf maanden geleden en ik heb nog niets ontvangen. Ook reageert u niet op mijn telefoontjes en e-mails. Daarom annuleer ik mijn bestelling.

1. eerste zin
2. tweede zin
3. derde zin
4. laatste zin

H3 en H4

Argumentatie

Feitelijk - waarderend

Feitelijk argument = controleerbaar (waar of niet waar) - objectief

Waarderend argument = niet controleerbaar (mening, oordelend) - subjectief

Omdat je altijd contact met je vrienden kunt opnemen, is de smartphone onmisbaar.

1. Standpunt
2. Feitelijk argument
3. Waarderend argument
4. Weerlegging

De smartphone is onmisbaar, want veel jongeren voelen zich ongelukkig zonder hun telefoon.

1. Standpunt
2. Feitelijk argument
3. Waarderend argument
4. Weerlegging

De smartphone is onmisbaar, want je kunt hem bijna overal gebruiken om te betalen.

1. Standpunt
2. Feitelijk argument
3. Waarderend argument
4. Weerlegging

Argumentatie-structuur

Soms (vaak) lastig om het standpunt en het argument van elkaar te onderscheiden in een tekst.

Want en daarom zijn handige hulpmiddelen om het verschil te zien.

1

2

3

4

Je leert over racisme in de VS.

Hij heeft plagiaat gepleegd.

We hebben al heel lang niet geshopt.

Laten we naar de stad gaan.

Hij mag geen voldoende krijgen.

Iedereen moet stoppen met roken.

Roken is slecht voor je gezondheid.

Iedereen zou The Hate U Give moeten lezen.

Enkelvoudig

De eenvoudigste vorm van argumentatie. Een standpunt dat onderbouwd wordt door één argument.

Let op: blijf nagaan wat het standpunt is en wat het argument.

Nevenschikkend

Een opsomming van (gelijkwaardige, losstaande) argumenten om het standpunt te onderbouwen.

Het lezen van boeken is ontzettend belangrijk.

Het geeft je de kans avonturen te beleven die je anders nooit zou meemaken.

Door literatuur krijg je meer inlevingsver-mogen.

Onderschikkend

Je geeft niet alleen een argument, maar je geeft ook nog een uitleg of toelichting waarom dat argument klopt.

Het is belangrijk om huiswerk te maken.

Alleen door te oefenen zet je de stap van kennen naar kunnen.

Je brein heeft training nodig om de leerstof te begrijpen.

Combinatie

Tegenargument en weerlegging

Een tegenargument gaat tegen het standpunt in. 

Een weerlegging gaat tegen een (tegen)argument in. 

Standpunt: Ik vind dat mobiele telefoons in de klas verboden moeten worden.

Tegenargument: Leerlingen zeggen dat je met een mobiel ook mee kunt doen aan een quiz, zoals Kahoot, dus een mobiel is juist nuttig.

Weerlegging: De kans is echter groot dat leerlingen dan toch even iets anders gaan doen, zoals Whatsappen, dus een mobiel leidt te veel af.

De smartphone is onmisbaar, maar het is wel storend als iedereen steeds op zijn telefoon zit.

1. Standpunt
2. Tegenargument
3. Waarderend argument
4. Weerlegging

Het is wel storend als iedereen steeds op zijn telefoon zit, daar kun je echter goede afspraken over maken

1. Standpunt
2. Tegenargument
3. Waarderend argument
4. Weerlegging

Aan de slag

Begin met leren voor de toets en/of maak de extra opdrachten online bij Lezen H1 t/m H4.