1.3 Gesteente wordt verplaatst

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Paragraaf 1.3: 

Gesteente wordt verplaatst

Pak je boeken erbij

Planning

Welkom

Paragraaf 1.2 Verwering (vorige les)

Bespreken opdrachten 1.2

Start 1.3 

Aan de slag:

1.2 opdracht 4  en 5.

1.3 opdracht 1 en 2.

Herhalen

Bij Mechanische verwering

1. valt het gesteente uit elkaar (samenstelling verandert)
2. valt het gesteente uit elkaar (samenstelling verandert niet)
3. lost het gesteente op

Sleep het juiste begrip naar de juiste afbeelding

Chemische verwering

Vorstverwering

Verwering door temp. verschillen

Biologische verwering

Bekijk eerst de afbeelding.

In het kalksteen zijn grote gaten ontstaan.

De afbeelding is een voorbeeld van:

1. chemische verwering
2. erosie
3. vorstverwering
4. geen van de genoemde antwoorden is juist.

Nakijken 1.2

Opdracht 2.

Nakijken 1.2

massabeweging

Gesteente dat langs een helling naar beneden komt onder invloed van de zwaartekracht.

Steile helling

Gesteente gaat rollen of vallen.

Flauwe helling

Gesteente schuift langzaam naar beneden.

1.3 Gesteente wordt verplaatst

Leerdoelen:

- Je weet wat massabewegingen zijn.

- Je begrijpt welke rol erosie speelt in de verandering van het landschap in gebergten en herkent rivier- en gletsjeerdalen.

- Je kunt de verschillen tussen grind, zand en klei verklaren.

Massabewegingen

Massabewegingen zorgen ervoor dat verweerd

materiaal langs de helling naar beneden beweegt.

• Hoe steiler de helling, hoe harder het gesteente 

naar beneden valt.

• Bij een flauwe helling rolt of schuift het 

langzaam naar beneden.

• De grootte van de steen heeft ook invloed.
  

 

Een Puinhelling is een helling die bestaat uit verbrokkeld gesteente.

Net verweerd gesteente is hoekig en scherp.

Doordat stenen met elkaar botsen  en langs elkaar schuren in de rivier, worden de stenen steeds meer afgerond.

Hierdoor onstaat in de bovenloop van de rivier grind.

Erosie

"De uitschurende werking van stromend water, wind of ijs."

Rivier

• In de bovenloop van de rivier:
  

Verweringsmateriaal (stukken steen) > komen in de rivier terecht > in het snelstromende water botsen die stenen > stenen breken en schuren langs elkaar > ontstaat grind.

• In de bovenloop van de rivier schuurt dit grind over de bodem waardoor de rivier steeds dieper wordt. Hierdoor ontstaat er een V-dal.
  

Gletsjer

Dikken pakketten ijs van soms wel honderden meters dik die langzaam naar beneden beweegt. 

Schuurt over de bodem waardoor deze langzaam een dal maakt. Hierdoor ontstaat er een U-dal. 

rivier maakt: V-dal

gletsjer maakt: U-dal

Erosie door wind

Komt vooral voor in woestijngebieden. 

Verwering

Verbrokkelen/oplossen

Niet in beweging, dus

gebeurt op dezelfde plek.

Erosie

Uitschuren,

is in beweging

Water, wind, ijs.

Zand 

Klei

Verwering & erosie

Deze twee begrippen zorgen er samen voor dat al het gesteente uiteindelijk in hele kleine korreltjes uiteenvalt. De korreltjes die je nog net met het blote oog kunt zien, heten zand en grind. De hele kleine korreltjes die alleen met en microscoop te zien zijn, heten klei.

Grind: te zien met het 

blote oog.

Zand: te zien met het 

blote oog

Klei: alleen te zien met een microscoop.

Verwering en erosie zorgen ervoor dat gesteente in kleine korreltjes uiteenvalt.

To do:

1.3 opdracht 1 t/m 8.

1. U-dal
2. V-dal

Wat heeft de grootste korrels?

1. zand
2. klei
3. grind

U-dal

Gletsjer

V-dal

Rivier

Wat is het verschil tussen verwering en erosie?

Welke van de volgende begrippen passen bij het begrip massabeweging? Er kunnen meerdere antwoorden goed zijn.

Massabeweging

Zwaartekracht

Erosie

Puinhelling

Grind

Heb je nog vragen over deze les?

Wat vond je van de uitleg?

😒🙁😐🙂😃

Heb je nog tips voor de docent? Zo ja, welke?

Aan de slag

Maak de opdrachten van 1.3

Leerdoelen

- Je weet wat massabewegingen zijn.

- Je begrijpt dat door verwering en erosie gebergten worden aangetast en grind, zand en klei ontstaan.

- Je kunt een rivierdal en een gletsjerdal herkennen aan de hand van kenmerken op een foto.

Bovenloop

Middenloop

Benedenloop

Delta

Maken:

1.3 1 t/m 8.

Maken:

Vaardighedenboekje t/m blz 7.