Th5Bs2 - Populaties

Thema 5: Ecologie
BS 2: Populaties
1 / 36
volgende
Slide 1: Tekstslide
BiologieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 4

In deze les zitten 36 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 3 videos.

time-iconLesduur is: 90 min

Onderdelen in deze les

Thema 5: Ecologie
BS 2: Populaties

Slide 1 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Planning
Wat weet je nog van vorige les?
Instructie basisstof Populaties
opdracht 18 t/m 21 maken (1 t/m 5 moeten af zijn!)

Slide 2 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Testje
  1. Noem zes abiotische factoren
  2. Hoe kunnen abiotische factoren de soortensamenstelling in een gebied beïnvloeden?
  3. Leg uit wat we bedoelen met de tolerantiegrenzen van een soort.


Slide 3 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 4 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Tolerantie + beperkende factor
  • Tolerantiegrenzen - tolerantiegebied
  • een soort heeft voor een abiotische factor zijn eigen kenmerkende tolerantiegebied.
  • dit tolerantiegebied bepaalt het verspreidingsgebied (= gebied waar soort voorkomt)
  • je kunt per soort en per abiotische factor een optimumkromme maken met:
    Minimum / optimum / maximum - waarde  
  • Beperkende factor= de abiotische factor die de tolerantiegrens heeft overschreden

Slide 5 - Tekstslide

samenvattend 


Tolerantie
Tolerantiegrens = de uiterste waarde waarbij organismen van de soort kunnen overleven 
--> abiotische factor werkt als beperkende factor 

Tolerantiegebied = alle waarden van de abiotische factor waarbij organismen van een soort kunnen overleven

Optimum = gunstigste waarde voor de abiotische factor

Slide 6 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Verspreidingsgebied (areaal)
Het tolerantiegebied is het gebied tussen de minimum en maximum waarde van een abiotische factor waarbij een soort kan leven.

Het verspreidingsgebied (areaal) is het daadwerkelijke gebied op de kaart waar de soort voorkomt. Voorbeeld: hiernaast zie je het verspreidingsgebied van de zandhagedis in Nederland.

Slide 7 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Leerdoelen Bs 2
 Je kunt binnen een ecosysteem vormen van concurrentie en van coöperatie onderscheiden.
Je kunt de dynamiek en het evenwicht in een ecosysteem beschrijven.

Slide 8 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Relaties binnen ecosystemem
Concurrentie
= competitie

Coöperatie
= samenwerken


Slide 9 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

INTRAspecifieke concurrentie
(intra = binnen)
INTERspecifieke concurrentie
(inter = tussen)

Slide 10 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Niche
Een niche is de rol van een organisme/populatie in het gehele ecosysteem

Kan helpen om concurrentie te vermijden binnen een soort (rups/vlinder) of tussen soorten (zwaluw jaagt overdag/vleermuis jaagt 's nachts)

Slide 11 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Door verschillen in niche kunnen verschillende soorten samenleven in dezelfde habitat.

Slide 12 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Symbiose
Symbiose = langdurig samen leven van organismen van verschillende soorten

Mutualisme                  + / +
Commensalisme       o / +
Parasitisme                   - / +
+ (voordeel)    o (neutraal)   - (nadeel)

Slide 13 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Welke vorm van symbiose is dit?
A
Mutualisme
B
Parasitisme
C
Commensalisme

Slide 14 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Deze symbiose is...
A
Mutualisme
B
Parasitisme
C
Commensalisme

Slide 15 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Een zuigvis lift mee op een haai.
De haai heeft er geen last van.
Deze symbiose is...
A
Mutualisme
B
Parasitisme
C
Commensalisme

Slide 16 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Populatiedynamiek
Populatiedichtheid: aantal individuen per oppervlakte land of volume water

Verspreidingspatronen:
Populatiedichtheid van mensen

Slide 17 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 18 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Slide 19 - Tekstslide

Wat zou een probleem kunnen worden als de dichtheid van een populatie te veel afneemt?
Zelf werken
maak opdracht 18 t/m 21
(1 t/m 5 moet af zijn!)

Slide 20 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Populaties

Slide 21 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 22 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Veranderingen in populatiedichtheid
Vaak ontstaat er een biologisch evenwicht als de populatiedichtheid om een bepaalde waarde blijft schommelen. Dit is een vorm van zelfregulatie binnen een ecosysteem.

Slide 23 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Populatiedynamica
Dichtheidsafhankelijke factoren:
bijv. voedselrelaties, parasitisme, concurrentie
en ziekte
Negatieve terugkoppeling 
(= zelfregulerend) tussen populatiedichtheid en dichtheidsafhankelijke factoren

Evenwicht in ecosysteem

Slide 24 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Dynamisch evenwicht

 schommelen van populatiedichtheid om een evenwichtswaarrde

Slide 25 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Veranderingen in populatiedichtheid 
Geboortecijfer:
aantal nieuw geboren individuen

Sterftecijfer
aantal gestorven individuen

Immigratie (= in) & Emigratie (= uit)
Verplaatsing / verhuizing in of uit een populatie 

Slide 26 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Amerikaanse kreeft
Is deze kreeft:
  • inheems of uitheems?
  • exoot?
  • invasief?
  • populatiegrootte in Nederland?
  • wat zou zijn natuurlijke vijand zijn?


timer
5:00

Slide 27 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 28 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Populatiegroei
Uitheems
"binnendringende" soort

Inheems
Komt van nature voor in gebied

Exoot
Door menselijk handelen in nieuw gebied

Invasief
Mogelijkheid tot vestigen en verspreiden

Slide 29 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

J-vormige groeicurve
Vestigingsklimaat aan het begin erg gunstig voor exoot

Populatie exoten zal een 
J-vormige groeicurve vertonen

Slide 30 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Draagkracht
Draagkracht = maximale populatiegrootte die het ecosysteem langere tijd kan handhaven

Slide 31 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 32 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Populatiegroei
  • Nieuwe populatie als soort in een nieuw gebied komt en weet te overleven.  
  • Snel groeiende populaties hebben een J-vormige groeicurve. 
  • Langzaam groeiende populaties hebben een S-vormige groeicurve.

Slide 33 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

S-vormige groeicurve
Een populatie met een laag geboortecijfer zal bij biologisch evenwicht een 
S-vormige groeicurve vertonen



Slide 34 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Populatiegroei
  • J-curve: exponentiële groei, invasieve exoten met onbeperkte hulpbronnen
  • Draagkracht
  • s-curve: schommelingen rond biologisch evenwicht

Slide 35 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Aan de slag
Opdrachten Bs 2
Test jezelf Bs 1 en 2

Slide 36 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies