BS3: Hormonen

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Vandaag

-Huiswerkcheck

-terugblik

-uitleg bs 3

- samen inoefenen

- zelfstandig werken

herhalen

-In welke fase van de celcyclus worden de chromosomen gekopieerd?

-Hoeveel cellen zijn er ontstaan na meiose 1? 

-Hoeveel chromatiden bevat ieder chromosoom dan?

-Zijn deze cellen haploïd of diploïd? 

-Op welk moment maakt de eicel meiose 2 af?

-Wat gebeurt er met de poollichaampjes?

Leerdoelen

1. Je herkent de werking van hormonen bij de voortplanting van de mens.

Hormoonklieren

Hormoonklier

maakt hormonen.

Heeft geen afvoerbuis: geeft hormonen af aan het bloed en hebben doelorganen.

Geslachtshormonen

geslachtshormonen: regelen de werking van de voortplantingsorganen:

• Teelballen maken mannelijke geslachtshormonen (testosteron)
• Eierstokken maken vrouwelijke geslachtshormonen (oestrogeen)

Hypofyse

Hypothalamus

GnRH

Hypofyse

FSH: follikelstimulerend hormoon

LH: luteïniserend hormoon

(luteus = geel)

Menstruatiecyclus

Mannelijk hormoonstelsel

1. Hypothalamus maakt GnRH. 
2. Hypofyse maakt hierdoor FSH en LH.
3. FSH zorgt voor zaadcelproductie.
4. LH zorgt voor testosteronproductie.
5. Testosteron zorgt ook voor zaadcelproductie, maar remt ook LH en FSH afgifte.

Binas 89A

Menstruatiecyclus

Follikels

Follikels zijn blaasjes in de eierstokken. In deze follikels zitten eicellen. Follikels rijpen in de eierstokken, wanneer ze veel vocht opgenomen hebben barsten ze open. Dit noemen we de eisprong (ovulatie).

FSH: zorgt voor eicel rijping (in follikel)

LH: stimuleert follikelweefsel en de aanmaak  van oestrogeen en progesteron

Oestrogeen: zorgt voor een eisprong en stimuleert het baarmoederslijmvlies 

Zwangerschap

Aan de slag

Lezen

Basisstof 3: Hormonen

Maken:

Havo: 21 t/m 23

VWO: 20 t/m 22

Opdracht 22 (uit het boek)

Opdracht hormoonschema

Wat: Opdracht 26
Hulp: Boek, BINAS 89C

Tijd: 7min
Daarna: Bespreken
Klaar: Opdracht 30 proberen

Opdracht hormoonschema

• A: Hypothalamus
• B: Hypofyse
• C: Testes/Teelbal

Opdracht Menstruatiecyclus

BINAS 86C

- 

- 

- 

- 

- 

Eerst BINAS 86C, dan boek

Overleggen in tweetallen

10 min

Daarna bespreken

Klaar? Bekijk tabel 89A

Hormonen man

-GnRH vanuit hypothalamus -> productie hypofyse LH en FSH

-FSH stimuleert vorming zaadcellen in zaadbal

-LH stimuleert productie testosteron

-Testosteron zorgt voor secundaire geslachtskenmerken maar – (remt) productie FSH, LH en GnRH 
(zie afbeelding in binas)

Hypofyse	Man (constant niveau)	Vrouw (niet constant niveau)
FSH	+ Vorming zaadcellen in teelbal	+ Rijping follikels + Productie oestrogeen
LH	+ productie testosteron (+ zaadcellen & + secondaire gesl. kenm.	+ Oestrogenen + Bij hoge concentratie ontstaat ovulatie

Dag 1: start menstruatie.

FSH stijgt en stimuleert de rijping van nieuwe follikels.

FSH = follikel stimulerend hormoon

Rijpende follikels geven oestrogenen af.

Rijpende follikels geven oestrogenen af.

De productie oestrogeen bereikt een hoogtepunt. Dit stimuleert de hypofyse om  veel LH af te geven. 

-> piek in LH 

Door de piek in LH volgt de ovulatie.

Gele lichaam (overgebleven, 'lege' follikelcellen) geven progesteron af.

Oestrogenen stimuleren de groei van het baarmoederslijmvlies, progesteron zorgt voor goede doorbloeding.
 

Progesteron remt de afgifte van LH en FSH.

Oestrogenen stimuleren de groei van het baarmoederslijmvlies, progesteron zorgt voor goede doorbloeding.
 

Progesteron remt de afgifte van LH en FSH.

Gele lichaam verschrompeld en geeft geen progesteron meer af:

LH en FSH worden niet meer geremd en menstruatie komt op gang.

Hypofyse	Man (constant niveau)	Vrouw (niet constant niveau)
FSH	+ Vorming zaadcellen in teelbal	+ Rijping follikels + Productie oestrogeen
LH	+ productie testosteron (+ zaadcellen & + secondaire gesl. kenm.	+ Oestrogenen + Bij hoge concentratie ontstaat ovulatie