verzamelles H13

• Economie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4,5

verzamelles H13

doel van de les

Hoofdpunten H13, hoe bereid ik mij voor op SE en CE?

Extra ondersteuning nodig?

Dinsdag 4e of 7e uur (op afspraak)

ivm planning: mailen minimaal 1 dag van te voren!
mailen wat je lastig vindt

let op naast boek horen ook extra onderwerpen bij toetsstof (averechtse selectie bij verzekeringen, etc.)

Hoofdstuk 13 (informatie asymmetrie)

• Wat gebeurt er als koper en verkoper niet dezelfde informatie hebben?
  
• Informatie-asymmetrie!
• Verschil tussen symmetrische en asymmetrische informatie kennen.
• Kosten van informatie (zoover, garantie, etc.)
• Effecten van informatie-asymmetrie
  
• 1:  averechtse selectie (betalingsbereidheid koper daalt, verkopers van goede producten vinden de marktprijs te laag, alleen verkopers van slechte producten verkopen, markt wordt kleiner). Voor de koper (als verkoper meer weet)
• 2. Moral Hazard (gedrag verandert na afsluiten contract)
  

lesstof

1. symmetrische informatie

• koper en verkoper weten evenveel

2. asymmetrische informatie

• verkoper weet meer: betalingsbereidheid daalt, minder transacties: oplossing?
• koper weet meer (verzekeringen): verkoper wordt voorzichtig, rekent te hoge premie. Oplossing?
  

3. kosten/prijs van informatie

prijs van informatie

• asymmetrische informatie maakt consumenten bang: is mijn aankoop wel OK? oplossing!?
  
• Zekerheid bieden:
1. Garantie
2. ruilen
3. keurmerk verkoper
4. keuringsrapport
5. Reviews (zoover, kieskeurig, youtube)

Die zekerheden kosten geld= prijs van informatie

rollen omkeren

• focus lag op koper. nu: verkoper
• Welke verkoper kan last hebben van asymmetrische informatie.
• Klant weet meer!
  

scooter-verzekeren

verplichte verzekering: dekt schade die je bij andere veroorzaakt.

All-risk dekt ook je eigen schade maar kost extra

Waarom zou jij je all-risk verzekeren?

Zou jij het ook doen als het € 720 pjr kost? ipv  € 180 WA?

premie

• Te hoge premie: voornamelijk mensen die veel risico nemen/lopen kopen de verzekering
• Lage premie: veel mensen kopen de verzekering, maar zijn de premie-opbrengsten wel genoeg om de schade te dekken?
• Wat moet je berekenen? Statistiek, bestudeer het marktgedrag
• Ben je bang om verlies te leiden: hoge premie >> mensen met veel risico kopen alleen nog maar.
  
• averechtse selectie (EXAMENBEGRIP)
  

lesstof

Betalingsbereidheid consument (wordt verlaagd als je risico loopt omdat je minder weet dan verkoper)

Verkoopbereidheid aanbieder
^{(wordt verlaagd als je risico loopt omdat je minder weet dan de klant/koper)}

averechtse selectie

Hoe kun je averechtse selectie als verzekeraar proberen tegen te gaan?

• historie
  
• eigen risico,
  
• postcode gebied,
  
• leeftijd,
  
• rijstijl meten
  

moral hazard (noteren!)

• gedraag je, je anders als je weet dat je goed verzekerd bent?
• Voorbeeld: reisverzekering (minder goed op je spullen letten?)
• moral hazard = je gedrag verandert doordat je verzekerd bent!
• hoe ga je moral hazard tegen?
• eigen risico, screening, bonus-systeem
  

Zelf controle

• Lees theorie H13, maar leer met gebruikmaking van voorbeelden uit praktijk!
• Snap wat je aan het leren bent!
• Iedere paragraaf uit studiehulp start met Kennen en Kunnen
• Maak nog een keer 13.6; 13.7, 13.8, 13.14, 13.15
• Let op! boek legt nadruk op de gewone markt (niet de verzekeringsmarkt, het eindexamen kiest vaker voor de verzekeringsmarkt)
  

Aan de slag

• Nu maken 13.17

Hoofdstuk 14 (verzekeringen)

   Hoe wordt een verzekeringspremie bepaald
    Wat zijn onverzekerbare en verzekerbare risico's
    Wat is risicodraagvlak

• Informatie-asymmetrie! Nu weet de koper meer dan de verkoper van de verzekering (Ali op de scooter). Effecten van informatie-asymmetrie
  
• 1:  averechtse selectie (verkoper/verzekeraar kan risico verzekerde niet goed inschatten. Als ze een hoge premie vragen zullen voorzichtige mensen die niet veel schade maken -goede risico's- zich niet meer verzekeren. De verzekeraar houdt de slechte risico's over, Ali doet niet meer mee).
  
• 2. Moral Hazard (gedrag verandert na afsluiten contract H13)

Hoofdstuk 14 (verzekeringen)

• Hoe ga je averechtse selectie bij verzekeringen tegen:
• 1. eigen risico
• 2. verplichte solidariteit (WA, Ziektekostenverzekering)
• Sociale Zekerheid (bijzondere lasten vergoeden of inkomen geven)
  
• Sociale Zekerheid = Sociale Verzekeringen + Sociale Voorzieningen
  
• Sociale verzekeringen = Werknemersverzekeringen (WW, WIA, ZW) + Volksverzekeringen (AOW, ZVW, AWBZ, Nabestaanden wet, Kinderbijslag). Deze verzekeringen worden betaald uit premies
• Sociale voorzieningen (WWB ofwel bijstand) = voor iedereen. Wordt betaald uit belastinginkomsten
  
• Wajong? Soc voorz of soc verz?
  

Hoofdstuk 15 (Risico en ondernemen)
Neem de gemaakte opgaven als leidraad

Verschil EV en VV  (15.1)
EV = aandeel (BV, NV) en eigen geld (eenmanszaak, zzp' er)

Onderpand maakt leningen minder risicovol. Je betaalt minder rente.
Rente is vergoeding voor: inflatie + risico + dienst van het uitlenen

15.2 (leiding van onderneming versus aandeelhouders: AHOLD)

• p 28 en eerste paragraaf p 29
• p 31 Besloten Vennootschap (EV, aansprakelijkheid, leiding)
• p 32 Naamloze Vennootschap (aandeelhouders, leiding, belangenverstrengeling)
  

Hoofdstuk 16 Beleggen

Y = C + S + B
Wat is het verschil tussen Sparen en Beleggen?
Wat zijn effecten?

Obligaties: wat zijn het? wat gebeurt er met waarde bestaande obligaties als rente verandert?
Rendement op obligaties: rente EN koersverandering.
Hoe werkt een obligatie (coupon betalingen)

Aandelen: wat zijn het? Wat is rendement op een aandeel (dividend en koersverandering).
Hoe wordt de waarde van een aandeel bepaald (vraag en aanbod, toekomst en verleden)
Wat gebeurt er met de waarde van een aandeel als de rente daalt of stijgt?

slot

vragen?

www.hln.be