Media / influencers

• Maatschappijleer
• WO
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5
• Studiejaar 5

Stap naar voren als het voor jou  klopt

Geen test, geen goed of fout antwoord

Je beslist altijd zelf of je een stap wilt zetten, niets hoeft

Het doel is niet elkaar beoordelen, maar om te zien dat veel dingen die we meemaken, veel mensen meemaken.

Geen gelach om anderen, opmerkingen tussendoor, grapjes

Met respect.

Media / influencers

en de manosphere

Deze les gaat over influencers en de invloed die zij op hun volgers hebben. 

Hoe worden jongeren door social media beïnvloed? Ze gebruiken technieken om je aan hen te binden: ze laten je verlangen naar een mooi leven en ze wekken vertrouwen op door zich voor te doen als een dichtbije vriend. Ze kunnen je ook verleiden tot aankopen. 

Niet iedereen heeft door dat hij of zij beïnvloed is. En als influencers (veel) geld krijgen om bepaalde samenwerkingen te doen: zijn die samenwerkingen dan nog wel zo goed voor hun volgers? Denk aan vervuilende kledingmerken, 16+ gaming voor te jonge kinderen, of pinkwashing. 

Influencers & social media

Tijdsindeling les:

Duur les: 60 min

1. Opening en introductie: 
   lesopzet en leerdoelen 1-2 min
2. Fragment laten zien en bespreken: 10 min
3. Uitleg en oefening 3 V's: 10 min
4. Post maken: 10 min
5. Swipe jezelf: 15 min
6. Wie is er verantwoordelijk: 5 min
7. Afsluiting: 1-2 min
   

NB: deze tijdsindeling is een richtlijn/indicatie. Als er een waardevol klassengesprek ontstaat over een van de thema's, geeft dat dan vooral voorrang. 

• Je kent 3 influencertechnieken 
• Je kunt reflecteren op je eigen online gedrag
• Je kunt reflecteren op de verantwoordelijkheid van influencers
• Je kunt herkennen hoe influencers proberen jongens te beinvloeden over hun "mannelijkheid"
• Je weet hoe jongeren de manosphere in kunnen worden gezogen
• Je herkent de signalen "red flags" die kunnen leiden tot femicide 

Leerdoelen

Toelichting:

Sta even stil bij de leerdoelen.

Klik hier: Mediafragment Dikke Datashow

Bekijk met de klas het fragment.

Dit fragment geeft context bij de les en zorgen voor voorkennisactivatie. 

Nabespreekvragen:

- Wie dacht dat de visslippers echt waren? (Hoe kwam dat?)

- Wie vindt influencers ook een reclamebord? (Waarom?)

- Wie zijn influencers voor jou zonder dat je ze kent van social media? 

Optie: Laat de leerlingen hun antwoord eerst individueel noteren. 

Beïnvloedingstechnieken: 3 V's

Vertrouwen

Verlangen

Verleiden

- persoonlijk

- voelt als vriend

- het mooiste leven

- FOMO

- snel beslissen

- kortingactie

Leg uit:

Wat doen influencers? Beïnvloeden van hun volgers. Welke technieken gebruiken ze daarbij?

Vertrouwen: 

Je vertrouwt een influencer als diegene persoonlijke dingen over zijn of haar leven deelt. Je voelt je haast bevriend met de influencer.

Verlangen:

Je verlangt naar hetzelfde geweldige leven: in de zon, mooi huis, er goed uit zien, sporten als werk. 

Verleiden:
Je wordt verleid NU te kopen door een deal: er is korting, 1 + 1 gratis, limited edition. 

Door deze technieken (of trucs) blijf je iemand volgen, neem je iemand ideeën over, koop je de producten die iemand aanprijst.

Beeld: AI gegenereerd

3 V's: Welke tekst hoort bij welke techniek?

Influencer 1: 'Ik voel me goed! Dat is niet altijd zo geweest, dat weten jullie. Het helpt om te delen waar je mee zit. Waar zitten jullie weleens mee? Deel het hieronder.'

Influencer 2: 'Ik heb het horloge getest en echt, je wilt niet meer anders. Als je koopt via mijn link in bio krijg je 30% korting. Wees wel snel. Actie loopt zo lang je dit bericht kunt zien.'

Influencer 3: 'Heerlijk ochtendje gehad: eerst chillen op het balkon in de zon, daarna lekker sporten en toen een fotoshoot met Sportief, het tijdschrift voor echte sporters. #wanneerjehobbyjewerkis'

Bespreek klassikaal en laat leerlingen eerst zelf nadenken. 

Antwoord:

Tekst 1: Vertrouwen. De influencer vertelt iets persoonlijks (het ging niet goed) en spreekt de volgers persoonlijk aan: waar zit je weleens mee?

Tekst 2: Verleiden. De influencer prijst het horloge aan. Maar je moet snel zijn: je hebt maar zolang als het bericht te zien is!

Tekst 3: Verlangen. De influencer heeft een geweldig leven: in de ochtend al 3 toffe dingen gedaan (met heerlijk weer) en het voelt niet eens als werken!

• Het lokaal wordt verdeeld in 3 vakken:

     Nooit - soms - vaak

• Kies jouw eigen antwoord bij elke stelling
  
• Ga op de plek staan van jouw antwoord
• Leg (als je de beurt krijgt) uit waarom je daar staat

Swipe jezelf: Nooit - Soms - Vaak?  8 stellingen

Toelichting:

Leerlingen 'swipen' zichzelf door het lokaal: van nooit, naar soms, naar vaak

Verdeel het lokaal in 3 vakken: nooit/soms/vaak
Laat leerlingen bij elke stelling lopen naar het juiste vak. Ze mogen ook op de grens tussen 2 vakken gaan staan.
Bevraag de leerlingen: altijd eerst uit het midden (dus: soms), dan de uitersten (dus: nooit of vaak).

Let op: elk antwoord is goed.

Dit is een actieve opdracht. Als dit niet past kun je kiezen voor een alternatief, bijvoorbeeld de termen nooit/soms/vaak op laten schrijven en per stelling een kruisje zetten. Dit vervolgens klassikaal of in duo's bespreken.

Ander alternatief: de klas blind laten stemmen (bijvoorbeeld met hoofd naar beneden en hand opsteken) en daar dan klassikaal op reflecteren. 

Stelling 1

Ik zit langer online dan ik van plan was.

Swipe jezelf: Nooit - Soms - Vaak?                 

Toelichting:

Leerlingen 'swipen' zichzelf door het lokaal: van nooit, naar soms, naar vaak

Verdeel het lokaal in 3 vakken: nooit/soms/vaak
Laat leerlingen bij elke stelling lopen naar het juiste vak. Ze mogen ook op de grens tussen 2 vakken gaan staan.
Bevraag de leerlingen: altijd eerst uit het midden (dus: soms), dan de uitersten (dus: nooit of vaak).

Let op: elk antwoord is goed.

Dit is een actieve opdracht. Als dit niet past kun je kiezen voor een alternatief, bijvoorbeeld de termen nooit/soms/vaak op laten schrijven en per stelling een kruisje zetten. Dit vervolgens klassikaal of in duo's bespreken.

Ander alternatief: de klas blind laten stemmen (bijvoorbeeld met hoofd naar beneden en hand opsteken) en daar dan klassikaal op reflecteren. 

Stelling 2

Ik vergelijk mezelf met anderen op sociale media.

Swipe jezelf: Nooit - Soms - Vaak 

Toelichting:

Verdeel het lokaal in 3 vakken: nooit/soms/vaak
Laat leerlingen bij elke stelling lopen naar het juiste vak. Ze mogen ook op de grens tussen 2 vakken gaan staan.
Bevraag de leerlingen: altijd eerst het midden (dus: soms), dan de uitersten (dus: nooit of vaak).

Let op: elk antwoord is goed.

Dit is een actieve opdracht. (Als dit niet past kun je kiezen voor een alternatief, bijvoorbeeld de termen nooit/soms/vaak op laten schrijven en per stelling een kruisje zetten. Dit vervolgens klassikaal of in duo's bespreken.)

Stelling 3

Ik heb iets gekocht of willen kopen omdat een influencer het aanraadde.

Swipe jezelf: Nooit -  Soms - Vaak 

Toelichting:

Verdeel het lokaal in 3 vakken: nooit/soms/vaak
Laat leerlingen bij elke stelling lopen naar het juiste vak. Ze mogen ook op de grens tussen 2 vakken gaan staan.
Bevraag de leerlingen: altijd eerst het midden (dus: soms), dan de uitersten (dus: nooit of vaak).

Let op: elk antwoord is goed.

Dit is een actieve opdracht. (Als dit niet past kun je kiezen voor een alternatief, bijvoorbeeld de termen nooit/soms/vaak op laten schrijven en per stelling een kruisje zetten. Dit vervolgens klassikaal of in duo's bespreken.)

Stelling 4

Ik voel me jaloers als ik zie wat influencers hebben of meemaken.

Swipe jezelf: Nooit - Soms - Vaak 

Toelichting:

Verdeel het lokaal in 3 vakken: nooit/soms/vaak
Laat leerlingen bij elke stelling lopen naar het juiste vak. Ze mogen ook op de grens tussen 2 vakken gaan staan.
Bevraag de leerlingen: altijd eerst het midden (dus: soms), dan de uitersten (dus: nooit of vaak).

Let op: elk antwoord is goed.

Dit is een actieve opdracht. (Als dit niet past kun je kiezen voor een alternatief, bijvoorbeeld de termen nooit/soms/vaak op laten schrijven en per stelling een kruisje zetten. Dit vervolgens klassikaal of in duo's bespreken.)

Stelling 5

Ik denk na over waarom een influencer iets deelt.

Swipe jezelf: Nooit - Soms - Vaak 

Toelichting:

Verdeel het lokaal in 3 vakken: nooit/soms/vaak
Laat leerlingen bij elke stelling lopen naar het juiste vak. Ze mogen ook op de grens tussen 2 vakken gaan staan.
Bevraag de leerlingen: altijd eerst het midden (dus: soms), dan de uitersten (dus: nooit of vaak).

Let op: elk antwoord is goed.

Dit is een actieve opdracht. (Als dit niet past kun je kiezen voor een alternatief, bijvoorbeeld de termen nooit/soms/vaak op laten schrijven en per stelling een kruisje zetten. Dit vervolgens klassikaal of in duo's bespreken.)

Stelling 6

Ik heb een influencer ontvolgd omdat ik de posts vervelend vond.

Swipe jezelf: Nooit - Soms - Vaak 

Toelichting:

Verdeel het lokaal in 3 vakken: nooit/soms/vaak
Laat leerlingen bij elke stelling lopen naar het juiste vak. Ze mogen ook op de grens tussen 2 vakken gaan staan.
Bevraag de leerlingen: altijd eerst het midden (dus: soms), dan de uitersten (dus: nooit of vaak).

Let op: elk antwoord is goed.

Dit is een actieve opdracht. (Als dit niet past kun je kiezen voor een alternatief, bijvoorbeeld de termen nooit/soms/vaak op laten schrijven en per stelling een kruisje zetten. Dit vervolgens klassikaal of in duo's bespreken.)

Stelling 7

Het voelt alsof ik sommige influencers echt ken.

Swipe jezelf: Nooit - Soms - Vaak 

Toelichting:

Verdeel het lokaal in 3 vakken: nooit/soms/vaak
Laat leerlingen bij elke stelling lopen naar het juiste vak. Ze mogen ook op de grens tussen 2 vakken gaan staan.
Bevraag de leerlingen: altijd eerst het midden (dus: soms), dan de uitersten (dus: nooit of vaak).

Let op: elk antwoord is goed.

Dit is een actieve opdracht. (Als dit niet past kun je kiezen voor een alternatief, bijvoorbeeld de termen nooit/soms/vaak op laten schrijven en per stelling een kruisje zetten. Dit vervolgens klassikaal of in duo's bespreken.)

Stelling 8

Ik voel me meer verbonden met een influencer dan met iemand die bekend is van televisie.

Swipe jezelf: Nooit - Soms - Vaak 

Toelichting:

Verdeel het lokaal in 3 vakken: nooit/soms/vaak
Laat leerlingen bij elke stelling lopen naar het juiste vak. Ze mogen ook op de grens tussen 2 vakken gaan staan.
Bevraag de leerlingen: altijd eerst het midden (dus: soms), dan de uitersten (dus: nooit of vaak).

Let op: elk antwoord is goed.

Dit is een actieve opdracht. (Als dit niet past kun je kiezen voor een alternatief, bijvoorbeeld de termen nooit/soms/vaak op laten schrijven en per stelling een kruisje zetten. Dit vervolgens klassikaal of in duo's bespreken.)

1. Gezond eten laten zien
2. Zeggen dat iets reclame is
3. Games voor 16+ laten zien aan iedereen
4. Elke maand nieuwe kleding promoten 
5. Een sportroutine laten zien die bijna niemand volhoudt
6. Nepnieuws of onzinberichten delen
7. Zeggen: “Je wint een iPhone als je mij volgt, tagt en deelt”
8. Zeggen op wie je stemt of welke partij je steunt
9. Een grap maken die kwetsend of ongepast is
10. Een filter gebruiken waardoor je er heel anders uitziet

Wie is verantwoordelijk?

Influencer

Ik

Toelichting:

Laat de leerlingen een tabel tekenen. 

Links staat: influencer, rechts staat ik

Laat ze vervolgens de thema's van de slide invullen bij wie ze er verantwoordelijk voor vinden: zou de influencer het niet moeten doen, of moet je zelf zorgen dat je er niet aan meedoet?

Extra/aanvullende lesonderdelen:

Extra fragment: Fragment extra uit de fragmentenlijst: Influencer (zie eerste slide notitie voor link)

Nabespreekvragen:

- Zie je op je feed makkelijk het verschil tussen een samenwerking en wanneer het getagde eigen spullen zijn?

- Is er een verschil tussen een influencer die een trui aan heeft voor een samenwerking en wanneer ze een eigen trui aan heeft en je hem alsnog wilt hebben?

Eventueel vervolg/extra opdracht:
Laat leerlingen in groepjes een checklist maken waaraan een influencer volgens hen moet voldoen. Laat de checklists ophangen (of projecteer op het scherm) en bespreek klassikaal.

• Wat zijn de 3 V's en waarom gebruiken influencers die? 
  
  
• Maak de zin af:
  
         "De volgende keer dat ik op social media ga... "

Afsluiting

Toelichting:

Sluit de les af door kort langs de leerdoelen te gaan:
- de 3V's en waarom ze gebruikt worden (beïnvloeding van mening en gedrag) 

- en reflectie op eigen gedrag en gedrag van influencers. 

Je kan deze vragen klassikaal gezamenlijk beantwoorden of bijvoorbeeld individueel in stilte laten noteren (en inleveren) waardoor je ook feedback hebt op de leerdoelen.

Influencers

hoe beïnvloeden sociale media jou?

Deze les gaat over influencers en de invloed die zij op hun volgers hebben. Hoe worden jongeren door social media beïnvloed? Ze gebruiken technieken om je aan hen te binden: ze laten je verlangen naar een mooi leven en ze wekken vertrouwen op door zich voor te doen als een dichtbije vriend. Ze kunnen je ook verleiden tot aankopen. Niet iedereen heeft door dat hij of zij beïnvloed is. En als influencers (veel) geld krijgen om bepaalde samenwerkingen te doen: zijn die samenwerkingen dan nog wel zo goed voor hun volgers? Denk aan vervuilende kledingmerken, 16+ gaming voor te jonge kinderen, of pinkwashing.

Fragmentenlijst bij deze les: https://www.beeldengeluidopschool.nl/#/share/folder/5fbfee661532ef1c038f65bdf5401cbddb4ba2f219ad7fe44a6d263e2725e414

Klik hier: fragment Adolescence 

In aflevering 2 legt personage Adam aan zijn vader - de rechercheur - uit wat de betekenis is van bepaalde emoji en welke invloed die hebben. Bekijk het fragment van Adolescence en bespreek klassikaal wat voor invloed sociale media kan hebben.

Influencers 

Datasporen

hoe bepalen algoritmes wat jij online ziet? 

Deze les gaat over datasporen, algoritmes en privacy. Algoritmes kunnen ervoor zorgen dat je nog maar één kant van het verhaal ziet op je socials. Je bent daardoor niet meer betrokken bij een andere kant van het verhaal of bij mensen die een andere mening hebben. Je bent niet meer gewend die mening te horen of te zien. Dit heeft betrekking op heel veel onderwerpen: van je zelfbeeld (make-up, make-overs, spieren kweken) tot het kopen van producten (cursussen om zogenaamd snel geld te verdienen) en je mening over maatschappelijke thema's (het klimaat, de politiek). Het gaat ook over het spoor dat je online achterlaat: op straat zou je niemand zomaar al je privégegevens aanbieden (adres, foto's, toegang tot berichten), waarom doe je dat online dan wel?

Fragmentenlijst bij deze les: https://www.beeldengeluidopschool.nl/#/share/folder/b453825ba060f41a1dd3c6efdb6e2c2f8a64280047024145d482d5e067c217aa

Klik hier: fragment Adolescence

In aflevering 1 wordt hoofdpersonage Jamie geconfronteerd door de rechercheurs met zijn online gedrag. Bekijk het fragment en bespreek klassikaal. Wie is er mee bezig dat alles wat hij/zij online doet een spoor achterlaat? Wat is privacy en is dat nog bereikbaar in de tijd van het internet en sociale media?

Tijdens het verhoor door de politie wordt Jamie ondervraagd over seksualiteit, relaties en zijn posts op Instagram. Hij post oa foto's van oudere vrouwen met commentaren die agressief zijn. 

Klik hier: fragment politie verhoor I

Kijk het fragment van Adolescence. In dit fragment uit de eerste aflevering is het nog niet duidelijk (voor de mensen die het  nog niet gezien hebben) dat Jamie schuldig is aan de moord. De komende vragen spelen hier op in. 

Klik hier: fragment politie verhoor II

Bekijk het tweede deel van het fragment waar je erachter komt dat Jamie schuldig is. Op de volgende slides komen er vragen die ingaan op het fragment.

De agenten weten al dat Jamie de moord heeft gepleegd, omdat er camerabeelden zijn. Hoe zullen de agenten Jamie zien als hij niet eerlijk is of meewerkt?

Kern van het antwoord: Iemand die meewerkt en zich positief opstelt zal waarschijnlijk een positiever beeld achterlaten bij de agenten dan iemand die tegenwerkt. Een meewerkende opstelling kan blijk geven van verantwoordelijkheids-of schuldbesef.

Welke emotie zou Jamie tegenhouden om te vertellen wat er gebeurd is?

angst

schaamte

trots

verdriet

woede

Vraag door:

- Leg je antwoord uit.

- Kan er ook sprake zijn van een combinatie van emoties?

Angst: Jamie is bang voor de gevolgen van zijn daad.

verdriet: Jamie is verdrietig, omdat hij nu waarschijnlijk de gevangenis in moet.

Schaamte/verdriet: Jamie schaamt zich dat hij de moord heeft gepleegd, omdat hij weet dat iemand vermoorden slecht is. Dit is een mogelijke verklaring, maar in de serie blijkt het lastig te zien in hoeverre Jamie zich echt schuldig voelt over wat hij heeft gedaan en echt medelijden heeft met het slachtoffer.

De agenten tonen de camerabeelden waarop te zien is dat Jamie het meisje neersteekt.
Na het zien van die beelden begint Jamie te huilen.
Waarom zou hij juist op dat punt gaan huilen?

Kern van het antwoord:

Jamie ziet in dat de agenten 100% zeker weten dat hij de moord gepleegd heeft en dat hij daarvoor gestraft zal worden.

Ook mogelijk antwoord: Jamie heeft spijt dat hij de moord gepleegd heeft en wordt geconfronteerd met de onomkeerbaarheid ervan (maar dit is uit de andere afleveringen in de serie niet geheel duidelijk, zie ook de uitleg bij de vorige slide)

Wat is manosphere?

Manosphere

Netwerk van online communities waar mannen frustraties uiten

- red pillers: beweren dat mannen onderdrukt worden

- incels: onvrijwillig celibatair: geven vrouwen de schuld

Zelfbeeld door algoritme social media:

iedere klik registreren, meten hoe lang je video bekijkt, wat je interesseert --> serveren je meer van hetzelfde soort content

Social media platform: winstgedreven advertentieinkomsten maximaliseren

Wat is het effect?

Effect (universiteit Twente)

Steeds extremere opvattingen, vertekend beeld van de werkelijkheid

Content die hun angsten/onzekerheid versterkt

Jongeren vinden gelijkgestemden die dezelfde frustraties delen

Herkenning en verbondenheid = iets waar jongeren intens naar verlangen

Gevaar = versterking schadelijke ideeen, zonder ruimte kritische reflectie

Eenvoudig, herkenbaar verhaal: mannen slachtoffers, vrouwen oorzaak

Gevoel onrechtvaardigheid uitvergroot. Kan vijandige houding ontwikkelen

In aflevering 3 wordt Jamie geïnterviewd door een psychologe. Eerst is hij terughoudend, maar hij laat langzaam steeds meer los over zijn gevoelens over Katie. 

Klik hier: fragment Adolescence

In aflevering 3 wordt Jamie geïnterviewd door een psychologe. Eerst is hij terughoudend, maar hij laat langzaam steeds meer los over zijn gevoelens over Katie. 

Instructie

Werkvorm: Beeldtaal: Teken het verhaal - met still uit serie

Werkvorm 1

Toelichting:

Laat de leerlingen eerst 30 seconden naar dit beeld kijken. Bespreek niet samen wat erop te zien is. De eigen interpretatie is belangrijk. Het geeft niet of een leerling de serie wel of niet gezien heeft.

Na het bespreken van dit beeld, kan je het bijbehorende fragment van adolescence bekijken via onderstaande link:

https://www.beeldengeluidopschool.nl/#/details/fragment/urn:vme:default:aggregate-asset:2102509160088367120

Deel vervolgens papier en potlood uit en laat de leerlingen een paar minuten tekenen.

Stel dan vragen aan de klas over de tekening:
Wie tekende een jongen en een vrouw?
Wie tekende de wijzende vingers van de jongen?
Wie tekende het kopje op tafel?
Wie tekende de ramen of muren?
Wie tekende een zittend en staand figuur?
Wie tekende de emoties van de mensen?

Welke emotie roept dit beeld op?

Bespreek aan de hand van deze vragen waar het beeld voor de leerlingen over gaat. Wat vinden ze belangrijk? Tekenden leerlingen ook iets heel anders dat wel met dit beeld te maken heeft?

www.beeldengeluidopschool.nl

www.instagram.com

www.rtl.nl

Wie verdient bij jullie thuis meer? 

Wat is jouw ambitie?

npo.nl

Signalen

- Stalking
- Bedreiging met dood
- Wapenbezit of gebruik van wapens
- Recent gewelddadig gedrag
- Geweld tijdens zwangerschap
- Gedwongen seks
- Onthouden van zorg die acuut de gezondheid bedreigt
- Poging verwurging, verstikking of verdrinking
- Extreme angst bij het slachtoffer dat haar leven of dat van haar kinderen in gevaar is
- Slachtoffer durft niet te spreken in de buurt van partner en/of toont angst voor de partner
- Toenemende escalatie van ernst en/of frequentie van geweld