Gramm zd les 4: Hoofdzinnen en bijzinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Welkom klas 2

Volg het stappenplan, dan maken we er een mooie les van.

Stap 1: Doe de telefoon in de telefoontas

Stap 2: Pak je boek, schrift en leesboek en log in bij Lessonup met je eigen naam. De code staat op het bord.

Stap 3: Verander zin van tijd, hoe veel persoonsvormen kan je vinden: Het weerbericht voorspelde noodweer, maar dat viel gelukkig mee.

Leerdoel

Ik kan hoofdzinnen en bijzinnen herkennen in samengestelde zinnen.

Wat gaan we doen?

• Lezen
• Zinnen veranderen van tijd
• Uitleg: Enkelvoudige en samengestelde zinnen, hoofdzinnen en bijzinnen.
• Oefenen: Herkennen enkelvoudige en samengestelde zinnen, hoofdzinnen en bijzinnen.
• Huiswerk: Opdracht 1 en 2 Online

Lezen

Je leest in je leesboek.

Zinnen veranderen van tijd

Verander de volgende zinnen van tijd. Noteer de persoonsvorm. Wat valt je op?

A) Omdat Nederland een waterland is, kampen we steeds weer met overstromingen.

B) Ik zal de vaat met de hand moeten doen, want de afwasmachine is defect.

C)  Weet je dat je vannacht de planeet Jupiter goed kunt zien?

Antwoorden

A) Omdat Nederland een waterland was, kampten we steeds weer met overstromingen.

B) Ik zou de vaat met de hand moeten doen, want de afwasmachine was defect.

C) Wist je dat je vannacht de planeet Jupiter goed kon zien?

Enkelvoudige en samengestelde zinnen

Enkelvoudige zin: Een zin met maar 1 persoonsvorm.

Samengestelde zin: een zin met meerdere persoonsvormen.

Voorbeeld enkelvoudige zin: Ik ben op de fiets naar school gegaan.

Voorbeeld samengestelde zin: Ik zou op de fiets gaan, maar ik ging tocht met de auto.

Hoe weet je of een zin enkelvoudig is of samengesteld?

Verander de zin van tijd verleden tijd <----> tegenwoordige tijd. De werkwoorden die veranderen zijn de persoonsvormen. Ook herken je het aan de voegwoorden als: en, maar, want, of, omdat, dat, daarom

Is de volgende zin enkelvoudig of samengesteld: Mijn vader en ik gaan morgen naar Zwolle.

Hoofdzinnen en bijzinnen

Een hoofdzin is het belangrijkste stuk van de zin.

Een bijzin is het stuk wat er achter komt.

Een hoofdzin onderscheid je van een bijzin met voegwoorden

Soorten voegwoorden:

• Nevenschikkende voegwoorden: En, maar, want & of.
  

De zinsconstructie blijft gelijk met de hoofdzin.

• Onderschikkende voegwoorden: omdat, terwijl, zodat, daarentegen etc.
  

De zinsconstructie wordt anders.

Hoe onderscheid je hoofdzinnen en bijzinnen?

1. De vraagproef: Maak een vraagzin waarop het antwoord ja of nee is. De persoonsvorm die vooraan komt, is de hoofdzin.

2. Leer de nevenschikkende voegwoorden en, maar, want, of. Zie je die niet in het begin van de zin of halverwege de zin staan? Dan is er een bijzin.

Voorbeeldzinnen

1. Je moet niet vergeten je paspoort te verlengen want anders kun je niet mee.

2. Als je een drankje wil bij het kerstgala, moet je eerst een muntje inleveren.

1 = samengestelde zin (twee persoonsvormen), voegwoord = want. Want is een nevenschikkend voegwoord, dus 2 hoofdzinnen.

2= samengestelde zin (twee persoonsvormen), voegwoord = Als. is een onderschikkend voegwoord. Dus hoofdzin, bijzin.