Werkwoordspelling: Deel 2

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 2

Benodigheden: pen en papier

Werkwoordspelling

• Persoonsvorm tt en vt   V  (herhaling)
• Voltooid deelwoord

Persoonsvorm en onderwerp

Noteer voor jezelf wat de persoonsvorm en het onderwerp is in de volgende zin: 

Vanmiddag leid ik de bespreking.

Vanmiddag leid ik de bespreking.

-De persoonsvorm  is altijd een werkwoord.  (leiden)

-De persoonsvorm is de basis van de zin.

-De persoonsvorm vormt zich naar het onderwerp (het aantal) en naar de tijd. 

-Wie leidt de bespreking vanmiddag? IK

Wie doet wat? Wie is wat? Wat doet wat? Wat is wat? = onderwerp

  

Vanmiddag leid ik de bespreking.

-Hoe vormt de pv zich naar het onderwerp (aantal) en tijd? 

1. Verander de tijd: van de tt maak je vt of andersom.

Vanmiddag leid ik de bespreking. (tt)

Gisteren leidde ik de bespreking. (vt)

Leid verandert in leidde, dus leid  is de persoonsvorm. 

2. Verander het aantal: van ev maak je mv of andersom.

Vanmiddag leid ik de bespreking. (ev)

Vanmiddag leiden wij de bespreking. (mv)

Leid verandert in leiden, dus leid  is de persoonsvorm. 

Uitgangen van de werkwoorden

Opdracht:  vul in op je papier. Het werkwoord is: worden

Enkelvoud:

1. Ik ..............................verpleegkundige.  (stam)

2. Jij / Je .....................verpleegkundige. (stam+t)

3. ....................... jij/je verpleegkundige? (stam) 

4. Hij/Zij/U .................verpleegkundige. (stam+t)

Meervoud:

5. Wij/We ....................verpleegkundigen. (stam+en)

6. Jullie/U ...................verpleegkundigen. (stam+en)

7. Zij/Ze .....................verpleegkundigen. (stam+en)

Uitgangen van de werkwoorden

Enkelvoud:

1. Ik word verpleegkundige.                    (stam)

2. Jij / Je wordt verpleegkundige.        (stam+t)

3. Word jij/je verpleegkundige?            (stam)     Als jij/je achter de pv staat gebruik je de ik-vorm.

4. Hij/Zij/U wordt  verpleegkundige.   (stam+t)

Meervoud:

5. Wij/We worden verpleegkundigen.  (stam+en)

6. Jullie/U worden verpleegkundigen. (stam+en)

7. Zij/Ze worden verpleegkundigen.    (stam+en)

Uitgangen van de werkwoorden

Opdracht vul in op je papier: het werkwoord is: skypen

Enkelvoud:

1. Ik .................. niet zoveel.

2. Jij / Je..........niet zoveel.

3. ............ jij/je niet zoveel?               

4. Hij/Zij/U ......niet zoveel.

Meervoud:

5. Wij/We........niet zoveel.

6. Jullie/U.......niet zoveel.

7. Zij/Ze...........niet zoveel.

Uitgangen van de werkwoorden

Opdracht vul zelf in op je papier: het werkwoord is: skypen

Enkelvoud:

1. Ik skype niet zoveel.               (stam)

2. Jij / Je skypet niet zoveel.   (stam+t)

3. Skype jij/je niet zoveel?        (stam)          Als jij/je achter de pv staat gebruik je de ik-vorm (stam)

4. Hij/Zij/U skypet niet zoveel.(stam+t)

Meervoud:

5. Wij/We skypen niet zoveel.  (stam+en)

6. Jullie/U skypen niet zoveel.  (stam+en)

7. Zij/Ze skypen niet zoveel.     (stam+en)

Uitgangen van de werkwoorden

Opdracht: vul in op je papier: 

1. (Houden) moed! 

2. (Houden) u van appeltaart!

3. (Houden) je goed!

4. (Houden) je vader van fietsen? 

Uitgangen van de werkwoorden

1. Houd moed!  (Kom hier! Geef snel!) Je zegt niet: komt hier!

Gebiedende wijs! Er is geen onderwerp! We gebruiken de STAM van het werkwoord.

2. Houdt u van appeltaart?

In deze zin staat wel een onderwerp: u. Houdt u of u houdt; dat wordt hetzelfde geschreven. (Loopt u? Geeft u het snel?) (stam +t)

Uitgangen van de werkwoorden

3. Houd je goed! (Loop je, besef je, geef je, kom je)

Als je of jij na de pv staat, staat de pv in de ik-vorm (de stam; ik houd)

4. Houdt  je vader van fietsen? 

Wat is het onderwerp? Vraag: Wie houdt er van fietsen?  je vader (hij)

Houdt hij van fietsen? (stam + t)

Je hoort bij vader. We kunnen ook zeggen: Jouw vader.

Houdt jouw vader van fietsen? (jouw is een bezittelijk voornaamwoord)

TIP: KIJK GOED WAT HET ONDERWERP IS EN WAT DE PERSOONSVORM IS. 

Gebeuren

Ik gebeur

Er gebeurt (tt)

Het gebeurt (tt) 

Iets gebeurt (tt) 

Hier gebeurt altijd wel wat. (tt)

Hier gebeurde altijd wel wat. (vt)

Persoonsvorm verleden tijd

Maak de oefening op je papier:

1. Hij (starten) gisteren de motor.
2. Het zweefvliegtuig (zweven) gisteren door de lucht. 
3. Het kleine kind (blazen) vorige week de kaarsen uit. 

Persoonsvorm verleden tijd

1. Hij (starten) gisteren de motor.

-starten is de pv: Hij start, wij starten (ev naar mv)

-de stam is: ik start

- hele ww: starten

- Haal -en eraf: start

-Laatste letter is de t; 

Woorden die eindigen op 't exkofschip krijgen stam+te

1. Hij startte gisteren de motor.

2. Het nieuws (verrassen) hem volledig!

Persoonsvorm verleden tijd

2. Het zweefvliegtuig (zweven) gisteren door de lucht.

-zweven is de pv: Het zweeft, de vliegtuigen zweven (ev naar mv)

-de stam is: zweef

- hele ww: zweven

- Haal -en eraf: zwev

-Laatste letter is de v;

Woorden die niet eindigen op 't ex kofschip krijgen stam+de

Het zweefvliegtuig zweefde gisteren door de lucht.

3. Het kleine kind (blazen) vorige week de kaarsen uit. 

Persoonsvorm verleden tijd

3. Het kleine kind (blazen) vorige week de kaarsen uit. 

-blazen is de pv: Het kleine kind blaast; De kleine kinderen blazen.  (ev naar mv)

-de stam is: blaas

- hele ww: blazen

- Het is een sterk werkwoord; het verandert in zichzelf: 

3. Het kleine kind blies vorige week de kaarsen uit. 

Werkwoordspelling

• Persoonsvorm tt en vt   V
• Voltooid deelwoord

Voltooid deelwoord

Er zijn meerdere manieren om de 'verleden tijd' aan te geven: 

Ik zwom   en   Ik heb gezwommen. 

• Het voltooid deelwoord wordt gecombineerd met de hulpwerkwoorden: zijn, hebben, worden.       Het is gebeurd; Hij heeft het  cadeautje goed bewaard; Hij heeft zijn rijbewijs ontvangen;         Het huis wordt morgen verkocht; Ik heb het nog niet gedaan; Hij wordt snel verliefd; Ik ben bij de les geweest; Ik heb gelachen.
• Het voltooid deelwoord staat vaak aan het einde van de zin.
• Het voltooid deelwoord verandert nooit van tijd of van aantal.  (een pv wel)                                         Het huis wordt verkocht; De huizen worden verkocht; De huizen werden verkocht.

Voltooid deelwoorden die eindigen op een d of een t klank.

Vanwege de storm is het vliegtuig op een andere luchthaven gelanX.

1. De werkwoorden zijn: is       gelanX

Vanwege de storm was (pv) het vliegtuig op een andere luchthaven gelanX (voltooid deelwoord).

Het landen is voltooid; afGErond  Het gelande vliegtuig. !!!Ik hoor een d!!!

2. stam: land

3. hele ww: landen

4. -en eraf: land

5. Uitgang?

•  Voltooid deelwoorden die eindigen op letters van 't ex kofschip krijgen: ge + stam + t
• Voltooid deelwoorden die niet eindigen op letters van 't ex kofschip krijgen: ge + stam + d
• Vanwege de storm is het vliegtuig op een andere luchthaven geland.

Oefening:

Maak de oefening op je papier:

1. De brand was gelukkig snel (blussen).

2. Vorige week is hij van Alkmaar naar Amsterdam (verhuizen).

3. De kok heeft de groente (wokken).

Oefening voltooid deelwoord: zin 1

De brand was gelukkig snel geblusX.

1. De werkwoorden zijn: was geblusX.

De brand is (pv) gelukkig snel geblusX (voltooid deelwoord).

Het blussen is voltooid; afGErond De gebluste brand. !!!Ik hoor een t!!! (check 1)

2. stam: blus

3. hele ww: blussen

4. -en eraf: blus

5. Uitgang?

 Voltooid deelwoorden die eindigen op letters van 't ex kofschip krijgen: ge + stam + t (check 2)

De brand was gelukkig snel geblust.

Oefening voltooid deelwoord: zin 2

Vorige week is hij van Alkmaar naar Amsterdam verhuisX.

1. De werkwoorden zijn: is verhuisX

Vorige week zijn zij van Alkmaar naar Amsterdam verhuisX.

is = de persoonsvorm       verhuisX is het voltooid deelwoord. 

Het verhuizen is voltooid; afGErond Hij verhuisde !!!Ik hoor een d!!! (check 1)

2. stam=ik verhuis

3. hele ww= verhuizen 

4. en-eraf= verhuiz

5. z zit niet in het 't exkofschip dus: stam+d. (check 2)

Vorige week is hij van Alkmaar naar Amsterdam verhuisd.

Oefening voltooid deelwoord: zin 3

De kok heeft de groente gewokX.

1. De werkwoorden zijn: heeft en gewokX

De kok had (pv)de groente gewokX (voltooid deelwoord).

Het wokken is voltooid; afGErond De gewokte groente !!!Ik hoor een t!!! (check 1)

2. stam: wok

3. hele ww:wokken

4. -en eraf: wok

5. Uitgang?

 Voltooid deelwoorden die eindigen op letters van 't ex kofschip krijgen: ge + stam + t (check 2)

De kok heeft de groente gewokt.

Werkwoordspelling

• Persoonsvorm tt en vt   V
• Voltooid deelwoord V

Vragen/opmerkingen/feedback