Les 4

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Criminaliteit

§4 - Nederland is een rechtsstaat

Aangeleerd gedragtheorie

Neutraliserings-
theorie

Etikettentheorie

Anomietheorie

Rationele-keuze
theorie

Jongeren schakelen hun schuldgevoel uit als ze in een groep strafbare feiten plegen.

Het plegen van een misdrijf is een weloverwogen keuze. Er wordt afweging gemaakt van kosten en baten.

Als iemand steeds 'crimineel' genoemd wordt, kan de persoon zich hier naar gaan gedragen.

Crimineel gedrag wordt aangeleerd in contact met mensen uit je eigen omgeving

Criminaliteit is het gevolg van de botsing tussen het willen behalen, maar niet kunnen behalen van de door de samenleving gestelde doelen.

Situatie: Timo heeft geen
goede relatie met zijn ouders, daarom is hij 's avonds
veel alleen buiten en is hij
crimineel gedrag gaan vertonen.

Situatie: Timo heeft geen goede relatie met zijn ouders. Daarom is hij 's avonds veel alleen buiten en is hij crimineel gedrag gaan vertonen. 

1. Anomietheorie
2. Aangeleerd-gedragtheorie
3. Rationele-keuze-theorie
4. Bindingstheorie

Situatie: Maaike wordt vaak uitgescholden voor asociaal. Ze vindt dat ze zich daar maar naar moet gedragen.
Bij welke theorie hoort deze situatie?

Situatie: Maaike wordt vaak uitgescholden voor asociaal. Ze vindt dat ze zich daar maar naar moet gedragen.      

Bij welke theorie hoort deze situatie?

1. Etikettentheorie
2. Bindingstheorie
3. Neutraliseringstheorie
4. Anomietheorie

Planning

Les 1

• 4.1 Wat is een rechtstaat?

Les 2

• 4.2 De scheiding der machten
• 4.3 Knelpunten in onze rechtsstaat

4.1 Wat is een rechtsstaat?

Wat is een rechtsstaat?

Rechtsstaat: een land waar de rechten en plichten van de burgers en van de overheid in de wet zijn vastgelegd.

De overheid heeft in de rechtsstaat 2 belangrijke taken:

1. Rechtshandhaving: het handhaven van de rechtsorde
2. Rechtsbescherming: burgers worden door de grondwet beschermd tegen een te grote overheidsmacht en tegen willekeur van de overheid.

Aantekening voor het examen

Noem een voorbeeld van rechtsbescherming.

Kenmerken rechtsstaat

1. Er is een grondwet: hierin staan alle rechten en plichten van de burgers en overheid omschreven.
2. De burger heeft grondrechten die zijn opgenomen in de grondwet.
3. De overheid moet zich houden aan wat in de wet staat. 

• Rechtszekerheid
• Rechtsgelijkheid
• Legaliteitsbeginsel

    4.Er is een onafhankelijke rechterlijke macht.

Aantekening voor het examen

Filmpje (4 min): inzet politiehond.

- Is hier sprake van rechtshandhaving?

-Is hier sprake van rechtsbescherming?

Legaliteitsbeginsel

Wat is rechtszekerheid?

Wat is rechtsgelijkheid?

Wat is het legaliteitsbeginsel?

Opdracht Bilal Wahib

4.2 De scheiding der machten

Trias Politica

(Driemachtenleer)

Aantekening voor het examen

Trias Politica 

De politieke macht is in 3 delen gescheiden 

	wetgevende macht	uitvoerende macht	rechterlijke macht
wie	ministers en parlement	ministers en ambtenaren	rechters
wat	stellen vast aan welke wetten burgers en overheid zich moeten houden	zorgen dat wetten goed worden uitgevoerd	beoordelen of burgers en overheid zich aan de wet houden en oordeelt in conflicten

Aantekening voor het examen

4.3 Knelpunten in onze rechtsstaat

Dilemma van de rechtsstaat

Spanning tussen rechtshandhaving en rechtsbescherming.

Aantekening voor het examen

Klassenjustitie

Van klassenjustitie is sprake als politie, justitie of de rechter mensen uit verschillende sociale klassen en uit verschillende etnische groepen verschillend behandelen. Hierdoor is er een kans op rechtsongelijkheid bij aanhouding, vervolging en veroordeling.

Aantekening voor het examen

Ongelijke behandeling

Klassenjustitie: mensen uit verschillende sociale klassen en uit verschillende etnische groepen worden verschillend behandeld. Oorzaken:

• Vooroordelen
• Grotere pakkans
• Zwaardere straffen
• Gebrek aan kennis over culturen
• Niet weten wat je rechten zijn

Aantekening voor het examen

Artikel 1 Grondwet

Artikel 7 Grondwet

Iemand oppakken voor rijden onder invloed:

1. Rechtsbescherming
2. Rechtshandhaving

De politie mag je niet zonder reden oppakken:

1. rechtsbescherming
2. rechtshandhaving

het feit dat je precies weet hoe hoog de maximumstraf is heeft te maken met:

1. Rechtsgelijkheid
2. Rechtszekerheid

Je moet erop kunnen vertrouwen dat alle verdachten dezelfde behandeling krijgen

1. rechtsgelijkheid
2. rechtszekerheid
3. rechtshandhaving

De overheid moet altijd handelen op basis van een wet

1. Trias politica
2. Grondrechten
3. Rechtsgelijkheid
4. Legaliteitsbeginsel

Je mag niet zomaar een telefoontap bij een verdachte plaatsen.
Welk begrip past bij bovenstaande situatie?

1. Rechtshandhaving
2. Rechtsbescherming
3. Rechtszekerheid
4. Rechterlijke macht

Lees de krantenkop.
"Christelijke school wil geen moslim-docent aannemen"
Welke grondrechten botsen hier?

1. Vrijheid van geloof en vrijheid van vereniging
2. Vrijheid van geloof en artikel 1 van de grondwet
3. Vrijheid van meningsuiting en vrijheid van seksuele voorkeur
4. Vrijheid van meningsuiting en vrijheid van onderwijs

De grondrechten van alle burgers zijn vastgelegd in het Wetboek van Strafrecht.

1. Juist
2. Onjuist

De politie mag je niet zonder reden oppakken:

1. rechtsbescherming
2. rechtshandhaving

Kenmerken rechtstaat

grondwet​

grondrechten

rechtsbescherming

democratie

onafhankelijke rechters

(scheiding van de machten)​

volksvertegenwoordigers

iedereen is (voor de wet) gelijk

democratische besluitvorming (meerderheid beslist)​

De Machtenscheiding

de Trias Politica

Bedenken van wetten

Beoordelen van conflicten over wetten

Onafhankelijke rechters

Regering
Oftewel ministers

Regering en parlement

Zorgen dat de wetten uitgevoerd worden

Wetgevende macht

Uitvoerende macht

Rechterlijke macht

Examenvraag

Opdracht

Examenvraag

oefenen!

Examenvraag  2021 - I

Opdracht

Examenvraag

Antwoord

Opdracht

Examenvraag

Examenvraag

Opdracht

Je mag je device gebruiken

Je werkt zelfstandig.

Je werkt in stilte