Les 9

T5_3 Literaire analyse
Les 9
1 / 10
volgende
Slide 1: Tekstslide
NederlandsMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5

In deze les zitten 10 slides, met tekstslides.

time-iconLesduur is: 50 min

Onderdelen in deze les

T5_3 Literaire analyse
Les 9

Slide 1 - Tekstslide

Programma

Uitleg
Zelfstandig werken
Afronding


Slide 2 - Tekstslide

4.4 Bouwstenen: versregels en strofen
Bouwstenen: versregels en strofen > hoe is een gedicht nou opgebouwd?

Een gedicht bestaat uit versregels (vs.), je leest een gedicht versregel voor versregel
Versregels bij elkaar > strofe (vergelijkbaar met een alinea), gescheiden door witregels

Strofes bestaande uit bepaalde regels, hebben namen:
  • Distichon > twee versregels
  • Terzine of terzet > drie versregels
  • Kwatrijn > vier versregels
  • Kwintet > vijf versregels
  • Sextet > zes versregels
  • Septet > zeven versregels
  • Octaaf > acht versregels

Slide 3 - Tekstslide

4.4 Bouwstenen: versregels en strofen
Er kunnen ook enjambementen (= het afbreken van de versregel waar je het niet zou verwachten) voorkomen:


'Hoog' - Rosa Derksen (2023)

Hoog
in de lucht
zweef ik
mijn hart
gaat op en neer
ik kijk om mij heen
door het minuscule raam
en zie
mijn bagage

Slide 4 - Tekstslide

4.5 Herhaling: klank, inhoud, metrum en ritme
Samenhang van de inhoud zorgt ervoor dat je weet waar een gedicht over gaat > door herhaling van klanken, bijvoorbeeld rijm

Samenhang: rijm
Wanneer identieke klanken klinken - klankovereenkomst
Verschillende soorten rijm:
- Volrijm: gok-rok, smoes-bloes, blaren-staren, huwelijk-gruwelijk
- Halfrijm: alliteratie en assonantie > er is dus geen volrijm
1. Alliteratie: medeklinkerrijm > witte wanten, zwoele zomers
2. Assonantie: klinkerrijm > raak-paars, zoet-bloem, zwarte panter 
- Eindrijm: volrijm, maar dan in een zin waarbij de laatste regels rijmen op elkaar

Door eindrijm > rijmschema
- Gekruist rijm: ABAB
- Gepaard rijm: AABBCC
- Omarmend rijm: ABBA





Slide 5 - Tekstslide

4.5 Herhaling: klank, inhoud, metrum en ritme
Samenhang: metrum (= versmaat)
Soorten metrum (V = onbeklemtoond, - = beklemtoond)
- Jambe: V -
- Anapest: V V -
- Trochee/trocheus: - V
- Dactylus: - V V

Gebruik metrum > periodegebonden > renaissance: was metrum onmisbaar, ook in Beweging van Tachtig, maar interesse nam af

Vijf jamben > jambische pentameter
Zes jamben > alexandrijn
Antimetrie > als er van het gehanteerde metrum wordt afgeweken
Moderne gedichten > ritme i.p.v. metrum > géén vaste regelmaat

Slide 6 - Tekstslide

4.6 Vast of vrij?
Gedichten met een herkenbare strofebouw of herkenbaar rijmschema > vormvaste gedichten
Bij een distichon, terzine, kwatrijn, etc. of bij gekruist rijm, omarmend rijm, etc.

Slide 7 - Tekstslide

Slide 8 - Tekstslide

Zelfstandig werken
Maken 6 en 7 van Module 4

Slide 9 - Tekstslide

Afronding
Huiswerk: maken 6 en 7



Slide 10 - Tekstslide