Keynes basismodel les 2

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Hoofdstuk 2: Klassieken en Keynes

Klassieke economen (=aanbod)

Klassieken: loon = kosten

Adam Smith is de grondlegger van de klassieke theorie. Nadruk op prijs- marktmechanisme.

'Invisible hand' --> Economie komt vanzelf in evenwicht. Teveel arbeid zorgt vanzelf voor lagere lonen.

Klassieken beredeneren vanuit de aanbodkant van de economie.

Aanbodkant (Structuur economie)

Centraal bij de aanbodzijde van de economie staat de productiecapaciteit en de concurrentiepositie.

Bij het bestuderen van de structuurkant van de economie kijken we naar alle factoren die van invloed zijn op de omvang en de kwaliteit van het productieproces. 

Productiefactoren: Natuur, arbeid, kapitaal en ondernemerschap

Keynes

Benadert de economie vanuit de Vraagkant. Loon = koopkracht

Meer vraag naar arbeid is hoger loon --> Meer EV (C), meer productie, nog meer vraag --> Nog meer werkgelegenheid

Maken: 2.1 t/m 2.7

Een economische crisis moet worden aangepakt door de lonen te verhogen. Deze uitspraak past bij

1. de Klassieken
2. Keynes

Ten tijde van een economische crisis moet de overheid ingrijpen. Deze uitspraak past bij

1. de Klassieken
2. Keynes

Klassiek en Keynes

Krappe arbeidsmarkt --> Lonen gaan omhoog

Klassiek: arbeid is minder rendabel, vraag naar arbeid daalt, werkloosheid stijgt

Lonen stijgen, prijzen stijgen, export daalt, productie daalt, wl stijgt

Keynes: lonen stijgen, mensen besteden meer --> productie stijgt --> werkloosheid daalt

Overheidsingrijpen

Volgens Keynes moet de overheid ingrijpen om een negatieve spiraal te doorbreken. De overheid kan de bestedingen op 2 manieren beinvloeden 

- door zelf meer te besteden (O omhoog)

- door ervoor te zorgen dat particulieren meer gaan besteden, door bijvoorbeeld een belastingverlaging (B omlaag)

Bestedingsevenwicht

De bestedingen zijn net zo hoog als de hele productiecapaciteit. Dus: De effectieve vraag = productiecapaciteit

Zolang bestedingsevenwicht niet is bereikt moet overheid volgens Keynes bijsturen. 

Onderbesteding? = Stimuleren!!

Overbesteding? = Remmen

Rente

Bestedingen kunnen ook worden beïnvloed door renteverandering.

rente omhoog: dan sparen aantrekkelijk en lenen onaantrekkelijk --> bestedingen naar beneden

rente omlaag: sparen onaantrekkelijk, lenen aantrekkelijk --> bestedingen omhoog, EV omhoog

Opdrachten hfst 2

2.1 t/m 2.11

Vraag 2.11

Overheidsuitgaven stijgen --> EV stijgt --> Productie stijgt  --> Inkomen stijgt --> Consumptie stijgt --> EV stijgt --> enz

De overheidsuitgaven zorgen voor een stijging van Y, maar dit zal in de toekomst alleen maar groter worden door stijging C = Multipliereffect 

Inverdieneffect

Door de extra uitgaven gaan mensen uiteindelijk meer BTW betalen over consumptie, maar ook loonbelasting en bedrijven winstbelasting. De overheid verdient dus iets terug door een eigen investering

= Inverdieneffect

Overheidssaldo

In periodes van onderbesteding moet overheid volgens Keynes de economie stimuleren. Dit kan door of zelf meer te besteden of de belastingen te verlagen.

Wat heeft dit voor gevolgen voor het overheidssaldo?

In een periode van onderbesteding gaat de overheid de belasting verlagen. Het overheidssaldo:

1. Stijgt
2. Daalt

In periodes van onderbesteding moet overheid volgens Keynes de economie stimuleren. De overheid gaat de economie stimuleren door zelf te besteden
Leg uit wat de gevolgen zijn voor het overheidssaldo (B-O)?

Keynes theorie in wiskundig model

Vereenvoudigd model Keynes:

gezinnen en bedrijven

W = C + I

Y = C + S

Y = W (Hf 1 en 2 van eco. groei)

EV = C + I

W = Y = EV

Betekenis afkortingen:

W = Productie

Y = Inkomen

EV = Effectieve Vraag

C = Consumptie

I = Investeringen

S = Sparen

ea = ex ante = vooraf (gepland)

ep = ex post = achteraf

Y* = productiecapaciteit

C = cY + Co

S = Y - C

S = (1-c)Y - Co

c = marginale consumptiequote

Stel c = 0,8 betekent: iedere euro extra inkomen wordt 80 cent van extra geconsumeerd.

1 - c = s, de marginale spaarquote.

als c = 0,8, dan s = 0,2: iedere euro extra inkomen wordt 20 cent van extra gespaard

Betekenis afkortingen:

W = Productie

Y = Inkomen

EV = Effectieve Vraag

C = Consumptie

I = Investeringen

S = Sparen

ea = ex ante = vooraf (gepland)

ep = ex post = achteraf

Y = W              Y = C + S                W = C + I

Y* = productiecapaciteit

Rekenvoorbeeld Keynes model

In een land gelden de volgende functies:​   C = 0,8 Y + 50

                                                                                         I = 100
                                                                                         EV = C + I,
                                                                                         W = EV en Y = W

                                                                                         Y* = 1000

1 Bereken het evenwichtsinkomen​

2 Is er bij het evenwichtsinkomen sprake van onderbesteding, bestedingsevenwicht of overbesteding? Waarom?

ANTWOORDEN

1) EV = 0,8Y + 50 + 100
EV = 0,8Y + 150

Y = 0,8Y + 150

0,2Y = 150

Y = 750 miljard
2) 

Y* = 1000,  

onderbesteding, want Y < Y*

25% van de productiecapaciteit wordt niet benut:  250/1000 x 100% = 25%

In een land gelden de volgende functies:​   C = 0,8 Y + 50                                                     I = 100                                                                   EV = C + I                                                             W = EV en Y = W                                               Y* = 1000 miljard

1 Bereken het evenwichtsinkomen​

2 Is er bij het evenwichtsinkomen sprake van onderbesteding, bestedingsevenwicht of overbesteding? Waarom?

3) Bereken het bedrag waarmee de autonome consumptie moet worden verhoogd om de productiecapaciteit volledig te benutten.

4) Bereken de multiplier.

5) Geef de kettingreactie van de multiplier.

In een land gelden de volgende functies:​   C = 0,8 Y + 50                                                     I = 100                                                                   EV = C + I                                                             W = EV en Y = W                                               Y* = 1000 miljard

Evenwichtsinkomen = 750 miljard

ANTWOORDEN

3) Bereken het bedrag waarmee de autonome consumptie moet worden verhoogd om de productiecapaciteit volledig te benutten.

ANTWOORD:

EV = 0,8Y + 50 + ? + 100

Y = 0,8 Y + 50 + ? + 100

Y = 1000

1000 = 0,8 x 1000 + 50 + ? + 100

1000 = 950 + ?, dus ? = 50

Als de autonome consumptie met 50 verhoogd worden, dan is er 250 extra inkomen

In een land gelden de volgende functies:​   C = 0,8 Y + 50                                                     I = 100                                                                   EV = C + I                                                             W = EV en Y = W                                               Y* = 1000 miljard

Evenwichtsinkomen = 750 miljard

ANTWOORDEN

4) Bereken de multiplier.

5) Geef de kettingreactie van de multiplier.

ANTWOORD:

4) Als de autonome consumptie met 50 verhoogd worden, dan is er 250 extra inkomen.

Multiplier = extra inkomen / extra bestedingen = 250 / 50 = 5. Oftewel: een stijging van 1 miljard extra autonomie consumptie geeft 5 miljard extra inkomen.

5) Co stijgt, dan C stijgt, dan EV stijgt, dan Y stijgt, dan C stijgt èn S stijgt, dan EV stijgt, dan Y stijgt, dan C stijgt èn S stijgt, dan EV stijgt, etc.

In een land gelden de volgende functies:​   C = 0,8 Y + 50                                                     I = 100                                                                   EV = C + I                                                             Y = EV                                                                  Y* = 1000 miljard

Evenwichtsinkomen = 750 miljard

6 Bereken hoeveel full-time banen er zijn bij het evenwichtsinkomen

7 Bereken hoeveel full-time banen er zijn bij bestedingsevenwicht. 

8 Bereken de conjuncturele werkloosheid.

9 Bereken de structurele werkloosheid

Conjuncturele werkloosheid = aantal werklozen doordat de productiecapaciteit niet volledig benut wordt.

Structurele werkloosheid = aantal werklozen door te kleine productiecapaciteit, door te weinig werkplekken.

In een land gelden de volgende functies:​ 

 C = 0,8 Y + 50 

 I = 100 EV = C + I 

 W = EV en Y = W 

 Y* = 1000 miljard

Evenwichtsinkomen = 750 miljard

Arbeidsproductiviteit = €50.000

Aanbod in arbeidsjaren = 21.200.000

arbeidsjaar = full-time baan

ANTWOORDEN

6 Bereken hoeveel full-time banen er zijn bij het evenwichtsinkomen

7 Bereken hoeveel full-time banen er zijn bij het bestedingsevenwicht. 

8 Bereken de conjuncturele werkloosheid.

9 Bereken de structurele werkloosheid

6) 750 miljard / 50.000 = 15 miljoen

7) 1000 miljard / 50.000 = 20 miljoen

8) conjuncturele werkloosheid = 20 miljoen - 15 miljoen = 5 miljoen arbeidsjaren

9) structurele werkloosheid = 21,2 miljoen - 20 miljoen = 1,2 miljoen arbeidsjaren

In een land gelden de volgende functies:​ 

 C = 0,8 Y + 50 

 I = 100 EV = C + I 

 W = EV en Y = W 

 Y* = 1000 miljard

Evenwichtsinkomen = 750 miljard

Arbeidsproductiviteit = €50.000

Aanbod in arbeidsjaren = 21,2 miljoen

arbeidsjaar = full-time baan

Maken 

Opdracht 3.1 en 3.2

Herhaling: krappe arbeidsmarkt

Veel vraag naar arbeid t.o.v. het aanbod.

Veel vacatures

Voor bedrijven lastig om personeel te vinden. Vaak tijdens een hoogconjunctuur

Gevolgen: lonen gaan omhoog

Vragen van hfst 2

2.8 t/m 2.14 + 2.22 en 2.23