4H spelling: meervoud, verkleinwoorden & tussenklank

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Spelling A4

Verkleinwoorden

Planning

Deze les:

- Uitleg meervoud & verkleinwoorden

- Zelfstandig werken

Kies het juiste meervoud en het juiste verkleinwoord. Er zijn meerdere antwoorden goed.

1. Cafeetje
2. Cafétje
3. Cafés
4. Cafees

Meervoud

• Meervoud bij 'y' als 'j' eraan vast, maar bij 'y' als 'ie' wel 's: cowboys, maar baby's
• Fotograaf - fotografen, maar raaf - raven
• Laatste lettergreep onbeklemtoonde -es, -et, -ik, - it, dan geen klinkerverdubbeling: luiwammesen, kieviten
• Latijnse woorden: twee vormen, niet altijd

-->Woorden die je niet kent, uit het hoofd leren!

Meervoud

• Uitspraakproblemen: geen autos maar wel etuis, niveaus, bureaus.
• Woorden op -ie met meervoud op -n:
  

- Klemtoon op de ie, meervoud -ën: in-dus-trie, industrieën

- Klemtoon niet op de ie, meervoud -n; trema op e die er al staat: po-rie, poriën

-->Overdreven uitspreken laatste lettergreep

Kies de juiste meervoudsvorm. Er zijn meerdere antwoorden mogelijk.

1. Amfibieën
2. Amfibiën
3. Lobbessen
4. Lobbesen

Verkleinwoord

• Achter zelfstandig naamwoord -je, -kje, -tje, -etje: kast - kastje, leuning - leuninkje, bloem-bloempje
• Korte klanken worden in het verkleinwoord soms lang: vat – vaatje

Verkleinwoorden

• Let op bij woorden die op een klinker eindigen: hoera – hoeraatje; logé-logeetje; piano-pianootje; menu – menuutje; bikini-bikinietje; pony-pony’tje (maar cowboy-cowboytje)
• Afkortingen krijgen een apostrof: sms’je, wc’tje, A4’tje, 5’jes.
  

Geef het verkleinwoord van: tiramisu, taxi, cd en hemd.

Aan de slag

Maak 4 t/m 6 blz. 295 (kies 2 opdrachten)

Maak 3 & 4 blz. 297

Tussenklank in samenstellingen

1. tussen -s

2. tussen -en

3. tussen -e

Kies de juiste spelling. Er zijn meerdere antwoorden mogelijk.

1. Dorpstraat
2. Koninginnedag
3. Zonneschijn
4. Apetrots

1. tussen -s

• Schrijf de –s- als je hem hoort.  

• Begint het tweede deel van de samenstelling met een –s-, vervang dit woord dan door een ander woord uit een vergelijkbare samenstelling: dorpsstraat – dorpsplein, fabrieksstaal – fabriekshal.
  

Tussen -en

• Schrijf in een samenstelling de tussen -en als het eerste woord een zelfstandig naamwoord is dat alleen een meervoud op –en heeft (en niet ook nog een meervoud op –s!): 

hond – honden dus hondenhok, 

maar groente - groenten - groentes dus groentesoep

Tussen -e

Schrijf een tussen - e in de volgende gevallen:

- Het eerste deel heeft alleen een meervoud op –s: parade – parades, paradepaard. 

- Het eerste deel heeft twee meervouden: groente – groenten/groentes, groentesoep

- Het eerste deel heeft geen meervoud: tarwe – tarwemeel

- Het eerste deel verwijs naar een uniek exemplaar (maar één van): maneschijn, Koninginnedag, maar koninginnenkroon.

- Het eerste deel is geen zelfstandig naamwoord: rijkelui, goedenacht, dwingeland

- Het woord wordt niet meer als samenstelling gezien: apetrots, schattebout, maar apenrots

Kies de juiste spelling. Er zijn meerdere antwoorden mogelijk.

1. Staatschuld
2. Personeelchef
3. Berenpoot
4. Beresterk

Aan de slag

Maak opdracht 2, 7 & 8 (blz. 299-300)