6.5 Aardolie als grondstof

• Scheikunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

 6.5  Aardolie als grondstof

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe aardolie kunt destilleren.
• Je kunt een aantal stoffen noemen die je uit aardolie kunt maken.
• Je kunt uitleggen wat 'kraken' is en waarom dit nodig is.
• Je weet wat 'alkanen'  zijn en kent de formule hiervoor.
•  
  

Is aardolie een organische stof?

1. Nee, aardolie komt uit de grond.
2. Ja, aardolie is gevormd door organismen.

Wat zijn fossiele brandstoffen?

1. Steenkool, Bruinkool, aardolie & hout
2. Biomassa, aardgas, oerwater & steenkool
3. Steenkool, Bruinkool, Aardolie & Aardgas
4. Aardgas, hout, aardolie & steenkool

aardolie = fossiele brandstof

• bestaat voor grootste deel uit koolwaterstof verbindingen
• moleculen die in ieder geval C en H atomen bevatten
  
• aardolie is een mengsel van heel veel verschillende verbindingen
• bij volledige verbranding hiervan ontstaat altijd  CO_{2(g) en} H₂O_(l)  

Destillatie

• Door destillatie onstaan verschillende fracties;

Aardolie

Destillatietoren:

De aardolie wordt in 7 fracties gescheiden

Gefractioneerde destillatie

Gefractioneerde destillatie is een proces waarbij aardolie wordt gescheiden in zuivere stoffen

1. Waar
2. Niet waar

Bij destillatie maakt je gebruik van de volgende stofeigenschap

1. dichtheid
2. smeltpunt
3. kookpunt
4. oplosbaarheid

Een fractie die bij de destillatie van aardolie ontstaat, is:

1. een mengsel met een kookpunt.
2. een mengsel met een kooktraject.
3. een zuivere stof met een kookpunt.
4. een zuivere stof met een kooktraject.

Alkanen

Een groep koolwaterstoffen die in aardolie voorkomen

alkanen

methaan

ethaan

propaan

butaan

C_nH_(2n+2)

Onthouden eerste 4 alkanen + algemene formule:

                                                          C_nH_2n+2

n uit de algemene formule staat voor het aantal C-atomen

Methaan:   n= 1 dus  C=1-> H=2x1+2=4   CH₄

Ethaan:       n= 2 dus C=2-> H=2x2+2=6   C₂H₆

Propaan:    n=3 dus C=3-> H=2x3+2=8    C₃H₈

Butaan:      n= 4 dus C=4-> H=2x4+2=10  C₄H₁₀

Nafta

Nafta bestaat uit een mengsel van alkanen 

tussen C₄H₁₀   en C₁₂H₂₆ 

Nafta wordt gekraakt. 

Kraken: lange moleculen worden afgebroken tot kleinere moleculen 

Kraken = ontledingsreactie 

Voorbeelden van kraakreacties zijn: 

C₁₀H₂₂ → C₈H₁₈ + C₂H₄          (C₂H₄=etheen)

C₁₂H₂₆ →  C₆H₁₄ + 2C₃H₆        (C₃H₆=propeen)

Reacties met koolwaterstoffen

1. VERBRANDEN: bij volledige verbranding ontstaan altijd koolstofdioxide en water
   

Reacties met koolwaterstoffen

2. kraken = grote moleculen in kleine stukjes breken

              

Bekijk deze reactie: wat is de naam enformule van de andere stof?                 C₁₀H₂₂    -->  C₈H₁₈  +  ........

kraken 1

kraken 2

Hoe wordt aardolie gescheiden in de verschillende fracties?

1. fracteren
2. kraken
3. destilleren
4. sorteren

kraken 3

Propaan en butaan kunnen worden verkregen
uit aardolie.
Welke scheidingsmethode is hiervoor nodig?

1. Adsorberen.
2. Bezinken.
3. Destilleren.
4. Indampen.

Noem drie toepassingen van aardolie.

1. Kunststof, benzine, glaswerk.
2. Kerosine, spijkers, asfalt.
3. Cosmetica, diesel, keukenzout.
4. Plastic, smeerolie, flessengas.

Wat wordt bedoeld met kraken van aardoliefracties?

1. Kleine moleculen worden gekoppeld tot lange moleculen.
2. Aardoliefractie wordt ontzwaveld.
3. Aardolie wordt gedestilleerd.
4. Lange moleculen worden afgebroken in kleinere moleculen.

Wat voor type reactie is kraken?

1. Een verbrandingsreactie
2. Een vormingsreactie
3. Een ontledingsreactie
4. Een fase-overgang