*Formuleren H3 beknopte bijzin, 3VWO

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Formuleren H3

- Beknopte bijzinnen

Lesdoelen

Je leert wat een beknopte bijzin is en hoe je foutieve beknopte bijzinnen kunt herkennen en verbeteren

Herhaling

- Samentrekking 

- Zinnen onjuist begrenzen 

Wat is een samentrekking?

Wanneer is er sprake van een foutieve samentrekking? 

Hoe verbeter je een foutieve samentrekking?

Beknopte bijzinnen

Wat is het verschil tussen een hoofdzin en een bijzin?

Beknopte bijzinnen

In een gewone bijzin staat een persoonsvorm en een onderwerp. 

Een kenmerk van een beknopte bijzin is, dat er geen persoonsvorm en geen onderwerp in de zin staat. 

Voorbeeld (beknopte) bijzin (1)

Normale bijzin: 

Terwijl ze aan hun ijsje likten, slenterden de meisjes door de winkelstraat. --> wel pv en ow in de bijzin

Beknopte bijzin:

Likkend aan hun ijsjes, slenterden de meisjes door de winkelstraat. --> geen pv en ow in de beknopte bijzin

Beknopte bijzin

In plaats van de persoonsvorm bevat een beknopte bijzin: 

- een voltooid deelwoord

- een onvoltooid deelwoord

- te + infinitief (het hele werkwoord)

Beknopte bijzin met voltooid deelwoord 

Afgeleid door een reclamebord, botste ik tegen een stilstaande auto. 

Beknopte bijzin: Afgeleid door een reclamebord --> afgeleid is een voltooid deelwoord.

Er is geen persoonsvorm en geen onderwerp 

Volledige bijzin: 

Terwijl ik afgeleid was door een reclamebord, botste ik tegen een stilstaande auto. 

Beknopte bijzin met een onvoltooid deelwoord

Op zijn rug in de hangmat liggend, las Achmed een tijdschrift. 

Beknopte bijzin: Op zijn rug in de hangmat liggend --> liggend is een onvoltooid deelwoord. 

Er is geen persoonsvorm en geen onderwerp 

Volledige bijzin: 

Terwijl hij op zijn rug in de hangmat lag, las Achmed een tijdschrift. 

Beknopte bijzin met te + infinitief 

De vrienden spraken af hun eerste loon te besteden aan een feestje. 

Beknopte bijzin: hun eerste loon te besteden aan een feestje -> te besteden = te + infinitief.

Er is geen persoonsvorm of onderwerp 

Volledige bijzin: 

De vrienden spraken af dat ze hun eerste loon besteden aan een feestje. 

Een beknopte bijzin mag alleen beknopt zijn als het onderwerp uit de hoofdzin overeenkomt met het onderwerp dat eigenlijk in de beknopte bijzin moet staan. 

Afgeleid door een reclamebord, botste ik tegen een stilstaande auto. 

Wie was afgeleid door een reclamebord? Ik en ik is ook het onderwerp van de hoofdzin. Het verzwegen onderwerp van de beknopte bijzin en het onderwerp van de hoofdzin komen overeen. 

Op zijn rug in de hangmat liggend, las Achmed een tijdschrift. 

Wie lag in de hangmat? --> Achmed. 

Achmed is ook het onderwerp van de hoofdzin, dus het komt overeen met het verzwegen onderwerp van de beknopte bijzin. 

De vrienden spraken af hun eerste loon te besteden aan een feestje. 

Wie besteden hun eerste loon aan een feestje? --> De vrienden. De vrienden is ook het onderwerp van de hoofdzin, dus dat komt overeen met het verzwegen onderwerp van de beknopte bijzin.  

Bijzin of beknopte bijzin?

Toen ze na haar werk goed was uitgerust, ging Caja een uur fitnessen.

1. Bijzin
2. Beknopte bijzin

Bijzin of beknopte bijzin?

Nog mopperend over de verloren wedstrijd, verlieten de sporters de sporthal.

1. Bijzin
2. Beknopte bijzin

Bijzin of beknopte bijzin?

Hard weglopend voor de politie, werden de dieven in de gaten gehouden.

1. Bijzin
2. Beknopte bijzin

Bijzin of beknopte bijzin?

Terwijl ze lekker in het zonnetje zaten, dronken Ronald en Michel een colaatje.

1. Bijzin
2. Beknopte bijzin

Bijzin of beknopte bijzin?

In de wetenschap op school toch niets te leren, spijbelde Wilco vrijwel dagelijks.

1. Bijzin
2. Beknopte bijzin

Bijzin of beknopte bijzin?

Martijn vroeg Irene in de fietsenstalling of ze zijn vriendinnetje wilde worden.

1. Bijzin
2. Beknopte bijzin

Bijzin <--> beknopte bijzin (2)

Van een bijzin kun je een beknopte bijzin maken en van een beknopte bijzin kun je een bijzin maken:

Nadat hij de fraude had geconstateerd, werd de boekhouder direct ontslagen.

Bijzin: Nadat hij de fraude had geconstateerd, ...

Beknopte bijzin: Na de fraude geconstateerd te hebben, ...

Bijzin <--> beknopte bijzin (1)

Van een bijzin kun je een beknopte bijzin maken en van een beknopte bijzin kun je een bijzin maken: 

Na kampioen te zijn geworden, werden de spelers door het bestuur gefeliciteerd. 

Beknopte bijzin: Na kampioen te zijn geworden, ...

Bijzin: Nadat ze (de spelers) kampioen waren geworden, ...

Opdracht

Blz. 94-95: Maak opdracht 1 en 3

bijzin --> beknopte bijzin: voegwoord en onderwerp weghalen, van de pv maak je een voltooid dw, een onvoltooid dw of te + infinitief

Beknopte bijzin --> bijzin: voeg een voegwoord en een ow toe en van het volt dw, het onvolt dw of te + hebben maak je de pv