Les 13/06/2022

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Grammatica woordsoorten H5 & H6 

10 minuten lezen uit leesboek

Wat gaan we doen vandaag?

- Herhaling theorie 

- Huiswerk bespreken 

- Oefenen H5 & H6 

Herhaling theorie 

• Zelfstandig naamwoord (zn): Een woord voor mensen, dier, plant ding of gevoel -> kat, huis, winkel  
  
  
• Bepaald lidwoord (blw): de & het 
  
  
• Onbepaald lidwoord (olw): een 
  
  
• Bijvoeglijk naamwoord (bn): Verteld iets over een zelfstandig naamwoord -> het mooie huis 

Herhaling theorie 

• Zelfstandig werkwoord (zww): Als er één werkwoord in de zin staat is het altijd een zelfstandig werkwoord -> ik fiets vanaf school naar huis
  
  
• Hulpwerkwoord (hww): Komt voor in zinnen met meer dan één werkwoord. Ze helpen het gezegde te maken -> ik heb een nieuwe telefoon gekregen
  
  
• Als er meerdere werkwoorden in de zin staat, staat het zelfstandig werkwoord meestal achter in de zin. 

Herhaling theorie 

• Aanwijzend voornaamwoord (aanw.vnm): wijst een mens, een dier of ding aan - > deze, die, dat, dit, zulk(e), zo'n, dergelijk(e), zelf, hetzelfde, dezelfde 
  
  
• Vragend voornaamwoord (vr.vnm): wie, wat, welk(e), voor voor (een)

Voorzetsel 

Een voorzetsel (vz) geeft vaak plaats, tijd of reden/oorzaak aan. 

• Plaats: aan het water; te Schiedam; bij de bushalte; op de zolder
• Tijd: na de vakantie; tijdens de wandeling; gedurende de lente
• Reden/oorzaak: vanwege de file; door het succes 

• Soms is een voorzetsel deel van een vaste combinatie:
  op iemands hulp rekenen; in verband met 

Voorzetsel

Let op: delen van scheidbare werkwoorden (aankijken, namaken, uitzwaaien) noem je geen voorzetsel. Deze woordjes horen bij het werkwoord.

• De intercity / komt / over drie minuten / aan (aan hoort bij het ww aankomen, dus geen voorzetsel)
• De turner / hing / kaarsrecht / aan de ringen (aan is wel voorzetsel)

Voorzetsel

Zo herken je een voorzetsel:

• Een voorzetsel staat meestal vóór een lidwoord of een voornaamwoord: in de trommel, tussen die papieren, naast mij, over welke brug?
• Als een voorzetsel achter een zelfstandig naamwoord staat, geeft het vaak een richting aan:
  het bos in, de helling op, die kant uit
• Soms ontbreekt het lidwoord: op bed, aan tafel, in Noorwegen, wegens drukte

Bijwoord

Als een bijwoordelijke bepaling uit één woord bestaat, is dit als woordsoort een bijwoord (bw). Een bijwoord kan van alles aangeven:

• Tijd: gisteren, straks, vroeger, tegenwoordig 
• Plaats: er, daar, hier, nergens, overal 
• Zekerheid: absoluut, ongetwijfeld, vast, echt 
• Ontkenning: niet, nooit, geenszins 

• Ook de vraagwoorden zijn bijwoorden (hoe, waar, waardoor, waarheen...)

Bijwoord

Een bijwoord kan ook iets zeggen over een ander woord. Het kan onderdeel zijn van een zinsdeel, als je een zin daarin verdeelt. 

Een bijwoord kan iets vertellen over:

• Een werkwoord 
• Een bijvoeglijk naamwoord 
• Een ander bijwoord 

• Let op: Soms lijkt een bijwoord op een bijvoeglijk naamwoord. Een bijvoeglijk naamwoord zegt iets over het zelfstandig naamwoord een bijwoord niet. 
  - Hidde kan goed (bw) pianospelen (zww).
  - De labyrintrenner is een goed (bn) boek (zn). 

Huiswerk: Opdracht 2, 3 en 4 bladzijde 181

Grammatica woordsoorten H6

Wat is het doel van deze tekst?

1. overtuigen
2. activeren
3. informeren
4. amuseren

Wat is het doel van deze tekst?

1. overtuigen
2. activeren
3. informeren
4. amuseren

Stellende trap: zuur
Vergrotende trap: ...

Stellende trap: zuur
Overtreffende trap: ...

Stellende trap: lief
Vergrotende trap: ...

Stellende trap: lief
Overtreffende trap: ...

Hij is groter ....

1. dan ik
2. als mij

Zij gaat vaker naar de sportschool ...

1. dan zij
2. als haar
3. als zij
4. dan haar

de ... schoenen
wit

het ... kind
naïef

de ... trui
breien

het ... huis
verbranden

Op mijn school maakt iedereen een creatieve opdracht voor zijn leukste vak.

Welk woorden is goed benoemd?

1. maakt = hww
2. voor = voorzetsel
3. creatieve = zn
4. vak = bn

Hij heeft het kantoor hiernaast gehuurd.

Welke woorden zijn goed benoemd?

1. hiernaast = vz
2. hiernaast = bw
3. het = blw
4. gehuurd = hww

Mijn vriendin wil elke vakantie een ansichtkaart sturen aan haar ouders.

Wat is het onderwerp?

Mijn vriendin wil elke vakantie een ansichtkaart sturen aan haar ouders.

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

Mijn vriendin wil elke vakantie een ansichtkaart sturen aan haar ouders.

Wat is het lijdend voorwerp?

Mijn vriendin wil elke vakantie een ansichtkaart sturen aan haar ouders.

Wat is het meewerkend voorwerp?

Mijn vriendin wil elke vakantie een ansichtkaart sturen aan haar ouders.

Wat is de bijwoordelijke bepaling?

Huiswerk

Geen huiswerk