bs 2 organen, weefsels en cellen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Vandaag

-Huiswerkcheck

-terugblik

-uitleg bs 2

- samen inoefenen

- zelfstandig werken

Zet de organisatieniveau's van groot naar klein. 

groot

klein

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

ecosysteem

levensgemeenschap

organisme

orgaan

populatie

orgaanstelsel

biosfeer

organel

cel

weefsel

Thema 1: Inleiding in de biologie

Basisstof 2: Organen, weefsels en cellen

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kan ik...

• Orgaanstelsels, organen, weefsels en cellen bij een mens herkennen en hun kenmerken en functies beschrijven.
• Beschrijven dat groepen cellen in een weefsel, orgaan of orgaanstelsel een gezamenlijke functie uitoefenen
• Bij (delen van) organismen het verband aangeven tussen vorm en functie

Begrippen

orgaanstelsels

weefsel

dekweefsel

zwenuwweefsel

spierweefsel

tussencelstof

levercellen

spiercellen

botcellen

immuuncellen

Weefsels

cellen met dezelfde vorm en functie zijn georganiseerd in weefsels.

dekweefsel

-bekleedt inwendige en uitwendige lichaamsoppervlakken

pak je binas tabel 80B

Welke orgaanstelsels ken je?

longen

dikke darm

dunne darm

hersenen

hart

nieren

lever

milt

luchtpijp

maag

Orgaanstelsels, organen, weefsels

• Een orgaanstelsel is...
• Een groep organismen die samen aan een bepaalde taak werken 
• Een weefsel is...
• Een groep cellen bij elkaar met dezelfde vorm en functie
• Bijvoorbeeld dekweefsel, zenuwweefsel, spierweefsel

Orgaanstelsels, organen, weefsels

Welke andere typen
weefsels ken je?

Tussencelstof

Sommige weefsels hebben tussencelstof.

• Het soort tussencelstof  is afhankelijk van de functie van het weefsel
• Kraakbeen heeft veel collageenvezels en is dus erg flexibel
• Been heeft veel kalkzouten en is dus erg stevig

Vorm en functie

• Vaak is er een zichtbaar verband tussen vorm van cellen en weefsels en hun functie
• Dieren in het water, onder de grond of in de lucht zijn gestroomlijnd zodat ze minder weerstand hebben.  
• Zo werkt dat ook bij organen en cellen.

opdracht 20

Pak je boek op blz 21, we maken 

samen opdracht 20

Welke verschillen zie je? 

probeer vorm en functie met 

elkaar te verbinden.

Samen inoefenen/huiswerk

We maken samen opdracht 14

Zelfstandig werken: opdracht 13 t/m 20

compact: 13,15,16,17

Dit is ook het huiswerk

Klaar kijk na met een nakijkboekje

Pak je leesboek of ga rustig iets voor jezelf doen

Microscoop

Antoni van Leeuwenhoek

• 30x vergroten
• kon als eerste cellen waarnemen
• later een microscoop met 480x 

Benoem de onderdelen. 

cytoplasma

kernplasma

kernmembraan

celmembraan

Benoem de onderdelen. 

cytoplasma

kern

kernmembraan

celmembraan

celwand

intercellulaire ruimte

vacuole

plastide (bladgroenkorrels)

vacuolemembraan

lamp

revolver

preparaatklem

tubus

tafel

diafragma

statief

grote schroef

kleine schroef

oculair

objectief

wat te zien met de microscoop?

Aan het werk!

Lees BS3 en 

maak de opdrachten  19-24

daarna bespreken.

klaar?? Lees BS4

TH1-BS1 begrippen:

organismen

stofwisseling

soort

levenscyclus

levensloop

molecuul

DNA

organel

cel

weefsel

orgaan

organisme

populatie

ecosysteem

biosfeer

systeem aarde

Organismen

Levende wezens zoals planten, dieren, schimmels en bacteriën

Stofwisseling

Alle chemische (scheikundige) reacties in een organisme

Soort

Organismen die zich onderling kunnen voortplanten en daarbij vruchtbare nakomelingen voortbrengen

Levenscyclus

Alle individuen van een soort doorlopen tijdens hun levensloop dezelfde fasen of stadia (ei, rups (larve), pop, volwassen dier)

DNA

Molecuul dat de erfelijke informatie van een organisme bevat

Cel

Een grotere biologische eenheid en een hoger organisatieniveau dan een molecuul; alle organismen bestaan uit een of meer cellen

Organellen

Onderdelen van een cel met een bepaalde functie

Weefsel

Een groep cellen met dezelfde vorm en functie

Orgaan

Deel van een organisme met een specifieke bouw en functie

Orgaanstelsel

Aantal organen dat samen een bepaalde functie uitoefent

Populatie

Groep individuen van dezelfde soort die in een bepaald gebied leeft en zich onderling voortplant

Levensgemeenschap

Alle verschillende populaties die in een gebied samenleven

Ecosysteem

Min of meer begrensd gebied met bepaalde eigenschappen. Zowel de levende als de niet-levende natuur in dat gebied maakt deel uit van het ecosysteem

Systeem aarde

Geheel aan ecosystemen op aarde, ook biosfeer genoemd

Emergente eigenschap

Als er op een hoger organisatieniveau een nieuwe eigenschap ontstaat die er op het lagere organisatieniveau niet is

Basisstof 1: Biologie is overal

• Biologie is de leer van het leven (een natuurwetenschap)
• Bij biologie bestudeer je organismen

Wanneer is een organisme levend?

Wanneer is een organisme dood?

Wanneer is iets levenloos?

Levensloop en levenscyclus

• Een individu heeft een levensloop.
• Deze begint met het leven en eindigt met de dood
• Een soort heeft een levenscyclus.
• Deze stopt pas als de soort uitsterft

Wanneer behoren 2 individuen tot dezelfde soort?

1. Als ze nakomelingen kunnen krijgen
2. Als ze vruchtbare nakomelingen kunnen krijgen
3. Als ze heel erg op elkaar lijken
4. Als ze evenveel chromosomen hebben

Organisatieniveaus

Molecuul (bouwsteen van stoffen)

Cel (bouwsteen van organisme)

Weefsel (cellen met dezelfde vorm en functie)

Orgaan (deel van organisme met specifieke functie)

Orgaanstelsel (organen die samenwerken aan één taak)

Organisme (levend wezen)

Populatie (groep individuen van dezelfde soort)

Levensgemeenschap (verschillende populaties in een bepaald gebied)

Ecosysteem (levensgemeenschap met alle levenloze natuur in een gebied)

Biosfeer (alle ecosystemen op aarde)

Emergente eigenschappen

• Een emergente eigenschap is een eigenschap die wel op een hoger organisatieniveau werkt, maar niet op een lager organisatieniveau.
• Bijvoorbeeld fietsen