Les 24: Bijwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b, k, mavo
• Leerjaar 3,4

Grammatica

Bijwoord

Ga zitten op je plaats

Pak je spullen

Laptop in tas

Lezen uit boek

Programma:

• Uitleg bijwoord

• Z.s/Toets nabespreken

• Opdrachten nakijken

• Afsluiten

Vorige les:

Wie kan mij vertellen wat hebben we gedaan? 

Bijwoordelijke 

bepaling

Een bijwoordelijke bepaling vertelt iets extra’s over de handeling in de zin.

Het zegt bijvoorbeeld waar, wanneer, hoe, of waarom iets gebeurt.

Je vindt een bijwoordelijke bepaling vaak door te vragen naar:

Waar? – Hij woont in Amsterdam.

Wanneer? – We eten om zes uur.

Hoe? – Ze fietst snel naar school.

Waarom? – Hij vertrekt vanwege de drukte.

Bijwoordelijke 

bepaling

Lees de volgende zinnen. Wat valt je op? Wat wil je nog weten?

• De man fietst.
  
• Zij spelen.
  
• Ik eet.
  

Kunnen/Kennen

• Bijwoorden herkennen.
• Onderscheid maken tussen bijwoorden en bijvoegelijke naamwoorden.

Startopdracht

Lees de zinnen hieronder.

De hond blaft hard.

Hij loopt snel naar het park.

We zaten gisteren nog in de zon.

De kat kijkt heel boos naar de vogel.

Morgen begint de school weer.

Wat valt je op aan de woorden vetgedrukt?

• Wat doen deze woorden?
  
• Wat geven ze aan over de andere woorden in de zin?
  

Bijwoorden

Een bijwoord zegt iets meer over een werkwoord, een bijvoeglijk naamwoord, een ander bijwoord, of over de hele zin.

• Ze rent snel. (bijwoord zegt iets over rent)
  
• Het is heel koud. (bijwoord zegt iets over koud)
  
• Hij komt morgen. (bijwoord zegt iets over wanneer)
  
• Ze is daar. (bijwoord zegt iets over plaats)
  

Een bijwoord is vaak een woord dat je kunt weglaten, zonder dat de zin onduidelijk wordt — maar je mist dan wel extra informatie.

Bijwoorden

Wat kun je met een bijwoord zeggen?

Hoe? → snel, zacht, hard

Wanneer? → gisteren, morgen, straks

Waar? → daar, hier, overal

Hoeveel? → heel, erg, best wel

Niet/geen horen er vaak ook bij

Bijwoordelijke 

bepaling

Een bijwoordelijke bepaling vertelt iets extra’s over de handeling in de zin.

Het zegt bijvoorbeeld waar, wanneer, hoe, of waarom iets gebeurt.

Je vindt een bijwoordelijke bepaling vaak door te vragen naar:

Waar? – Hij woont in Amsterdam.

Wanneer? – We eten om zes uur.

Hoe? – Ze fietst snel naar school.

Waarom? – Hij vertrekt vanwege de drukte.

Bijwoord v.s. bijwoordelijke bepaling

Bijwoord = woordsoort

Een bijwoord is een los woord dat hoort bij een werkwoord, bijvoeglijk naamwoord, bijwoord of zin.

Het is een woord dat je kunt benoemen als woordsoort, net als een zelfstandig naamwoord of een werkwoord.

snel

morgen

daar

niet

heel

Bijwoord v.s. bijwoordelijke bepaling

Bijwoordelijke bepaling = zinsdeel

Een bijwoordelijke bepaling is een zinsdeel dat meer informatie geeft over bijvoorbeeld tijd, plaats, reden, manier, hoeveelheid.

Hij fietste heel langzaam naar school.

Gisteren gingen we naar de film.

Bijwoord v.s. bijwoordelijke bepaling

Opdracht: Onderstreep in elke zin de bijwoordelijke bepaling. Soms is dit een los woord (bijwoord), soms een groter zinsdeel.

Schrijf daarna in één of twee woorden op: wat voor informatie geeft de bijwoordelijke bepaling? (bijvoorbeeld: tijd, plaats, manier, reden...)

Bijwoord v.s. bijwoordelijke bepaling

1. Lisa fietste vlug naar school.
   
2. We gingen gisteren naar de bioscoop.
   
3. Mijn broer schreeuwde heel hard door het huis.
   
4. In de zomervakantie gaan we naar Frankrijk.
   
5. Ze woont vlakbij.
   
6. De hond blaft ’s nachts naar de buren.
   
7. Met tegenzin begon hij aan zijn huiswerk.
   
8. Je moet de toets zorgvuldig maken.
   
9. Na de pauze hebben we wiskunde.
   
10. Ze loopt met grote passen door de gang.
    

Aan de slag met:

• Blz. 226 - 227 Opdracht 1,2,3,4 & 5
• Blz. 224 - 225 Opdracht 1,2 & 4

Hoe? Per boek

Vragen:

Ik loop door door het lokaal. Vragen mag je alleen stellen als ik bij je ben.

Wat te doen als je wacht/klaar bent:

Lezen boek

Voor hoe lang?

Groen: Overleggen met je klasgenoten mag. Heb je vragen? Wacht op de docent, of vraag je klasgenoot.

Oranje: We werken op fluisterniveau, vragen? Wacht op de docent.

Rood: We zijn stil aan het werk. Je vragen mag je op een later moment stellen.

Nakijken

Blz. 224 - 225 Opdracht 1,2 & 4

Samenvatten Opdrachten

Je kan nu:

• Weten wat een bijwoordelijke bepaling is, en deze op de juiste manier schrijven.
• Bijwoorden herkennen.
• Onderscheid maken tussen bijwoorden en bijvoegelijke naamwoorden.

Op schaal van één tot vijf, hoe goed denk jij het leerdoel te hebben behaald. Eén betekent helemaal niet. Bij vijf beheers je de leerstof perfect!

Na vandaag:

• Kan jij één ding benoemen, die je nog niet wist, maar vandaag hebt geleerd?

De volgende les:

Zie som