VWO 5 Hormonen hoofdstuk 12

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Vandaag

- Samenvatting thema 12

Leerdoelen: 
Je kunt in eigen woorden uitleggen:

- Wat het verschil is tussen endocriene en exocriene klieren
- Wat het verschil is tussen peptide en sterioïde hormonen
- Welke rol de hypothalamus en hypofyse voorkwab en achterkwab spelen bij hormoonproductie.

- Wat het  verschil is tussen releasing hormonen en inhibiting hormonen.

- Wat het verschil is tussen osteoclasten en osteoblasten.

- Wat het verschil is tussen glucagon en insuline.

- Wat het verschil is tussen TRH, TSH, T4 en T3.

H12 Hormonen

Endocrien klieren: geven producten af aan inwendig milieu 

                 -> bloed/weefselvloeistof/cellen/lymfe

Exocriene klieren: geven producten af aan uitwendig milieu 

                 -> huid/maag/darm

Welke klieren zijn endocrien?
Er kunnen meerdere antwoorden mogelijk zijn.

1. Maagwandkliertjes
2. Speekselkliertjes
3. Hypofyse
4. Bijnier

Noem een endocrien en een exocrien product van de eierstokken.
Noteer je antwoord als volgt:
endocrien:
exocrien:

Zet je endocriene hormoonklieren bij het juiste nummer.

Thymus

Bijnier

Teelbal

Epifyse

Hypofyse

Eierstok

Schildklier

Alvleesklier

In binasfiguur 89A vind je welke
hormonen worden gemaakt door
hormoonklieren. Welk hormoon
maakt de bijnier?

Peptide v.s. steroïde hormonen

• Peptidehormoon (insuline/LH/FSH): gemaakt van aminozuren
  -> bindt receptoren in celmembraan
  
  
• Steroïdehormoon (testosteron/oestrogeen/progesteron): gemaakt uit cholesterol
  -> via diffusie door celmembraan -> in grondplasma binding aan receptor
  
  
• Tyrosinehormonen: van één aminozuur afgeleid
  -> adrenaline (werkt als peptidehormoon)
  -> schildklierhormoon (werkt als steroïde hormoon) 

Van welke hormonen liggen de receptoren en het grondplasma?

1. insuline en oxytocine
2. ADH en EPO
3. cortisol en testosteron
4. FSH en LH

Wat is het doelwitorgaan van adrenaline?

1. Lever
2. Skeletspieren
3. Hart en bloedvaten
4. Ogen

Wat is het doelwitorgaan van LH en FSH?

1. Eileider
2. Eierstok
3. Teelballen
4. Baarmoeder

Releasing hormonen (RH's) v.s. inhibiting hormonen (IH's)

• Hypothalamus:
  -> Stimuleert (RH's) of remt (IH's) de aanmaak van hormonen door hypofyse voorkwab (adenohypofyse)
  -> Maakt ADH en oxytocine (afgifte via
  hypofyse achterkwab (neurohypofyse)

• Hypofyse:
  -> Voorkwab maakt veel hormonen
  -> Afgifte van hormonen aan het bloed 

Onder stressomstandigheden geeft de hypothalamus CRH af, welk hormoon wordt dan gemaakt door de hypofyse? Gebruik binas 89A.

1. GH
2. TSH
3. ADH
4. ACTH

Calciumhuishouding

Norm Ca2+: 2,10-2,55 mmol/L

Belangrijk voor: bloedstolling/spiersamentrekking/
impulsgeleiding zenuw/ signaalstof in de cel

• Te hoog? Schildklier: calcitonine (CT)
  -> opname in botten en uitscheiden via nier

• Te laag? Bijschildklier: parathormoon (PTH)
  -> afgifte uit botten en resorptie uit nier
  -> vitamine D stimuleert opname door darm

Calcitonine

Parathormoon

Verhoogt calciumconcentratie

Remt botafbraak

Schildklier

Bijschildklier

Verlaagt calciumconcentratie

Stimuleert botafbraak

Osteoclast v.s. osteoblast

• Osteoblast: opbouwen botweefsel
• Osteoclast: afbreken botweefsel
• Osteoporose:  te weinig calcium in bot
  -> bot wordt broos

Oestrogeen en testosteron: 

-> remmen botafbraak

Als een botcel omringd wordt door andere botcellen, dan noem je deze botcel een:

1. Osteoblast
2. Osteoclast
3. Osteocyt
4. Osteoplast

Glucose v.s. glycogeen

Alvleesklier (eilandjes van Langerhans):

• Alfa-cellen: glucagon
  -> vrijmaken van glucose uit glycogeen

• Bèta-cellen: insuline
  -> opslag van glucose als glycogeen
  
  Halve kilo glycogeen in lever + spieren
  

Een patiënt met diabetes type 1 heeft zoete plas. Waardoor komt dit?

1. Teveel glucagon
2. Teveel insuline
3. Te weinig glucagon
4. Te weinig insuline

Schildklierhormoon

Schildklier maakt:

-> T4=thyroxine (voorloper hormoon)

-> T3=actief

T4 wordt in levercellen omgezet in T3

Toename stofwisseling

Toename verbranding in mitochondriën

Wat gebeurt er als de schildklier te traag werkt?

1. Je komt aan
2. Je valt af
3. De schildklier vergroot
4. De schildklier verkleint

Waar wordt TRH gemaakt?

1. Hypothalamus
2. Hypofyse voorkwab
3. Hypofyse achterkwab
4. Schildklier

Wanneer wordt TRH afgegeven door de hypothalamus? Er zijn meerdere antwoorden mogelijk.

1. Kou
2. Psychische belasting
3. Fysieke belasting
4. Honger

Ik heb veel geleerd van deze presentatie!

😒🙁😐🙂😃