2.1 Cellen leven samen 4V 2324

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

2.1 Cellen leven samen

Doel 2.1

☐ 1. Je herkent de biologische organisatieniveaus

☐ 2. Je herkent emergente eigenschappen

☐ 3. Je herkent de levenskenmerken

☐ 4. Je legt uit wat stamcellen zijn

☐ 5. Je legt het verband uit tussen de toename van het oppervlak en het volume bij een organisme

Organisatieniveaus

Bij biologie kun je dingen op verschillende organisatieniveaus bestuderen. Van molecuul tot systeem Aarde. In de volgende dia's komen de verschillende organisatieniveaus aan de orde:

                           

Molecuul

Een structuur die bestaat uit meerdere atomen en met alle eigenschappen van die bepaalde stof

Organel

Een onderdeel van een cel met een bepaalde taak

Cel

Functionele basiseenheid van elk organisme

Weefsel

Een groep cellen met dezelfde bouw en dezelfde functie

Orgaan

Verschillende weefsels die samenwerken aan een bepaalde taak

Orgaanstelsel

Diverse organen die samen een bepaalde taak hebben

Organisme

Een levend wezen

Populatie

Groep organismen van een bepaalde soort in een bepaald gebied

Levensgemeenschap

Alle organismen (en hun onderlinge relaties) in een bepaald gebied

Ecosysteem

Een begrensd gebied waarbij de levende en levenloze natuur relaties hebben

Systeem Aarde

Een dynamisch systeem gevormd door alle fysische, chemische en biologische processen op aarde en hun onderlinge interacties

Organisatieniveau van groot naar klein

1. orgaan -organisme -weefsel -cel -organenstelsel
2. organisme- organenstelsel- orgaan - weefsel - cel
3. weefsel - cel- orgaan - organisme- organenstelsel
4. organenstelsel- orgaan - organisme - weefsel- cel

Wat is geen organisatieniveau binnen een organisme?

1. Weefsel
2. Cel
3. Orgaan
4. DNA

Emergente eigenschap (blz 44)

Pas zichtbaar op een hoger organisatie-niveau.

Ontstaat door interactie.

Levenskenmerken (blz 44)

Onderbouw ....

Groeien

Voortplanten

Ademhalen

Uitscheiden

Voeden

Waarnemen

Bewegen

Bovenbouw Nectar

Groeien

Voortplanten

Stofwisseling

Waarnemen/ reageren

Opgebouwd uit cellen

Organisatie van erfelijk materiaal

Pantoffeldiertje

Hierna volgt een prachtig maar lang filmpje van een pantoffeldiertje. 

Probeer zoveel mogelijk levenskenmerken van dit diertje waar te nemen. Je hoeft niet het hele filmpje te bekijken.

Nog een filmpje..

Hierna volgt een filmpje waarin zo'n lief (antropomorfisme?!) pantoffeldiertje wordt 'vermoord' / opgegeten door een amoebe.

Fascinerend......

En nog zo'n fascinerend filmpje

Van eencellig naar meercellig

Oppervlakte/ inhoud

Oppervlakte/ inhoud (blz 45/46)

Hoe groter een dier, hoe meer zijn inhoud groeit ten opzichte van zijn oppervlak.

Dit heeft ook effect op warmteverlies door de huid.

Zoogdieren verliezen veel warmte via de huid. Ten opzichte van ijsberen zijn bruine beren daarom

1. Groter
2. Kleiner

Oppervlakte/ inhoud

Groot dier: niet één maar meercellig -> ontwikkeling organen.

De organen die in contact staan met de buitenwereld (longen..) moeten een voldoende groot oppervlak hebben.

Vroeger (560 miljoen jaar geleden) zat er 31% zuurstof in de lucht. Insecten waren toen

1. Groter
2. Kleiner

Dit waren de leerdoelen van 2.1:

☐ 1. Je herkent de biologische organisatieniveaus

☐ 2. Je herkent emergente eigenschappen

☐ 3. Je herkent de levenskenmerken

☐ 4. Je legt uit wat stamcellen zijn (zat niet in deze LessonUp)

☐ 5. Je legt het verband uit tussen de toename van het oppervlak en het volume bij een organisme

De vorige dia liet 5 leerdoelen zien. In hoeverre beheers je deze leerdoelen nu?

0100