HV1 - Grammatica zinsdelen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

HV1 - Grammatica

HV1 - Grammatica zinsdelen

§1 Persoonsvorm en zinsdelen (NN, p. 204-205)

§3 Onderwerp (NN, p. 208-209)

§5 Werkwoordelijk gezegde (NN, p. 212-213)

§7 Lijdend voorwerp (NN, p. 216-217)

§9 Meewerkend voorwerp (NN, p. 220-221)

§11 Bijwoordelijke bepaling (NN, p. 224-225)

Teije heeft een grote, roze suikerspin gekregen op de kermis.
'een grote, roze suikerspin' is...

1. persoonsvorm
2. onderwerp
3. lijdend voorwerp
4. meewerkend voorwerp

Geef aan wat op jou van toepassing is. Wees eerlijk.

1. Ik ben alles over ontleden vergeten.
2. Ik weet alleen nog hoe ik de persoonsvorm moet vinden.
3. Ik kan pv en werkwoordelijk gezegde vinden.
4. Ik kan pv, wg en onderwerp vinden.

Ontleed de volgende zin. Noteer pv, ow en wg onder elkaar.
Gisteren heeft Jurre een Ninjago-trui uitgezocht.

Geef aan wat op jou van toepassing is. Wees eerlijk.

1. Ik kan het lijdend voorwerp vinden.
2. Ik kan het lv en het meewerkend voorwerp vinden.
3. Ik kan het lv, het mv en de bijwoordelijke bepaling vinden.
4. Ik zou niet weten hoe ik het lv, mv en de bwb moet vinden.

Ontleed de volgende zin. Noteer pv, ow, wg, lv, mv en bwb onder elkaar.
Sinterklaas geeft ieder jaar veel cadeautjes aan alle lieve kinderen.

§1 Persoonsvorm en zinsdelen

Nieuw Nederlands, p. 204-205

Welke manier gebruik jij om de persoonsvorm te vinden?

1. De vraagproef
2. De tijdproef
3. De getalsproef
4. Geen idee, ik gok gewoon wat.

De persoonsvorm vinden

Voorbeeldzin

Geert Wilders trakteert de PVV-fractie op taart. 

1) vraagproef

Trakteert Geert Wilders de PVV-fractie op taart?

2) tijdproef

Geert Wilders trakteerde de PVV-fractie op taart.

3) getalsproef

Geert Wilders en zijn vrouw trakteerden de PVV-fractie op taart.

Probleem!

De vraagproef werkt niet altijd.

Voorbeeld

Geert Wilders trakteert de PVV-fractie op taart en hij vraagt of er genoeg vorkjes zijn.

Noteer de persoonsvorm.
Tot hun spijt verloren de jongens de laatste wedstrijd van de competitie.

Noteer de persoonsvorm.
Stella wil met haar zus een citroentaart bakken voor hun oma.

Noteer de persoonsvorm.
In het weekend worden vaak leuke uitjes gepland.

Geef aan wat op jou van toepassing is. Wees eerlijk.

1. Ik weet hoe ik zinsdelen kan vinden en dat gaat meestal goed.
2. Ik weet hoe ik zinsdelen kan vinden, maar het gaat toch vaak fout.
3. Ik weet niet meer hoe ik zinsdelen moet vinden.
4. Ik heb geen idee wat u bedoelt met 'zinsdeel'.

Zet streepjes tussen de zinsdelen.
Door de sneeuw op de daken hebben meerdere pieten hun been gebroken.

Zinsdelen vinden

Optie 1) Probeer welke woorden je samen voor de persoonsvorm kunt zetten.

Optie 2) Kijk welke woorden altijd in dezelfde volgorde bij elkaar blijven staan als je de woordvolgorde in de zin verandert.

Optie 3) Stel vragen.

Voorbeeld

Afgelopen week heb ik vooral in mijn warme bed gelegen.

1) pv vinden

2) andere werkwoorden vinden

3) zinsdelen bepalen

Vormt het aangegeven woord één zinsdeel?
Je 'ziet' onze burgemeester dikwijls in de stad.

1. ja
2. nee

Vormt het aangegeven woord één zinsdeel?
Sinds vandaag verkopen ze 'brownie-ijs' bij de Italiaanse ijssalon.

1. ja
2. nee

Vormen de aangegeven woorden één zinsdeel?
'De loofbomen' in het stadspark worden jaarlijks flink gesnoeid.

1. ja
2. nee

Vormen de aangegeven woorden één zinsdeel?
In de hal van het restaurant hangen
'tientallen tegeltjes met spreuken'.

1. ja
2. nee

Vormen de aangegeven woorden één zinsdeel?
Indra plaatste 'op Instagram' foto's van haar kleurrijke sneakers.

1. ja
2. nee

Vormen de aangegeven woorden één zinsdeel?
Zal de inbreker worden betrapt
door 'een oplettende buurtbewoner'?

1. ja
2. nee

Aan de slag!

Maak opdracht 4 (NN, p. 205).

1) pv onderstrepen in je boek

2) streepjes zetten tussen de zinsdelen in je boek

Werk met potlood!

Klaar binnen 8 minuten? Maak opdracht 1 (p. 208).

Opdracht 4 (p. 205)

1. Vanwege het slechte weer / moesten / we / de jaarlijkse buurtbarbecue / afgelasten.
2. Na het zwemmen van vijftig baantjes / klom / Vayèn / uit het water.
3. Alle vrienden / kochten / een klein cadeautje / voor de verjaardag van Esmee.
4. Een overtreding / moet / je / niet / verwarren / met een misdrijf. 

Opdracht 4 (p. 205)

1. Is / de werkloosheid / vorige maand / licht / gedaald? 
2. Sam / heeft / met dierposters / haar kamer / versierd.
3. De helft van de Nederlandse bevolking / sport / te weinig.
4. Wanneer / ga / je / je zus / helpen / met de verhuizing?

Evaluatie
Geef aan wat op jou van toepassing is. Wees eerlijk.

1. Ik kan de pv vinden, maar de zin in zinsdelen verdelen vind ik nog lastig.
2. Ik kan de pv vinden én de zin in zinsdelen verdelen.
3. Ik kan de zin in zinsdelen verdelen, maar de pv vinden vind ik nog lastig.
4. Ik vind het lastig om de pv te vinden en de zin in zinsdelen te verdelen.

Huiswerk

Donderdag 29 september

2e uur: Lees de theorie op p. 208 over het onderwerp en maak opdracht 1 (p. 208).

Vrijdag 30 september

1e uur: Lees de theorie op p. 212 over het werkwoordelijk gezegde en maak opdracht 2 (p. 212).