Presentatie Onderzoek Autonomiebehoeften en Autonomieondersteuning

• Middelbare school

Autonomiebehoeften en Autonomieondersteuning

Bevindingen uit mijn onderzoek

Floris Bakker

Autonomiebehoeften en autonomieondersteuning

Bevindingen uit mijn onderzoek

door

Floris Bakker

Inhoud

- Aanleiding

- Doel van het onderzoek en vraagformulering

- Bevindingen per deelvraag

- Autonomieondersteuning vanuit lesformat

- Conclusie

- Literatuur

Aanleiding

- Handelingsverlegenheid (lage mate van betrokkenheid)

- Een leven lang leren 

- (Intrinsieke) Motivatie

- Zelfdeterminatietheorie (Deci & Ryan, 1985)

- Drie psychologische basisbehoeften

- Autonomie & autonomiefacetten

Onderzoeksdoel en onderzoeksvragen

- Hoe kan ik autonomie van leerlingen vergroten?

- Welke leerkrachtattitude is hierin van belang?

Hoofdvraag: Welke aspecten van een autonomie-ondersteunende leerkrachtstijl dragen bij aan een grotere betrokkenheid van leerlingen bij de lesstof in de onderbouw?

Deelvragen: 

1. Op welke momenten ervaren leerlingen autonomie en wat betekent dit voor hun motivatie?

2. (Hoe) werken leerkrachten aan het vergroten van autonomie bij leerlingen?

3. Hoe ziet een format gericht op het stimuleren van autonomie bij leerlingen op basis van literatuur en praktijkervaringen er uit?

4. Hoe beoordeelt een expert dit format?

DV1: Op welke momenten ervaren leerlingen autonomie en wat betekent dit voor hun motivatie?

- Groepsinterview

- Vier variabelen: Keuze, Innerlijke bekrachtiging, Flexibiliteit en Weinig druk.

- Bevindingen leerlingen per variabele

- Opvallendheden

Interviewleidraad (<- Link)

DV2: (Hoe) werken leerkrachten aan het vergroten van autonomie bij leerlingen?

- Observaties

- Geobserveerd op tegemoetkoming aan eerder benoemde variabelen.

- Bevindingen per variabele

- Opvallendheden

Observatieresultaten (<- Link)

DV3&4: 3. Hoe ziet een format gericht op het stimuleren van autonomie bij leerlingen op basis van literatuur en praktijkervaringen er uit? En hoe beoordeelt een expert dit format.

- Vergelijkingsschema (literatuurstudie, groepsinterview en observaties).

- Lesformat ontworpen (gebaseerd op vergelijkingsschema)

- Gericht op autonomiebehoeften van leerlingen en autonomieondersteuning vanuit leerkrachten

- Feedback van expert verwerkt en toegevoegd.

Link Lesformat

Kernpunten autonomieondersteunend lesformat: 

- keuze bieden (optie- en actiekeuze)

- innerlijke bekrachtiging bieden (leerdoelen, relevantie, interesses lln)

- flexibel zijn (inspraak, meningen en empathisch perspectief)

- weinig druk zetten (positieve feedback, positieve communicatie, complimenteren, PBS)

- structuur bieden (verwachtingen uitspreken, consequent zijn, stappenplannen en vertrouwen).

- taalgebruik (suggestief, informatief, positief)

Conclusie

Welke aspecten van een autonomie-ondersteunende leerkrachtstijl dragen bij aan een grotere betrokkenheid van leerlingen bij de lesstof in de onderbouw?

I. Keuze

II. Innerlijke bekrachtiging

III. Flexibiliteit

IV. Weinig druk 

Extra aspecten:

- structuur bieden

- informatief taalgebruik inzetten

Literatuur

• Deci, E., & Ryan, R. (1985). Intrinisic motivation and selfdetermination in human behavior. New York: Plenum. 
• Hornstra, L., Wijers, D., Veen, I. van der, Peetsma, T. (2016). Motiverend lesgeven. Utrecht, Amsterdam: universiteit Utrecht, Kohnstamm Instituut, Universiteit van Amsterdam.
• Ros, A., Castelijns, J., van Loon, A., & Verbeeck, K. (2017). Gemotiveerd leren en lesgeven. Bussum: Coutinho.
• Vansteenkiste, M., Soenens, B., Sierens, E., & Lens, W. (2005) Hoe kunnen we leren en presteren bevorderen? Een autonomie-ondersteunend versus controlerend schoolklimaat. Caleidoscoop, 17, 18-25.