Hormonen

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Hormonen

Lesdoel over hormonen 

Aan het einde van de les

 

• weet je welke organen/hormoonklieren betrokken zijn bij de     hormoonproductie.
• kun je benoemen wat de belangrijkste hormonen zijn en hun functie
• kun je in eigen woorden de betekenis van  het feedbackmechanisme vertellen.

Wat doet het hormoonstelsel 

• Het hormoonstelsel regelt en controleert allerlei processen en gebeurtenissen in het lichaam.
  
• Samen met het zenuwstelsel zorgt het hormoonstelsel dat deze processen en gebeurtenissen op het juiste moment en op de juiste manier worden uitgevoerd.
  
• Het regelen gaat bij het hormoonstelsel via eiwitachtige stoffen of  vetachtige stoffen die we hormonen noemen. Deze hormonen worden gemaakt door hormoonklieren
  

Interne communicatie

Het hormoonstelsel zorgt samen met zenuwstelsel voor communicatie binnen het lichaam. 

Samenwerking

 De zenuwcellen communiceren via ene zenuwcel naar de andere cel met   dopamine, histamine, adrenaline, serotonine

Neurotransmitters

Hormonen

Hormonen zijn chemische stoffen die via het bloed bij andere cellen / organen aankomen. (doelorgaan)

Om daar een re-actie te veroorzaken!

Hormonen

Signaalstoffen die door hormoonklieren in het lichaam gemaakt worden en via het bloed bij een ander orgaan komt waar het de activiteit regelt (doelorgaan)

Feedback / terugkoppelmechanisme

Twee belangrijkste organen in de hersenen 

• * hypothalamus = opsporen van problemen
• * hypofyse = regulatie van de systemen. 

• hypothalamus ontdekt een probleem en geeft dit door aan hypofyse.  Deze gaat hormonen produceren en geeft dit af aan doelorgaan. Als probleem herstelt is merkt de hypothalamus dit en stopt de hypofyse met maken van hormonen.

Belangrijkste hormoonklieren

Hypothalamus = (deel van limbische systeem)

Hersenaanhangsel =Hypofyse 

Pijnappelklier = Epifyse

Schildklier = Thyroid 

Alvleesklier= Pancreas 

Bijnieren = Glandula subrenalis

Ovaria en Testes

Pijnappelklier= epifyse

•  Ligt in de middenhersenen, zo groot als een erwt. 
• vooral belangrijk voor melatonine. Dag en nachtritme 

pijnappelklier = epifyse

Hypothalamus

Regelcentrum van het lichaam 

regelt: 

• slaapcyclus
• lichaamstemperatuur 
• energieverbruik
• de bloeddru 

Hypofyse

• De hypofyse  hormoonklier in hersenen 

Achterkwab 

doorgeefluik voor hormonen vanuit hypothalamus

• ADH - minder productie van urine
• Oxytocine - samentrekken baarmoeder bij bevalling

Voorkwab

maakt zelf hormonen 

• prolactine - borstvoeding 
• groeihormoon
• LH en FSH
• TSH
• ACTH
• MSH (melanine huid)

Verschillende hormonen worden gemaakt door een specifieke klier. 

De belangrijkste hormoonproducerende klieren: 

1. De epifyse ofwel “pijnappelklier”, productie van melatonine

2. De hypothalamus en hypofyse, productie van o.a. groeihormoon,

thyreoidstimulerend hormoon, prolactine en oxytocine

3. De thyroïd ofwel “schildklier”, productie van schildklierhormonen (T3 en T4)

4. De bijnieren, productie van corticoiden en geslachtshormonen

5. De pancreas ofwel “alvleesklier”, productie van o.a. insuline en glucagon

6. De ovaria ofwel “eierstokken”, productie van oestrogeen en progesteron

7. De testes ofwel “teelballen”, productie van testosteron

Schildklier

• De schildklier maakt schildklierhormoon: 
  
• Schildklierhormoon regelt verbranding in de cellen
• TRH (Hypothalamus) thyrotropine-releasing hormone stimuleert de Hypofyse aanmaak van TSH
• TSH (Hypofyse) Thyroid stimulerend hormoon stimuleert de schildklier tot de aanmaak van het schildklier hormoon
• belangrijk voor de stofwisseling

De bijnier

• De bijnier ligt boven de nier
  
• De bijnier maakt adrenaline, , aldosteron, cortisol en een beetje testosteron (vrouw)
  
• Adrenaline = paniekhormoon
  

      Zorgt voor:

      => snellere hartslag

      => snellere ademhaling

      => meer verbranding

     Dus meer energie !!!!

Eierstokken

• aangestuurd door de hypofyse dmv hormoon FSH worden follikels (eicellen) gestimuleerd te groeien
• Zorgen voor secundaire geslachtskenmerken
  
• regelen menstruatie

Borsten

Prolactine 

stimuleert aanmaak moedermelk

Teelballen

• aangestuurd door de hypofyse dmv hormoon LH en FSH
  
• Testosteron gemaakt in de teelballen
  
• FSH zorgt voor vorming zaadcellen
• Zorgen voor de secundaire geslachtsorganen (zoals zwaardere spieren)

Alvleesklier

Eilandjes van Langerhans maken het hormoon 

• insuline 
• glucagon