Grammatica 2 herhaling

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Welkom!

Welkom

Lesindeling

Uitleg opdracht spreekwoorden (woensdag 5 november in exam.net maken)

herhaling grammatica 2

Verkiezingen

Een wolf in schaapskleren (de opdracht)

Boekverwerkingsopdracht 1: Je relateert/ combineert het gelezen boek aan bestaande uitdrukkingen, spreekwoorden en/ of gezegden die in de Nederlandse taal bekend zijn. De opdracht gaat over beeldend taalgebruik.

Ook bedenk je zelf één spreekwoord of uitdrukking. 

Voorbereiding thuis

Thuis ga je alvast vijf bestaande uitdrukkingen, spreekwoorden of gezegden uitzoeken die bij je gelezen boek passen. 

Je schrijft alleen de uitdrukkingen, spreekwoorden of gezegden op een apart blaadje en die mag je meenemen naar de les. Je mag ook alvast een eigen spreekwoord bedenken die bij jouw boek past.

Naar de les neem je twee dingen mee: 1. het blaadje met daarop de spreekwoorden, uitdrukkingen of gezegden en 2. je gelezen boek.  

Uitwerking in de les

In de les log je in op exam.net. Je kunt dan geen andere bronnen meer raadplegen. Je geeft uitleg waarom je vindt dat iedere uitdrukking/ spreekwoord/ gezegde bij het boek past. Dat hoeft niet heel uitgebreid, maar iemand die het boek niet gelezen heeft, moet de uitleg kunnen volgen en begrijpen. Je citeert bij elke uitdrukking/ spreekwoord/ gezegde een paar zinnen die erbij passen.

-Je gebruikt beeldende taal om één uitdrukking zelf te bedenken. Ook bij deze geef je duidelijke uitleg en kun je een citaat uit het boek toevoegen. 

Opzet leesdossier dit jaar

Per periode maken we in de klas een opdracht over het door jou gelezen boek. Dit doen we in exam.net, dus je kan niets opzoeken. 

Alle vier de opdrachten worden nagekeken en die vormen de basis voor je cijfer voor het portfoliogesprek. 

Pak je agenda

Noteer bij donderdag 30 oktober: nieuw leesboek mee minstens C2 of D2. 

Noteer bij woensdag 5 november 

Ne meenemen (opgeladen!) laptop, leesboek 1, leesboek 2, briefje met vijf spreekwoorden + 1 zelfbedachte spreekwoord. 

Grammatica 2 herhaling

Oefenzinnetje

Schrijf de onderstaande zin over in je schrift. Verdeel de zin in zinsdelen en benoem pv, wwg, ond en lv.

Mijn opa en mijn tante hebben mij naar Schiphol gebracht. 

Waar liep je tegenaan?

Mijn opa en mijn tante / hebben / mij / naar Schiphol / gebracht. 

pv= hebben (Mijn opa en mijn tante hadden mij naar Schiphol gebracht.)

wwg: hebben, gebracht (alle ww in een zin)

ond= mijn opa en mijn tante (wie of wat hebben gebracht?)

lv= mij (wie of wat hebben mijn opa en mijn tante gebracht?)

Je houdt naar Schiphol over en die benoemen we nog niet. 

Ik kan zinnen moeiteloos in zinsdelen verdelen en die benoemen.

😒🙁😐🙂😃

Onderdelen

1. persoonsvorm

2. zinsdelen

3. werkwoordelijk gezegde

4. onderwerp 

5. lijdend voorwerp

1. Persoonsvorm

• De zin in een andere tijd te zetten. 
  
• Het werkwoord dat verandert, is de persoonsvorm.

Jullie werken hard tijdens de les.

Dit klopt 100% van de tijd. Vragend slecht 80% ongeveer. 

Wat is de persoonsvorm?

De persoonsvorm

Janneke

is

gisteren

naar de supermarkt

geweest.

Wat is de persoonsvorm?

De persoonsvorm

Mijn moeder

heeft

mijn brood

gesmeerd

Wat is de persoonsvorm?

De persoonsvorm

Mijn broer

heeft

een auto

gekocht.

2. Zinsdeelproef ?

Waarvoor gebruik je de zinsdeelproef?

Uit welke stappen bestaat de zinsdeelproef?

Zinsdeelproef 

Onderstreep de persoonsvorm	Met mijn laatste krachten rende ik over de finish tijdens de marathon van Rotterdam.
Zet strepen voor en na de persoonsvorm	Met mijn laatste krachten | rende | ik over de finish tijdens de marathon van Rotterdam.
Kijk welke woorden je voor de persoonsvorm kunt zetten om er een kloppende zin van te maken.	> Ik | rende | met mijn laatste krachten over de finish tijdens de marathon van Rotterdam. > Over de finish | rende | ik met mijn laatste krachten tijdens de marathon van Rotterdam . > Tijdens de marathon van Rotterdam | rende | ik met mijn laatste krachten over de finish.
Zet zinsdeelstrepen voor en na elk zinsdeel dat je hebt gevonden.	Met mijn laatste krachten | rende | ik | over de finish | tijdens de marathon van Rotterdam.

Voor de zinsdeelproef, begin je met

1. het onderwerp
2. de persoonsvorm
3. het lijdend voorwerp
4. het meewerkend voorwerp

Welke uitspraak is NIET waar?

1. Een zinsdeel kan uit één of meer woorden bestaan
2. Een zinsdeel is vaak maar één woord
3. Zinsdeelproef: zet het voor de persoonsvorm
4. Een zinsdeel geef je aan met zinsdeelstrepen

Maak zinsdelen en sleep ze naar de juiste plek. 

Zinsdeel 1

Zinsdeel 2

Zinsdeel 3

Zinsdeel 4

Zinsdeel 5

Niet

iedereen

kan

een

prijs

winnen

vandaag

zinsdeel 1

zinsdeel 2

zinsdeel 3

zinsdeel 4

zinsdeel 5

Joris

ging

gisteren

op

de

fiets

naar

voetbal

 Werkwoordelijk gezegde

• Het werkwoordelijk gezegde is een zinsdeel.
  
• Het werkwoordelijk gezegde = alle werkwoorden in de zin.
  
• De persoonsvorm is onderdeel van het werkwoordelijk gezegde.
  
• Het werkwoordelijk gezegde zegt wat het onderwerp ‘doet’ of ‘overkomt’.
• Let op: het woordje te voor een heel werkwoord hoort ook bij het werkwoordelijk gezegde!
  

Ik heb veel te doen.

werkwoordelijk gezegde: heb te doen

Werkwoordelijk gezegde (wg)

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

.

Het werkwoordelijk gezegde

Het wedstrijdschema

wordt

door de handbaltrainer

op Facebook

gezet.

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

werkwoordelijk gezegde

Alvaro

zit

met

zijn haar

te

spelen

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

werkwoordelijk gezegde

Fatma

moet

hard

lachen

Onderwerp en persoonsvorm

Iedere Nederlandse zin heeft een onderwerp en een persoonsvorm.

Bijvoorbeeld: Jan slaapt.

Onderwerp 

Onderwerp van de zin vind je door de vraag te stellen:

Wie/wat plus het gezegde?

Wie/wat heeft gelopen?

Wie/wat is beschadigd?

Wat is de persoonsvorm en het onderwerp in de zin?

De persoonsvorm

het onderwerp

Morgen

willen

mijn ouders

naar het strand

Wat is de persoonsvorm en het onderwerp in de zin?

De persoonsvorm

het onderwerp

Mijn voetbal

is

gevallen

 in de sloot

Een lijdend voorwerp kan: 

• Wie/wat+pv+ond+andere ww?=lv
• 
  
• Een zelfstandig naamwoord zijn. Bijvoorbeeld: fiets, een meisje, Merle.  
• Een persoonlijk voornaamwoord. Bijvoorbeeld: mij, je, haar, hem, het, ons, jullie, hen.

Waar komt een lijdend voorwerp voor?

• Een lijdend voorwerp komt alleen voor bij werkwoorden die iets doen.  
• Het lijdend voorwerp ondergaat de handeling: het wordt gedaan.
• Een zin heeft alleen een lijdend voorwerp als het uit een werkwoordelijk gezegde bestaat. Dus niet elke zin heeft een lijdend voorwerp.

Hoe vind je een lijdend voorwerp?

Zin: Razend gooide de leraar een krijtje door de klas.

Persoonsvorm = gooide

Onderwerp = de leraar

Gezegde = gooide

Wie/wat gooide de leraar? 

Lijdend voorwerp = een krijtje

Zoek het lijdend voorwerp uit deze zin:

Hij vertelt een spannend verhaal.

1. Hij
2. Er is geen lijdend voorwerp
3. een spannend verhaal
4. vertelt

Zoek het lijdend voorwerp uit deze zin:

Ik loop met mijn familie over het strand.

1. mijn familie
2. het strand
3. Ik
4. Er is geen lijdend voorwerp

Zoek het lijdend voorwerp uit deze zin:

Die belangrijke wedstrijd hebben we gemist.

1. Die belangrijke wedstrijd
2. we
3. belangrijke wedstrijd
4. Er is geen lijdend voorwerp

Zoek het lijdend voorwerp in deze zin:

Mijn nicht heeft een reis geboekt.

1. Mijn nicht
2. een reis
3. geboekt
4. Er is geen lijdend voorwerp

Zoek het lijdend voorwerp uit deze zin:

Ik heb voor school mijn agenda nodig.

1. Ik
2. voor school
3. mijn agenda
4. Er is geen lijdend voorwerp

Samenvatting

• Je moet de vraag wie/wat + persoonsvorm + onderwerp + gezegde vragen om een lijdend voorwerp te vinden. 
• Een lijdend voorwerp kan een zelfstandig of een persoonlijk voornaamwoord zijn. 
• Niet elke zin heeft een lijdend voorwerp. 

Zichtbaar maken antwoorden par. 21 in IL

Komt volgende smaak bij: meewerkend voorwerp

Vaste volgorde

Pv (tijdsproef)

Zinsdelen (alles voor pv is 1 zinsdeel)

wwg (alle werkwoorden in een zin)

onderwerp (wie/wat+wwg?)

lijdend voorwerp (wie/wat+wwg+ond?)

meewerkend voorwerp (aan) wie/wat+wwg+ond+lv?

Meewerkend voorwerp

Het meewerkend voorwerp:

heeft de derde rol in de zin

is het ding waarop de actie is gericht of de persoon op wie de actie is gericht. Bijvoorbeeld: De leraar bezorgt zijn collega een leuke dag.

krijgt iets. Bijvoorbeeld: Vorige week stuurde ik je een liefdesgedicht.

begint met ‘aan’ maar dit hoeft niet: je kunt 'aan' in gedachten aan de zin toevoegen of weglaten

Bijvoorbeeld: Ik geef (aan) jou het cadeau.

komt vaak voor bij werkwoorden die te maken hebben met communiceren of geven.

Bijvoorbeeld: aanbieden, bezorgen, bieden, brengen en schenken.

Ik geef iedere week een bos bloemen aan mijn moeder. 

Schrijf de zin over. Verdeel de zin in zinsdelen en benoem de zinsdelen. 

Ik / geef / iedere week / een bos bloemen / aan mijn moeder. 

Pv= geef (Ik gaf iedere week een bos bloemen aan mijn moeder)

wwg= geef (alle ww in een zin)

ond= (wie/wat geef?) ik 

lv= (wie of wat geef ik?) een bos bloemen

mw= (aan wie/wat geef ik een bos bloemen?) aan mijn moeder

Je houdt iedere week over. 

Maak les 1 van Grammatica 3

Klaar?

Spreekwoorden zoeken voor woensdag 5 oktober

Lezen in je leesboek

App werkwoordspellen