Herhaling thema 5 en 6

Herhaling thema 5

Erfelijkheid en evolutie

Chromosomen

1. Waar bevindt je erfelijke informatie zich?
2. Bevat elke lichaamscel alle erfelijke informatie?
3. Hoeveel chromosomen heeft een lichaamscel? En een geslachtscel?
4. Hoe zijn de chromosomen in lichaamscellen geordend? en in geslachtscellen?
5. Door welke chromosomen wordt het geslachts bepaald? Welke heeft een man? en een vrouw?

Genotype fenotype

1. Wat is je genotype? wat is je fenotype?
2. Wanneer wordt je genotype vastgelegd?
3. Veranderd het genotype gedurende je leven?
4. Waardoor wordt je fenotype bepaald?

Gen

1. Wat is een gen?
2. Waarvoor bevat een gen de informatie?
3. Wanneer staat een gen aan? Geef een voorbeeld.
4. Hoe je noem het variant van een gen?

Mutatie

1. Wat is een mutatie?
2. Hoe noem je het als een mutatie zichtbaar is in het uiterlijk?
3. Waardoor kunnen mutaties ontstaan?
4. Wanneer heeft een mutatie grote gevolgen?

Evolutie

1. Wat is evolutie?
2. Wat is natuurlijke selectie?
3. Wat zijn fossielen?
   
4. Waarom vind je meer fossielen van vogels dan van slakken?
5. De Trias is een tijdperk. Juist/onjuist.
6. De Carboon is begonnen in 299 miljoen jaar v. Chr.

Verwantschap

1. Wat zijn rudimentaire organen?
2. Wat is verwantschap?
3. Een kikker is meer verwant aan de mens dan een eend. Juist of onjuist?

DNA-technieken

1. Wat is biotechnologie?
2. Wat zijn recombinant DNA-technieken?
3. Wat is genetische modificatie?
4. Hoe noem je een genetisch gemodificeerd organisme?
5. Wat is CRISPR-cas?
6. Wat is genomics?

Genotype & fenotype noteren

BB = homozygoot dominant

Bb = heterozygoot

bb = homozygoot recessief

Homozygoot of heterozygoot?

1. Homozygoot
2. Heterozygoot

Kruisingsschema's

A = bruine ogen

a = blauwe ogen

Welke percentage van de F1 heeft bruine ogen?

Is dit genotype homozygoot of heterozygoot: Aa

1. homozygoot
2. heterozygoot

Een koe met hoorns wordt gekruist met een heterozygote stier zonder hoorns. Wat is het genotype van de koe?
Gebruik de letters A en/of a.

Maak een kruisingsschema voor deze kruising, waarin je laat zien hoe groot de kans is op een kalf met hoorns. Een koe met hoorns wordt gekruist met een heterozygote stier zonder hoorns.
Gebruik de letters A en/of a.

Aan de slag

Diagnostische toets thema 5

abiotisch = levenloze natuur              biotisch= levende natuur

Voedselketen

• Producenten, consumenten, reducenten
• Herbivoor, omnivoor, carnivoor
• Autotroof en heterotroof
• Trofische niveaus

Niveaus in de ecologie

• individu
• populatie
• levensgemeenschap
• ecosysteem (= levensgemeenschap + biotoop)
• biosfeer

Biologisch evenwicht

Biologisch evenwicht schommelen van populatiegrootte om een evenwichtswaarde

Piramide van aantallen             Piramide van biomassa

                                 Biomassa = gewicht van alle organische stoffen

Stikstofkringloop

Stikstof = N

-Nitraat/Nitriet (NO₃/NO₂)

-Aminozuren (-CH(NH₂))

-Eiwitten worden opgebouwd uit aminozuren

• gemeenschappelijke voorouder A met vacht
• er komt steeds een eigenschap bij die ervoor zorgen dat een diergroep afsplitst

Natuurlijke selectie

- Soorten veranderen door natuurlijke selectie, maar hoe?

1. Binnen elke populatie is er variatie in erfelijke eigenschappen, o.a. door mutaties in het DNA

2. De organismen die de beste eigenschappen hebben, en dus het best zijn aangepast  aan hun omgeving overleven en planten zich voort (survival of the fittest)

3. Een nieuwe soort ontstaat: organismen die geïsoleerd raken zijn zo veranderd door natuurlijke selectie dat ze niet meer kunnen voortplanten met elkaar