Les 2 Grammatica

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Taalverzorging 

Waarom eigenlijk? 

Werkwoord

Werkwoorden zijn woorden die je kunt doen --> fietsen, voetballen, shoppen.

In een zin geven werkwoorden aan welke handeling er gedaan wordt. Je kunt er ook een ik-hij-wij rijtje van maken. Met een moeilijk woord heet dit vervoegen. 

 

Ik	Loop	lach	heb
Hij	loopt	lacht	heeft
Wij	lopen	lachen	zijn

Uitbeelden 

Vorm een groepje van vier

  

Bedenk om de beurt een werkwoord en beeld dit uit.

- De andere leerlingen in je groepje moeten raden welk werkwoord je uitbeeldt.

- Je mag niet praten en geen geluiden nadoen.

- Is het werkwoord na 30 seconden nog niet geraden? Dan is de volgende leerling aan de beurt.

Persoonsvorm

Om een werkwoord goed te kunnen schrijven is het handig om te weten welke rol het heeft in de zin. 

Persoonsvorm (PV) -->  belangrijk werkwoord in de zin

Iedere zin heeft een persoonsvorm.

Let op! Een persoonsvorm = GEEN persoon!  

Persoonsvorm

1) Zin vragend maken

Maak van een gewone zin een vraagzin.

Het werkwoord dat vooraan komt te staan, is de persoonsvorm.

Ik ga morgen met de fiets naar school

Ga ik morgen met de fiets naar school?

PV = ga

Persoonsvorm

2) Tijd veranderen

Als een zin in de tegenwoordige tijd is geschreven, maak je er verleden tijd van en andersom. Het werkwoord dat verandert, is de persoonsvorm.

Ik ga morgen met de fiets naar school

Ik ging morgen met de fiets naar school

PV = ga

Persoonsvorm

3) Getal veranderen

Als een zin in het enkelvoud is geschreven, maak je er meervoud van en andersom. Het werkwoord dat verandert, is de persoonsvorm.

Ik ga morgen met de fiets naar school

Wij gaan morgen met de fiets naar school

PV = ga

Wat is de persoonsvorm (PV) in deze zin?
Ik ben gisteren gaan zwemmen.

1. ben
2. zwemmen
3. ik
4. gaan

Wat is de PV in deze zin?

Wie gaat er mee naar de bios?

1. Wie
2. gaat
3. naar
4. mee

Wat is de persoonsvorm (PV) in deze zin?

Ik drink een kop thee.

1. Ik
2. drink
3. een kop
4. thee

Wat is de persoonsvorm (PV) in deze zin?

Op maandagen ging ik altijd fitnessen.

1. ik
2. altijd
3. ging
4. fitnessen

Zinsdelen

- Een zin kun je verdelen in zinsdelen.

- Een zinsdeel bestaat uit één woord of een paar woorden die bij elkaar horen.

- Elk zinsdeel voegt een stukje informatie toe aan een zin.

- Elk zinsdeel heeft een bepaalde functie in een zin, bijvoorbeeld die van onderwerp of persoonsvorm. 

Zinsdelen

Als je twijfelt welke woorden bij elkaar horen kun je de zinsdeelproef toepassen:

1. Onderstreep de persoonsvorm.

2. Zet de persoonsvorm tussen zinsdeelstrepen.

3. Zet steeds een of meer worden voor de persoonsvorm.

 Elk woord of elke woordgroep die je voor de persoonsvorm kunt zetten is een zinsdeel.

Oefenen 

Gisteren liepen zeven schapen op de A4.

Ik heb een heel mooi boek ontdekt. 

Zet de zinsdeelstrepen op de juiste plek.

Hopelijk zullen wij een keer rijk worden.

Zet de zinsdeelstrepen op de juiste plek.

Zij houden van voetballen.

Zet zinsdeelstrepen op de juiste plek.

Wij gaan vanavond naar de bioscoop.

Onderwerp (OW)

Het onderwerp is de persoon/het ding dat iets doet. 

Je vindt het onderwerp door met de vraag: 

Wie / Wat + PV?

Voorbeeld: Mijn buurman wandelt iedere dag met de hond. 
Onderwerp = ...? 

Even oefenen

Zouden de kinderen een lange reis willen maken? 

Die mooie auto krijgt donderdag een nieuwe spoiler. 

Zelfstandig aan de slag 

Vooruitblik 

Volgende les gaan we verder met grammatica. 

We hebben het dan over het gezegde en de stof van vandaag wordt herhaald.