H3 - week 13, les 1

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Week 13, les 1

Leerdoelen 

- Je kunt uitleggen wat een emergente eigenschap is en waarom deze op een hoger organisatieniveau ontstaan.

- Je kent de 3 domeinen waarin organismen verdeeld worden.

- Je weet wat eukaryoten (planten, dieren, schimmels), protisten en virussen zijn.

Orden de organisatieniveau's van klein naar groot

molecuul

orgaanstelsel

biosfeer

populatie

ecosysteem

weefsel

organisme

cel

levensgemeenschap

organel

orgaan

Emergente eigenschappen

Als op een hoger organisatie niveau een nieuwe eigenschap ontstaat die er op het lagere niveau niet is; dan noem je dat een emergente eigenschap. 

Emergente eigenschappen ontstaan doordat er meerdere elementen samen moeten werken om deze eigenschap te bereiken.

Voorbeelden van emergentie

Kunnen lopen  is een emergente eigenschap die ontstaat op het organisatieniveau 'organisme'.

Geboortecijfer is een emergente eigenschap die ontstaat op het organisatieniveau 'populatie'.

Probeer zelf een voorbeeld te bedenken van een emergente eigenschap, geef ook aan op welk organisatieniveau deze optreedt.

Alle organismen worden verdeeld in 3 domeinen

Eukaryoten

Bacteriën

Archea

Wat zijn eukaryoten?

Eukaryoten zijn organismen met een celkern, daarin lig het DNA. Eukaryoten kun je indelen in meerdere rijken.

- Planten (bevat ook bladgroenkorrels, celwand, vacuole)

- Dieren (bevat géén bladgroenkorels, celwand en vacuole)

- Schimmels

- Protisten

Plantencel vs. dierlijke cel

Wat zijn protisten?

Soms eencellen, maar er zijn ook meercellige soorten.

Wat zijn virussen?

- Zijn niet-levende wezens. Ze kunnen niet- zelfstandig 

   voortplanten. 

- Een actueel voorbeeld van een virus is het corona virus. 

Deze cel heeft een celkern en een celwand. Wat voor cel kan het zijn?

1. dierlijke cel
2. plantaardige cel
3. prokaryote cel
4. virus cel