H2 Ruil, geld en banken

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

H2 Ruil, geld en banken

2.1 Arbeidsdeling en arbeidsproductiviteit

2.1 Arbeidsdeling en arbeidsproductiviteit

Arbeidsproductiviteit

Het arbeidsproces wordt verdeeld in verschillende taken (arbeidsdeling).

• Zo ontstaan beroepen (specialisatie):
   - Doen waar je goed in bent.
   - Dankzij ervaring word je steeds beter.
  
  
• Gevolg: Door arbeidsdeling en specialisatie stijgt de arbeidsproductiviteit. Dit is de productie
   per persoon per tijdseenheid.

2.1 Arbeidsdeling en arbeidsproductiviteit

Directe en indirecte ruil

Om in ieders behoeften te voorzien, moet er geruild worden. Dit kan alleen als beide partijen een voordeel hebben.

• Directe ruil (product voor product) heeft nadelen:
    - wie wil mijn producten?
    - wat met producten die bederven?
    - wat met de waarde van het andere product?
    - is het product deelbaar?
    - ...
• Bij indirecte ruil (product voor geld) wordt het afhandelen van transacties eenvoudiger.

2.1 Arbeidsdeling en arbeidsproductiviteit

Geld

Geld heeft 3 waardes:

Voorbeeld een bankbiljet van € 50

• Nominale waarde: € 50
  
• Intrinsieke waarde: wat het biljet zelf kost
• Reeële waarde: wat je ermee kan kopen

Door zeer grote prijsstijgingen (hyperinflatie) kan het vertrouwen in geld verloren gaan. 

2.1 Arbeidsdeling en arbeidsproductiviteit

Huiswerk

• Maken 2.1 - 2.8

2.1 Arbeidsdeling en arbeidsproductiviteit

Chartaal en giraal geld

De maatschappelijke geldhoeveelheid is het geld in handen van gezinnen, bedrijven en overheid:

• giraal geld (tegoeden op betaalrekeningen, die direct opgenomen kunnen worden) 
• chartaal geld (munten en bankbiljetten)

Ik betaal € 50 contactloos.

1. chartaal geld
2. giraal geld

Ik werp € 2 in een drankautomaat.

1. chartaal geld
2. giraal geld

Geld op mijn spaarrekening is giraal geld.

1. juist
2. fout

Voor mijn verjaardag krijg ik een biljet van € 50. Ik ga naar de bank en zet dit geld op mijn betaalrekening.

1. Mijn hoeveelheid chartaal geld daalt & mijn hoeveelheid giraal geld daalt
2. Mijn hoeveelheid chartaal geld stijgt & mijn hoeveelheid giraal geld daalt
3. Mijn hoeveelheid chartaal geld stijgt & mijn hoeveelheid giraal geld stijgt
4. Mijn hoeveelheid chartaal geld daalt & mijn hoeveelheid giraal geld stijgt

2.1 Arbeidsdeling en arbeidsproductiviteit

Functies van geld

• Ruilmiddel:       Je kan geld ruilen voor producten of diensten.
• Spaarmiddel:   Je kan geld opsparen
• Rekenmiddel:  Je kan de waarde van een goed in geld uitdrukken. 

In plaats van mijn zakgeld uit te geven, leg ik het opzij om een nieuwe telefoon te kunnen kopen.

Welke geldfunctie herken je?

1. Ruilmiddel
2. Spaarmiddel
3. Rekenmiddel

Welke van de 3 geldfuncties herken je in het onderstaande voorbeeld?

Yara koopt voor € 80 een tweedehands fiets.

1. Rekenmiddel
2. spaarmiddel
3. Ruilmiddel

In supermarkt A kost een kilo bananen € 0,50 meer dan in supermarkt B.

Welke geldfunctie herken je?

1. Ruilmiddel
2. Spaarmiddel
3. Rekenmiddel

H2 Ruil, geld en banken

2.2 Arbeidsdeling binnen het gezin

2.2 Arbeidsdeling binnen het huishouden

Comparatieve voordelen

Stel je wil taken optimaal verdelen.

• Beste verdeling binnen de gegeven mogelijkheden.
  
  
  
  
  
  
  
  
  

	KMA	RYS
PPT maken	3 uur	1 uur
Lesplanning maken	4 uur	6 uur
Toets maken	8 uur	14 uur
Totaal	15 uur	21 uur

2.2 Arbeidsdeling binnen het huishouden

Comparatieve voordelen

Stel je wil taken optimaal verdelen.

• Beste verdeling binnen de gegeven mogelijkheden.
  
  
  
  
  
  
  
  
  
• De taken zijn nu optimaal verdeeld. 

	KMA	RYS
PPT maken	3 uur --> 0 uur	1 uur
Lesplanning maken	4 uur	6 uur --> 0 uur
Toets maken	8 uur	14 uur -- > 0 uur
Totaal	15 uur --> 12 uur	21 uur --> 1 uur

2.2 Arbeidsdeling binnen het huishouden

Comparatieve voordelen

• Comparatief voordeel: Je bent langzamer in alle taken, maar in welke taak ben je in verhouding het minst langzaam? 
• Stap 1: Bereken de verhoudingen in percentage en bepaal een logische volgorde.
  
  
  
  
  
  
  
  
• Stap 2: Maak een herverdeling die voldoet aan de gestelde eisen.

	KMA (wil maar 10 uur)	Hoeveel meer door RYS
PPT maken	3 uur	x
Lesplanning maken	4 uur	6 uur --> 50% meer
Toets maken	8 uur	14 uur -- > 75% meer
Totaal	15 uur	21 uur

2.2 Arbeidsdeling binnen het huishouden

Comparatieve voordelen

• Comparatief voordeel: Je bent langzamer in alle taken, maar in welke taak ben je in verhouding het minst langzaam? 
• Stap 1: Bereken de verhoudingen in percentage
  
  
  
  
  
  
  
  
• Stap 2: Maak een herverdeling die voldoet aan de gestelde eisen.

	KMA (wil maar 10 uur)	Hoeveel meer door RYS
PPT maken	0 uur	1 uur
Lesplanning maken	2 uur	3 uur --> 50% meer
Toets maken	8 uur	0
Totaal	10 uur	4 uur

2.2 Arbeidsverdeling binnen het huishouden

Huiswerk

• Kijk de opdrachten 2.1 - 2.8 na.
• Herbekijk de lessonup
• Maak opdracht 2.9 tot en met 2.13

H2 Ruil, geld en banken

2.4 De kredietcrisis, een bankencrisis?

2.4 De kredietcrisis, een bankencrisis?

Oorzaken en gevolgen

In 2008 brak de kredietcrisis uit.

Oorzaak

• Amerikaanse banken verkochten hypotheken aan mensen die dit niet konden terugbetalen.
• Door overaanbod van huizen, als gevolg van gedwongen verkoop, daalden de huizenprijzen.
• Banken maakten verlies op hypotheken

Gevolgen

• Banken dreigden failliet te gaan of gingen failliet.
• Spaarders namen tegoeden op.
• Aandelen van banken crashten.

2.4 De kredietcrisis, een bankencrisis?

Huiswerk

• Kijk de opdrachten 2.9 - 2.13 na.
• Herbekijk de Lessonup.
• Maak opdracht 2.22 tot en met 2.25.

2.4 De kredietcrisis, een bankencrisis?

Huiswerk

• Kijk de opdrachten 2.22 - 2.25 na.
• Herbekijk de Lessonup.
• Maak opdracht 2.26 (niet 2.27 en 2.30) tot en met 2.33.