eiwitten

• Scheikunde
• MBO
• Studiejaar 2

lesson-up

Je hebt een tweede scherm nodig, een mobiel is het handigst

Als een dia een blauwe achtergrond heeft kunnen jullie een vraag beantwoorden op je mobiel. 

leerdoelen:

• Het verschil benoemen tussen hoog waardige en laag waardige eiwitten
• Eiwitten indelen op chemische eigenschappen
• Eiwitten indelen op ruimtelijke structuur

Wat is het iso-elektrisch punt van een aminozuur?

Wat is het IEP van Threonine
(2-amino, 3-hydroxybutaanzuur)
pKz zuur = 2,09
pKb amine = 4,90

Wat is het IEP van Threonine (2-amino, 3-hydroxybutaanzuur)

pKz zuur = 2,09

pKb amine = 4,90

• pKz amine = 14 - 4,90 = 9,10

• IEP = (2,09 + 9,10) / 2 = 5,60

Wat zijn eiwitten

Eiwitten (ook wel protëinen genoemd) zijn polypeptiden, verbindingen die zijn opgebouwd uit minimaal 20 aminozuren

Eiwitten hebben in levende organismen een aantal functies

• bouwstoffen  (bv. membranen)
• brandstoffen 
• enzymen  (biologische katalysatoren
• afweer  (antilichamen)
• hormonen  (bv. insuline)
• transport zuurstof 

hoog waardige eiwitten

We kunnen namelijk een hoog percentage ± 90 % van de verkregen eiwitten omzetten in lichaamseigen eiwitten 

laag waardige eiwitten

We kunnen namelijk maar een laag percentage omzetten in lichaamseigen eiwitten 

hoog waardige eiwitten

We kunnen namelijk een hoog percentage ± 90 % van de verkregen eiwitten omzetten in lichaamseigen eiwitten 

laag waardige eiwitten

We kunnen namelijk maar een laag percentage omzetten in lichaamseigen eiwitten 

eiwitbronnen

geef een functie van een eiwit

voorbeelden van eiwitten

• Albuminen. Deze eiwitten komen bijvoorbeeld voor in melk en bloedserum. Ze hebben een betrekkelijk lage molmassa en zijn in water oplosbaar 
• Keratine bevindt zich in haren, nagels en veren. Het is rijk aan zwavel 
• Caseïne. Dit eiwit zit in melk en kaas en bevat fosfor
• Hemoglobinen zijn eiwitten die voorkomen in rode bloedlichaampjes en bevatten ijzer
• Gluten zijn eiwitten in tarwemeel en geven soms aanleiding tot overgevoeligheid

Indeling op chemische samenstelling

enkelvoudige eiwitten:

Deze zijn alleen opgebouwd 

uit aminozuren 

Indeling op chemische samenstelling

geconjugeerde eiwitten:

Deze zijn gecombineerd met 

bijvoorbeeld vetten, 

nucleïnezuren of 

met koolhydraten

Indeling op ruimtelijke structuur

fibrillaire eiwitten:

Indeling op ruimtelijke structuur

globulaire eiwitten:

bouw van eiwitten

primaire structuur:

De volgorde waarin de 

aminozuren aan elkaar 

gekoppeld zijn, 

bepaalt de primaire structuur

van het eiwit

bouw van eiwitten

secundaire structuur

verschillen in eiwitten kunnen ook 

ontstaan door een andere 

ruimtelijke bouw

bouw van eiwitten

tertiaire structuur

de tertiaire structuur is 

de vorm, waarin een 

helix ten gevolge

van waterstofbruggen 

opgevouwen is tot een 

kluwen

bouw van eiwitten

quaternaire structuur

De quaternaire structuur

laat zien, hoe eiwitketens 

onderling verbonden 

zijn tot complexere 

structuren

• De primaire structuur van een eiwit geeft de volgorde van de samenstellende aminozuren. 
• De secundaire structuur geeft de ruimtelijke bouw van de eiwitketen. Dit is vaak een helix (spiraal). 
• De tertiaire structuur geeft weer hoe de spiraal gevouwen is. 
• de quartenaire structuur geeft weer hoe de eiwitten onderling gebonden zijn.

• De primaire structuur van een eiwit geeft de volgorde van de samenstellende aminozuren.
  
• De secundaire structuur geeft de ruimtelijke bouw van de eiwitketen. Dit is vaak een helix (spiraal).
  
• De tertiaire structuur geeft weer hoe de spiraal gevouwen is.
  
• de quartenaire structuur geeft weer hoe de eiwitten onderling gebonden zijn.

enkelvoudige eiwitten

geconjugeerde eiwitten

Hoe noem we een eiwit met deze structuur?

1. helix
2. fibrillair
3. globulair
4. kluwen

wat is het verschil tussen een hoogwaardig eiwit en een laagwaardig eiwit?

leerdoelen gehaald?

• Het verschil benoemen tussen hoog waardige en laag waardige eiwitten
  
• Eiwitten indelen op chemische eigenschappen
  
• Eiwitten indelen op ruimtelijke structuur