395 lesplannen

In deze les wordt ingegaan wat creativiteit is en hoe creativiteit gebruikt kan worden om de wereld een betere plek te maken. Er wordt daarbij ingegaan op de begrippen als 'creativiteit', 'divergent denken' en 'convergent denken'. Daarnaast wordt er geoefend met een creatief proces.

Het stimuleren van creativiteit kan op verschillende manieren gebeuren. In de lessen van deel 2 worden een aantal creativiteitstechnieken verkend, zoals brainstorming in combinatie met c-box, braindrawing, morfologische analyse en elektronisch brainstormen.Met elke techniek kan geoefend worden aan de hand van een casus, met als doel dat leerlingen de technieken in een eigen project kunnen inzetten.

Met de huidige situatie zou je haast denken dat de Koude Oorlog weer terug is. En als we de media mogen geloven, is dat ook zo. Toch is het karakter van de Koude Oorlog, los van spanningen tussen twee machtige landen, anders. De blokvorming is tegenwoordig veel minder aanwezig en voor veel leerlingen liggen bedreigingen voor de vrede en de veiligheid op een totaal ander vlak dan tijdens de Koude Oorlog.Het is een fraai staaltje van de geschiedenis herhaalt zich, waartoe mensen zich graag wenden om de hedendaagse wereld en de gebeurtenissen te verklaren, terwijl dat de grootste flauwekul is: elke situatie is weer uniek.Maar wat maakt de Koude Oorlog dan zo bijzonder? En nog veel belangrijker: hoe breng je dit over op de leerlingen? Een oorlog is nog wel 'herkenbaar’ voor de leerlingen, een oorlog die eigenlijk geen oorlog was, is een schimmige abstractie. Laat staan dat je ook nog een bepaald ‘unheimisch’ gevoel van een eventuele totale vernietiging van de aarde wilt delen met de leerlingen.In de lessen zitten fascinerende, en soms ook iconische, afbeeldingen die trachten de leerlingen mee te nemen in de tijd van de Koude Oorlog. De tijd van hun ouders. Een onzekere tijd, maar ook een tijd die gek genoeg veiliger was dan nu. Want wie gaat nu een atoombom gooien, als je weet dat je er dan zelf ook aangaat. Die paradox is heel bijzonder, en overigens ook alleen te maken aan het eind van dit onderwerp.Een leuk intro is altijd, en niet alleen bij dit ondwerp, het tijdvak-icoon met de klas te bekijken. In zitten namelijk best veel betekenissen: de raket is bijvoorbeeld al op meerdere manieren uit te leggen. Met een woordweb in LessonUp kun je samen met de klas het icoon analyseren.

Hoewel de leerlingen minstens al een keer eerder de verschillen tussen het communisme en het kapitalisme hebben gehad, is het goed om deze nogmaals te behandelen: -ismen blijven immers lastige materie.Het is goed om gelijk de kenmerken en de periodisering van de Koude Oorlog met de leerlingen te bespreken. Hoewel sommige kenmerken wellicht nu nog abstract en ver weg lijken, werkt het verhelderend en kan er indien nodig op worden teruggegrepen.Hoewel de Koude Oorlog onderdeel van de periode Tijd van Televisie en Computer is, ligt de oorzaak ervan natuurlijk nog in de Tijd van Wereldoorlogen. Onderwerpen:Kapitalisme versus communisme

Je baan kwijtraken, gehandicapt worden. Helaas zijn het dingen die ons allemaal kunnen overkomen. Overkwam zoiets je honderd jaar geleden, dan was dat een grote ramp. Hoe kwam je aan geld, voor de huur, kleding, eten en drinken? Als je geluk had, konden je partner en je kinderen werken. Dan had je toch nog een beetje geld. Vaak was dat niet genoeg. Hulp van de regering hoefde je niet verwachten, want die vond dat iedereen voor zichzelf moest zorgen.Tegenwoordig is dit anders. Als je niet voor jezelf kunt zorgen, krijg je een uitkering. Daardoor hoef je geen honger te lijden en kun je ook de huur betalen. Nederland is nu een verzorgingsstaat: een staat waarin de overheid voor de inwoners zorgt.Bij dit onderwerp leren de leerlingen hoe Nederland een verzorgingsstaat is geworden. Ze ontdekken ook welke voordelen, maar ook welke nadelen de verzorgingsstaat heeft.De behandeling van dit onderwerp kent altijd een risico: de 'rijken' zijn per definitie slecht, en de 'armen' zijn zielig. Ook een mooi fabeltje, dat feitelijk snel de das om kan worden gedaan, is dat de afgelopen eeuw 'de rijken steeds rijker worden, en de armen steeds armer'. Het eerste onderdeel van deze dubieuze stelling is zeker waar. Het tweede onderdeel absoluut niet.

Armoede kwam in Nederland in de negentiende en begin twintigste eeuw vaak voor. Grote groepen Nederlanders hadden elke week moeite om weer rond te komen. Zij leden soms honger en woonden in krotten. Van de overheid kregen armen niet veel hulp.In deze les wordt ingegaan op de armenzorg in Nederland tot het ongeveer het einde van de 19e eeuw. De armenzorg was destijds grotendeels geregeld door de kerk en particulieren. Door de industrialisatie van Nederland, en daarmee de verstedelijking, wordt de armoede in Nederland steeds zichtbaarder.Onderwerpen:LiefdadigheidArmenwetIndustrialisatie: woon- en werkomstandighedenSociale kwestieAanpak van de armoede: van links naar rechtsPersonen:Samuel van Houten

Wat zijn geluiden eigenlijk en hoe klinken ze? In de voorbereidende les staat geluiden maken met je eigen lichaam centraal. Hoe klinkt het knippen met je vingers of het bonken van je eigen hartslag? De leerlingen ontdekken dat geluiden een verhaal spannender of grappiger kunnen maken en maken in groepjes een geluidenreeks bij een kort verhaal. Voorbereiding:- Neem de woordenlijst door- Print het korte verhaal- Print de lesinstructieBenodigde materialen voor de voorbereidende les:- Printje van het korte verhaal (in de bijlage)- Lesinstructie (in de bijlage)

Je kunt geluiden maken met je lichaam, maar ook met alledaagse voorwerpen uit je omgeving. Samen met een theaterdocent nemen de leerlingen een soundscape op en maken een theatralescene. Met behulp van een opname gaan de leerlingen de scene en de gemaakte compositie samenvoegen.Leerdoelen: Leerlingen kunnen met hun stem en instrumenten een geluidenreeks maken.Leerlingen kunnen een scene maken bij de geluidenreeks.

Leerlingen blikken terug op het lesblok Klanken Klinken in de Klas. Wat voor geluiden kun je maken met dagelijkse voorwerpen uit je eigen omgeving of met je lichaam? En wat voor effect heeft muziek op een situatie of verhaal? Aan de hand van het gemaakte filmpje uit de masterclass onderzoeken de leerlingen dit verder. Leerdoelen:Leerlingen kunnen vertellen over hun ervaringen met en de verschillen tussen de geluidenreeksen.

LessonUp is niet voor of tegen het gebruik van smartphones in het klaslokaal. Ons doel is om de docent in zijn/haar kracht te zetten om een les te geven die de leerling inspireert en motiveert. Dit kan met of zonder smartphone en is volledig afhankelijk van de leerstof en het doel dat de docent met de betreffende les heeft. In dit lesplan lichten we enkele werkvormen toe die toe te passen zijn in LessonUp zonder devices.

Maak gebruik van de spinner om willekeurige vragen te kiezen of studenten willekeurige opdrachten te geven. Laat een student de spinner fysiek draaien of doe het zelf voor de student.

Als in Nederland in 1848 een nieuwe grondwet komt, is dat de eerste stap richting een democratischer Nederland: de macht van de koning wordt ingeperkt en de positie van het Nederlandse parlement wordt versterkt. Toch blijft het stemrecht beperkt tot een zeer beperkte groep, die mag stemmen volgens het principe van het censuskiesrecht. Geleidelijk wordt het stemrecht weliswaar opgerekt, bijvoorbeeld middels het Caoutchouc-artikel van 1887, maar pas in 1919 hebben 'alle' Nederlanders inspraak. Om dit te kunnen bereiken is door de groepen, die toen waren achtergesteld, hard gestreden.Rechten (en plichten) van Nederlanders zijn zó vanzelfsprekend voor leerlingen. Dit onderwerp laat zien dat deze verworvenheden niet zonder slag of stoot in de Grondwet zijn gekomen. En dat ze nog relatief kort geleden in Nederland zijn ingevoerd. Algemeen kiesrecht en emancipatie van achtergestelde groepen zijn 'slechts' 100 jaar geleden ingevoerd en/of geborgd in onze Grondwet. Een dergelijk referentiekader blijft voor leerlingen een lastig gegeven, maar de huidige (nationale en internationale) maatschappij biedt genoeg 'vergelijkingsmateriaal' om leerlingen een beeld te helpen ontwikkelen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan: kinderarbeid of discriminatie op grond van sekse, ras of seksuele geaardheid in andere delen van de wereld.Dit onderwerp helpt leerlingen tevens om, bij latere onderdelen van het Historisch Overzicht vanaf 1848, te laten zien wanneer democratie in gevaar komt c.q. dreigt te komen. Of dit nu tijdens de Duitse bezetting is, de Sovjet-Unie ten tijde van Stalin, of het (Islamitisch) terrorisme is.

De veranderingen in de Grondwet van 1848 moeten geplaatst worden bij een ontwikkeling die reeds begon bij de Franse Revolutie. Er is daarom bewust gekozen om deze les niet te laten beginnen in 1848, maar reeds in 1789...in Frankrijk.Deze les bevat een sterk component staatsinrichting, waarbij soms meer uitleg wordt gegeven dan is voorgeschreven in de syllabus. Dit is bewust en bedoeld om de leerlingen meer houvast te bieden.Onderwerpen:Bestuur tussen 1815-1848, en vanaf 1848Klassieke- en Sociale GrondrechtenTaken en rechten van het ParlementTrias PoliticaVan wetsvoorstel tot wetLuxemburgse Kwestie (1867)Pacificatie van 1917Personen:Willem IIWillem IIIJohan Rudolf ThorbeckeVideo's:

In deze lessen wordt gewerkt aan een Emotie-Monster (E-monster) uitgewerkt in vilt. Dit project van drie opdrachten zal tussen de 5 en 8 uur tijd kosten. Alle opdrachten zijn gebundeld in 1 lespresentatie die je hiernaast vindt. De lessen passen bij het thema Gevoelens. Het project start vanuit de trailer voor Binnenstebuiten (Inside OUT) 2 van Disney. Deze film komt uit op 17 juli 2024. Je kan overigens al wel Binnenstebuiten 1 kijken met de klas, die gaat ook over gevoelens en emoties. De klas krijgt een brief van firma OP Z'N KOP B.V. waarin de opdracht wordt uitgelegd. Je vindt de lesbeschrijving plus alle werkbladen als download bij de les, of geheel onderaan deze pagina.

In de film Binnenstebuiten 2 is er een chaos van emoties en gevoelens, nu de hoofdpersoon in kwestie begint te puberen. De film speelt zich grotendeels af in het hoofd van de hoofdpersoon, het 'HOOFDkantoor'. Omdat de boel daar nu overloopt, worden leerlingen gevraag om voor zichzelf een E-monster te maken voor die momenten dat ze overspoeld worden door emoties. De eerste opdracht draait om het ontwerp maken, op het E-monster-pitchformulier.

De Nederlandse historicus Johan Huizinga verwoordde het misschien wel heel scherp door de stellen dat de Renaissance wat Noord-Europa niet zozeer het begin van iets nieuws was geweest, maar eerder het verdwijnen, 'wegslijten' van middeleeuwse culturele vormen. En als je kijkt naar de veranderingen in de nieuwe tijd klopt dit ook grotendeels. Het is alleen wel van belang te zien dat dit wegslijten niet begon op 1 januari 1500, maar dat sommige veranderingen al zeker honderd jaar daarvoor in gang waren gezet. Sterker nog: zonder middeleeuwen zou er nooit een Renaissance, de Tijd van Ontdekkers en Hervormers, hebben kunnen plaatsvinden. Voor leerlingen is dat wel een belangrijk ding om zich te realiseren, juist aan het begin van dit onderwerp: geschiedenis is een constructie. Zonder de (voorgaande) fundering kan het niet bestaan.Waarom dan zo specifiek aan het begin van dit onderwerp? Het beeld dat wij tegenwoordig hebben van de middeleeuwen is grotendeels ontleend aan de manier waarop mensen in de nieuwe tijd de periode beschreven: een middelmatige, barbaarse tijd waarin alles van die geweldige Romeinen om zeep is geholpen. Daarbij wordt gemakshalve vergeten dat zonder het overschrijven in de kloosters veel kennis van de Grieken en Romeinen bewaard is gebleven. Deze serie gaat niet alleen in op een nieuwe manier van denken, maar over nieuwe werelden, een nieuwe kerk en een nieuw land. Het is een boordevolle serie met soms pittige onderwerpen. Eventueel kan er de keuze worden gemaakt hiervan twee onderdelen te maken: één over de ontdekkers en hervormers, en één over het ontstaan van de Republiek.Wil je alleen de Renaissance en de Reformatie behandelen dan kan dat natuurlijk ook. Hiervoor kun je gebruik maken van deze lesserie.

De Renaissance begon in Italië. Dat had vooral te maken met de politieke en economische omstandigheden in die tijd, waarbij vooral de macht van de steden en de handel met onder andere Afrika en het Midden-Oosten een belangrijke rol speelden.Een exact startpunt van de Renaissance, de wedergeboorte, aan te duiden is onmogelijk en wellicht ook zinloos. Sommige historici noemen 1300 zelfs als startpunt. Dat wordt voor leerlingen in de onderbouw simpelweg te lastig om te begrijpen: “Maar dat is toch in de middeleeuwen…?”.Voor de leerlingen is het vooral interessant om in te gaan op de belangrijkste kenmerken, zoals een veranderd mensbeeld, een nieuwsgierige en meer individualistische mens en een sterke secularisatie. Veel van deze veranderingen komen ook terug in de renaissancekunst, maar dit is een gevolg, geen oorzaak.Met leerlingen kijken naar kunst is geweldig! Zeker als het gaat om de verschillen tussen middeleeuwse en renaissancekunst, maar ook de fascinerende ontwerpen, schetsen en schilderijen van Leonardo da Vinci blijven leerlingen boeien.Onderwerpen:De periodisering van de RenaissanceEen nieuwe manier van denkenPersonen:Leonardo da Vinci

Het eten van een meelworm door mensen is goedgekeurd door de Europese organisatie die gaat over voedselveiligheid. Pardon? Een meelworm? Juist ja. Misschien loop je er niet meteen warm voor. Toch kun je sommige insecten prima eten! Maar eh, waarom zou je?

Na deze les:ken ik de voordelen van het eten van insecten. weet ik hoe je insecten kunt eten. weet ik in welke werelddelen insecten eten heel normaal is.weet ik wat de belangrijke woorden uit de tekst betekenen. kan ik een infographic maken over het eten van insecten.

Speel met uw leerlingen de afsluitende quiz. In deze quiz testen zij hun kennis over het onderwerp en laten zij zien wat zij hebben geleerd over het onderwerp. Uw leerlingen kunnen meedoen met een wisbordje of kladblaadje, of zij kunnen meedoen met hun eigen device.

WELKOM bij de lessen van Kidsweek. Thema: HindoeïsmeWij adviseren om de lessen van deze week in onderstaande volgorde te behandelen. Actualiteit | Begrijpend lezen | Hindoes vieren HoliVerdiepende tekst | Algemeen tekstbegrip | HindoeïsmeVerdiepende tekst | Begrijpend lezen | Hindoeïsme Ook taal! | Literatuur | Devyani en Shivan vieren NavratriAantekenschema's: Bloem-schemaDenkstappenkaart:WoordbetekenisObservatiecriterium van de week: De leerling kan woordbetekenissen uit de context of woordbouw afleiden.Vragen? Stuur gerust een mail naar scholen@kidsweek.nl.

In een Chinese stad hebben onderzoekers een hele bijzondere vondst gedaan. Ze hebben de resten van een bijzonder mensachtige ontdekt. Het fossiel is één van de meest complete fossielen mensenschedels ter wereld. Welke informatie geeft deze vondst ons over de geschiedenis van de mens? En hoe zit dat met Trijntje, het oudste menselijke skelet dat in Nederland is gevonden? In deze lessen leer je er alles over!

Na deze les: weet ik wie Trijntje was. weet ik in welke tijd Trijntje leefde. weet ik hoe jagers en verzamelaars vroeger leefden. begrijp ik de belangrijke woorden die met de jagers en verzamelaars te maken hebben. kan ik een dagboekfragment schrijven in de rol van Trijntje.

Speel met uw leerlingen de afsluitende quiz. In deze quiz testen zij hun kennis over het onderwerp en laten zij zien wat zij hebben geleerd over orkanen. Uw leerlingen kunnen meedoen met een wisbordje of kladblaadje, of zij kunnen meedoen met hun eigen device.

We hebben het weleens over ‘de ijstijd’. Maar eigenlijk zijn er meer ijstijden geweest, ook in Nederland. De laatste was ongeveer tussen 115.000 en 10.000 jaar geleden. Toen liepen hier bijzondere bewoners rond. Denk maar eens aan de neanderthalers, de mammoet en de wolharige neushoorn. En wat dacht je van de sabeltandtijger? In deze lessenserie leer je alles over deze bijzondere tijd!

Na deze les:weet ik welke mensen en dieren in de ijstijd leefden en hoe hun leven eruitzag. weet ik hoe het landschap in Nederland eruitzag tijdens de ijstijd en welke overblijfselen wij hier nu nog van zien.begrijp ik de belangrijke woorden die met de ijstijd te maken hebben.kan ik een korte spreekbeurt voor leeftijdsgenoten geven waarmee ik hen informeer over de ijstijd.

Speel met uw leerlingen de afsluitende quiz. In deze quiz testen zij hun kennis over het onderwerp en laten zij zien wat zij hebben geleerd over het onderwerp. Uw leerlingen kunnen meedoen met een wisbordje of kladblaadje, of zij kunnen meedoen met hun eigen device.

New textNew textNew textNew textNew text

Een link naar alle hulp artikelen over toetsen (uitdelen aan één leerling, normering, export, etc.).https://help.lessonup.com/nl/collections/2693689-toetsenOpen in a new tab

Een link naar alle hulp artikelen over toetsen (uitdelen aan één leerling, normering, export, etc.).https://help.lessonup.com/nl/collections/2693689-toetsenOpen in a new tab

De meeste leerlingen vinden dit een leuk onderwerp, mede vanwege het feit dat ook hun leven, net als dat van hun ouders, na de Tweede Wereldoorlog plaatsvindt. Wat hen dan vooral opvalt zijn de snelle veranderingen in Nederland na de Tweede Wereldoorlog waardoor de jeugd van hun ouders, in vergelijking met hun eigen jeugd, hopeloos ouderwets lijkt. Dit onderwerp is niet ingewikkeld en veel onderdelen ervan zitten ook in het Historisch Overzicht vanaf 1848 verweven. Van alle schoolexamenonderwerpen is dit vermoedelijk de lichtste en daardoor ook bijzonder goed te gebruiken in de lagere niveau’s van het VMBO.Het onderwerp is mede vanwege de relatief beperkte inhoud goed zelf uit te breiden met bijvoorbeeld de homo-emancipatie, globalisering of de angst voor terrorisme. Hiermee is ook een bruggetje gemaakt naar het Historisch Overzicht vanaf 1848.

De Tweede Wereldoorlog, en met name de Duitse Bezetting is hard aangekomen in Nederland: er is armoede, de infrastructuur is kapot en er zijn veel doden te betreuren. In deze les wordt gekeken naar Nederland direct na de Tweede Wereldoorlog tot ongeveer halverwege de jaren 50. Centraal in deze les staat de Wederopbouw, waarbij écht de schouders eronder gezet moesten worden om het land weer te herstellen. Zuinig leven is een goed onderwerp om met de leerlingen te bespreken. Wat betekent _zuinig leven_ voor de leerlingen? Sommigen hebben wellicht zuiniger moeten leven door de recente economische crisis en de werkloosheid die deze voortbracht. Voor leerlingen zullen de traditionele rollenpatronen of de ideeën over seksualiteit soms ouderwets voorkomen, hoewel recent onderzoek juist uitwees dat jongeren over deze onderwerpen vaak traditioneler denken dan werd aangenomen. Hierover kan een leuk en boeiend klassengesprek worden gevoerd.Onderwerpen:De schouders eronder: de WederopbouwHet gezin in de jaren '50

Na deze les: weet ik wat bacteriën en virussen zijn. kan ik verschillen en overeenkomsten tussen een bacterie en een virus benoemen.kan ik een paar voorbeelden geven van bacteriën en virussen.weet ik wat het immuunsysteem is en wat hij doet. kan ik een column schrijven waarin ik mijn mening geef over de situatie rondom het coronavirus.

Speel met uw leerlingen de afsluitende quiz. In deze quiz testen zij hun kennis over het onderwerp en laten zij zien wat zij hebben geleerd over het onderwerp. Uw leerlingen kunnen meedoen met een wisbordje of kladblaadje, of zij kunnen meedoen met hun eigen device.

Het interbellum (van het Latijn inter, tussen en bellum, oorlog) is een periode van uiterste. Aan de ene kant waren er het einde van de Eerste Wereldoorlog, de Vrede van Versailles en de vooruitzichten van een schijnbare eeuwigdurende economische groei. Aan de andere kant, maar zeker niet los te zien van de eerste opsomming, waren er pessimisme, de crisisjaren, verlies aan vertrouwen in de democratie en de opkomst van niet-democratische stromingen, zoals het fascisme in West-Europa. Toch wordt deze periode door de meeste historici vooral gezien als een wapenstilstand van twintig jaar: een periode van ongemakkelijke vrede.In de serie wordt uitgebreid aandacht besteed aan extreemlinkse- en extreemrechtse dictaturen. Ieder met zijn eigen unieke kenmerken. Soms is bewust gekozen om iets meer achtergrondinformatie te geven: overigens niet om de leerlingen te overspoelen met leerstof, maar meer om de kaders voor hen wat duidelijker te maken.De vaardigheid oorzaak en gevolg is in deze serie nadrukkelijk aanwezig: vermoedelijk nergens in de geschiedenis zijn in een relatief korte periode historische oorzaken en gevolgen zo duidelijk te zien. Overigens is het belangrijk dat leerlingen leren van het verleden, maar waak voor al te makkelijke vergelijkingen tussen het hedendaagse (politieke) klimaat en het interbellum. De geschiedenis herhaalt zich simpelweg niet: elke situatie en periode in de geschiedenis is anders. Net zoals de voorwaarden die bepaalde ontwikkelingen creëren ook uniek zijn.

De extreemlinkse dictatuur in de Sovjet-Unie onder Stalin is één van de twee totalitaire samenlevingen die leerlingen moeten kennen, hoewel er discussie onder historici is of Nazi-Duitsland wel als totalitaire samenleving kan worden gezien. Vooral het ontbreken van een echte staatseconomie, alsmede een terreursysteem dat minder georganiseerd bleek dan in eerste instantie werd gedacht, zijn dan de belangrijkste tegenargumenten.Voor de leerlingen is dit een relatief onbekend onderwerp. Waarschijnlijk kennen sommige leerlingen Stalin wellicht uit één van de vele Top 10: Wie is de grootste moordenaar aller tijden?'-video’s op YouTube, waarin hij regelmatig, overigens geheeld terecht, genoteerd staat. De Sovjet-Unie is voor de leerlingen meestal dat land dat zijn bondgenoten tijdens de Eerste Wereldoorlog in de steek heeft gelaten.Deze les gaat, logischerwijs, in op de Sovjet-Unie onder Stalin en dan met name de aspecten die kenmerkend zijn in de periode 1924-1939: collectivisatie, planeconomie, persoonsverheerlijking, censuur, showprocessen en de strafkampen. Alle onderdelen zijn voorzien van uitgebreide achtergrondinformatie en sprekende beelden.Leerlingen vinden dit over het algemeen een fascinerend onderwerp, juist om vanwege het feit dat het een keer niet over de dictatuur in Nazi-Duitsland gaat.Voor de leerlingen vind je bij Links en Bijlagen een fotostrip over dit onderwerp, waarin alle onderdelen uit de les aan bod komen.Mocht je tijd over hebben in de les, dan is de aflevering uit de serie In Europa over Rusland (inderdaad, die met 'het jongetje Pavlik Morozov') een absolute aanrader. Hoewel, omwille van de tijd, sommige passages kunnen worden doorgespoeld.Wil je je eigen kennis over dit onderwerp verbreden, dan zijn de volgende, zeer leesbare én ontluisterende, boeken van historicus Orlando Figes verplichte kost : De fluisteraars: leven onder Stalin en Revolutionair Rusland. Veel beter zul je ze over dit onderwerp niet lezen.Onderwerpen:op welke manier komt Stalin aan de machtde kenmerken van de Sovjet-Unie onder Stalinde positie van de Sovjet-Unie in de periode 1917-1945Personen:Vladimir LeninJozef StalinVideo's:

1000-1500Steden als Zwolle, Kampen en Deventer waren in de Middeleeuwen rijke handelssteden. Ze zijn lid van de Hanze: eerst een samenwerkingsverband van kooplieden, later ook een handelsnetwerk van steden. Dat is nog altijd goed te zien, bijvoorbeeld aan de mooie huizen, de stadspoorten en hoge muren rond de stad. Als Hanzesteden werkten ze samen met andere steden.

Na deze les: kan ik de tijd van de Hanzesteden plaatsen op de tijdbalk. weet ik wat het verbond van Hanzesteden is, welke steden hierbij horen en hoe het ontstaan is. kan ik uitleggen hoe de samenwerking in de handel tussen de Hanzesteden verliep. weet ik wat een koggeschip is. begrijp ik de belangrijke woorden uit de tekst.kan ik een scène uit een script over een toneelstuk over de tijd van de Hanzesteden schrijven.

Speel met uw leerlingen de afsluitende quiz. In deze quiz testen zij hun kennis over het onderwerp en laten zij zien wat zij hebben geleerd over het onderwerp. Uw leerlingen kunnen meedoen met een wisbordje of kladblaadje, of zij kunnen meedoen met hun eigen device.

Vanaf het moment dat de NOB-leerlijn werd gepresenteerd door het NOB zijn wij, Esther van de Donk en Femke Gude, aan de slag gegaan met deze uit te werken tot een curriculum voor de gehele leerlijn. Aansluitend op het curriculum hebben wij daarvoor een lesprogramma ontwikkeld. Onze aanpak Uniek aan dit curriculum is niet alleen dat het gebaseerd is op de NTC-leerlijn, maar ook dat het school-breed is opgezet. De doelen hebben we omgezet naar ik-doelen en vanuit die doelen hebben we de lessen vormgegeven. Elke groep/fase werkt indien mogelijk op hetzelfde moment, op eigen niveau aan hetzelfde doel. Daarmee is het compleet afgestemd op de leerlingpopulatie en de onderwijspraktijk van NTC-scholen. Het lesprogramma is ook goed inzetbaar voor leerlingen op (Nederlandse) scholen die een extra steuntje in de rug kunnen gebruiken op het gebied van taal.

In de lessen neemt juf Lexi de leerlingen mee door de lesstof.

Lesprogramma BO aanbod/instructie De lessen BO worden per domein gegeven, nu bestaande uit taal, spelling en werkwoordspelling. Elke les start met een doel dat expliciet benoemd wordt als startpunt van de les. Ook zijn er vanaf week 2 de zogenaamde startwerkbladen beschikbaar. Deze werkbladen zet je in als startopdracht aan het begin van de les om te kijken of de leerlingen de stof van de vorige les beheersen. Deze bladen zijn per lesweek opgenomen in het lesplan, maar ook als werkboekje beschikbaar.

Ieder jaar vieren we op 5 december het Sinterklaasfeest. Maar wie was Sinterklaas eigenlijk? Heeft hij echt bestaan? Dat zou goed kunnen. In deze les leer je er alles over! Let op: Deze les is alleen voor groep 7/8!

Na deze les: weet ik of Sinterklaas echt bestaan heeft en wie Sint Nicolaas van Myra was.weet ik waar verschillende dingen uit het Sinterklaasverhaal vandaan komen. kan ik uitleggen hoe het Sinterklaasfeest door de jaren heen is veranderd.begrijp ik de belangrijke woorden die met Sinterklaas te maken hebben. kan ik een gedicht schrijven en voordragen over de herkomst van het Sinterklaasfeest.

Speel met uw leerlingen de afsluitende quiz. In deze quiz testen zij hun kennis over het onderwerp en laten zij zien wat zij hebben geleerd over het onderwerp. Uw leerlingen kunnen meedoen met een wisbordje of kladblaadje, of zij kunnen meedoen met hun eigen device.

‘De oorlog die aan ons land is voorbij gegaan’. Dat was toch een beetje de positie van de Eerste Wereldoorlog in het Nederlandse geschiedenisonderwijs. Dat is de afgelopen tijd gelukkig veranderd en wordt het belang van deze oorlog ook voor ons leerlingen onderkend. Al is het alleen maar vanwege het feit dat de strijd in de loopgraven inmiddels ruim honderd jaar geleden in ons Europa heeft plaatsgevonden.Maar de gevolgen van de Eerste Wereldoorlog zijn niet te onderschatten en alleen daarom al van groot belang om een plek te krijgen binnen het Historisch Overzicht vanaf 1848: van de ruim één miljoen Belgische vluchtelingen, naar de opkomst van Adolf Hitler en uiteindelijk de Tweede Wereldoorlog. Met name dat laatste is voor historici ook vaak de reden om te spreken van één grote wereldoorlog die slechts onderbroken werd door een wapenstilstand van ongeveer twintig jaar.De Grote Oorlog spreekt in eerste instantie niet veel leerlingen aan: het is een grote onbekende en, mede vanwege het ontbreken van tastbare bronnen én bekende speelfilms. Maar als het onderwerp wordt behandeld dan verbazen de leerlingen zich niet alleen over de zinloosheid van een loopgravenoorlog, maar ook over de uitvindingen tijdens de ‘oorlog van de uitvinders’ die steeds gruwelijker wapentuig bracht voor op, onder en boven het slagveld.

In deze les wordt de naam Eerste Wereldoorlog kort behandeld. Het is goed om uit te leggen dat de naam zelf pas later (vermoedelijk rond 1920) werd gebruikt en dat voor de meeste landen die erbij betrokken waren de term Grote Oorlog veel meer passend was. Het was de Oorlog die alle oorlogen zou beëindigen, waarna de kaarten in Europa voorgoed waren geschud.Deze les start bij de Slag bij Waterloo en Congres van Wenen. Hiervoor is bewust gekozen, aangezien hier de basis werd gelegd voor een machtsevenwicht dat uiteindelijk in de tweede helft zou worden verstoord, wat op zijn beurt weer zou leiden tot de Eerste Wereldoorlog.In deze les worden, voor de historische volledigheid, meer oorzaken van de Eerste Wereldoorlog behandeld dan de syllabus voorschrijft. Dat is niet erg, maar wellicht is het verstandig om te benadrukken welke in het examen kunnen terugkomen.Alle oorzaken bij elkaar waren genoeg om een oorlog te beginnen, maar uiteindelijk was het bekende druppel, de aanslag op de Oostenrijkse kroonprins Frans Ferdinand door Servische nationalist Gavrilo Princip, die ervoor zorgde dat de Europese landen met elkaar in oorlog kwamen.Dit onderwerp leent zich dan ook uitstekend om de historische vaardigheid oorzaak, gevolg en aanleiding uit te diepen. Onderwerpen:terminologie van de Eerste Wereldoorlogoorzaken van de Eerste Wereldoorlog: militarisme, nationalisme, modern imperialisme, wapenwedloop, bondgenootschappende verschillende Europese bondgenootschappende aanleiding: de aanslag op Frans FerdinandPersonen:Frans FerdinandGavrilo PrincipVideo's:

In de Noordzee is een vulkaan ontdekt. Dat lijkt best bijzonder. Zoveel vulkanen zijn er niet in Europa, of toch wel? En welke vulkanen kennen we wereldwijd? En hoe ontstaan vulkanen eigenlijk? In de afsluitende quiz testen de leerlingen hun kennis over het onderwerp en laten ze zien wat zij hebben geleerd!

Na deze les: weet ik wat er gebeurt bij een vulkaanuitbarsting en welke gevolgen dit met zich mee kan brengen.weet ik wat het verschil is tussen slapende, actieve en dode vulkanen.kan ik op een kaart aangeven waar er zich vulkanen in Europa bevinden en of deze actief, slapend of dood zijn.ken ik de belangrijke woorden die met vulkanen te maken hebben.kan ik in een tabel aangeven of de beweringen over vulkanen waar of niet waar zijn. Ik onderbouw mijn antwoord met de belangrijkste informatie uit de tekst en filmpjes.

Speel met uw leerlingen de afsluitende quiz. In deze quiz testen zij hun kennis over het onderwerp en laten zij zien wat zij hebben geleerd over het onderwerp.Uw leerlingen kunnen meedoen met een wisbordje of kladblaadje, of zij kunnen meedoen met hun eigen device.

De Vikingen leefden tussen het jaar 800 en 1100. Ze kwamenuit Noorwegen, Zweden en Denemarken. De mensen daarwerden ook wel Noormannen genoemd. Noormannen die de zeeopgingen, waren Vikingen. Deze les leer je alles over deze onverschrokken landveroveraars!

Na deze les:weet ik wanneer de Vikingen leefden. weet ik hoe de Vikingen leefden en welke waar en onwaarheden over dit volk verteld worden.weet ik waar de Vikingen leefden en hoe ze zich hebben verspreid.weet ik hoe het Viking-tijdperk eindigde.ken ik de belangrijke woorden die met de Vikingen te maken hebben.kan ik een script schrijven van een scène uit een toneelstuk over de Vikingen.

Speel met uw leerlingen de afsluitende quiz. In deze quiz testen zij hun kennis over het onderwerp en laten zij zien wat zij hebben geleerd over het onderwerp. Uw leerlingen kunnen meedoen met een wisbordje of kladblaadje, of zij kunnen meedoen met hun eigen device.

De wereld na 1990 is de tijd en plaats waarin onze leerlingen zijn geboren. Toch zijn er duidelijk verschillen in die periode te herkennen: de tijd van overvloed, maar ook van de bankencrisis. De tijd van vóór en na 9/11. De tijd dat de bekende onveilige situatie van de Koude Oorlog werd ingeruild voor een onbekende onveilige situatie met o.a. terrorisme. Aan het eind van de serie zou je zelfs met de leerlingen kunnen bespreken of dit misschien vanaf 9/11 wel een nieuw, elfde, tijdvak in de geschiedenis is begonnen.Veranderde de wereld tussen 1945 en 1990 al snel: na 1990 werden er met name op het gebied van technologie en wetenschap onwaarschijnlijk grote sprongen gemaakt. Dit heeft uiteraard voor en nadelen, getuigen de ellende na de zoveelste geslaagde hackpoging. Of nog erger: dat de favoriete social media-app offline is…Juist door deze snelle veranderingen zien leerlingen de verschillen zo goed. Laat ze bijvoorbeeld maar eens kijken naar een mobieltje van tien jaar geleden bekijken. Of een computer. Ze vallen van de ene verbazing in de andere. Je merkt dat de huidige tijd leerlingen ook onzeker maakt en dat dit mede wordt veroorzaakt door veel aannames en onduidelijkheden. De geschiedenislessen zijn een goede plek om deze bespreekbaar te maken en te verduidelijken. Al hebben we natuurlijk niet alle tijd van de wereld in onze lessen

Het Europa waarin onze leerlingen opgroeien is significant anders dan het Europa van tijdens de Koude Oorlog. Waar in dat laatste Europa vooral sprake was van blokvorming tussen Oost en West, en daaraan gekoppeld de NAVO en het Warschaupact, leven onze leerlingen in het Europa van de eenheid en de euro. Hoewel over dat eerste begrip natuurlijk een stevige discussie kan worden gevoerd. Deze les gaat vooral in op de problemen die er zijn ontstaan na de val van het communisme in Oost-Europa. Uiteraard heeft het veel goede dingen gebracht, wellicht zelfs wel meer dan slechte, maar de vreselijke burgeroorlogen in het voormalige Joegoslavië laten dan maar weinig ruimte voor over.Het communistische Joegoslavië, dat onder Tito altijd een status aparte had in het Oostblok, bleek een kaartenhuis als gevolg van de grenzen die er na de Eerste Wereldoorlog omheen waren getrokken. Teveel verschillende volken in één land, alleen bijeen gehouden door de ijzeren hand van, in eerste instantie een koninklijke- en later, een communistische dictatuur. Nationalistische gevoelens van deze volken, al dan niet een minderheid, werden met harde hand onderdrukt. Na de dood van Tito in 1980 begonnen nationalistische bewegingen, met name in Servië de ruimte de krijgen, en uiteindelijk met de val van het communisme in 1989 was Joegoslavië te dode opgeschreven.Tussen 1991 en 1999 zijn er serie zeer bloedige burgeroorlogen waarin op grote schaal oorlogsmisdaden begaan zoals ze voor het laatste in Europa tijdens de Tweede Wereldoorlog waren te zien. Het is de moeite waard om een begrip als burgeroorlog met de leerlingen te bespreken: “Waarom kennen burgeroorlogen zo’n enorme felheid tussen de vechtende partijen?”.De gebeurtenissen rondom de moslimenclave Srebrenica blijven een moeilijk stuk Nederlandse geschiedenis: zowel inhoudelijk als emotioneel. Wat is er gebeurd, en waarom werd er niet ingegrepen? Wat was de rol van Nederland? De ingevoegde video van NOS op 3 is zeer verhelderend.Het is zeer goed denkbaar dat familieleden van leerlingen bij Dutchbat hebben gezeten of dat er vluchtelingen uit het voormalige Joegoslavië in de klas zitten. Als de gelegenheid zich voordoet kan hier aandacht aan worden besteed, maar dat hangt geheel af van de groepDe geanimeerde afbeelding hierboven laat Sniper Alley in Sarajevo zien: Servische sluipschutters beschieten vanuit de bergen, helaas vaak succesvol, burgers in de stad.Onderwerpen:De val van het communismeNieuwe landen en grenzen in EuropaBurgeroorlogen in JoegsolaviëDe ramp SrebrenicaPersonen:Boris JeltsinSlobodan MiloševićRatko MladićVideo's:

De eerste mensen leefden van dingen die ze in de natuur vonden; ze jaagden, visten en verzamelden bessen en noten. Meer dan 90% van de tijd dat de moderne mens bestaat, leefde hij in kleine groepen jager-verzamelaars. Pas op het moment dat de landbouw wordt uitgevonden, rond 11.000 voor Christus, verandert deze manier van leven drastisch. De neolithische revolutie (of eerste landbouwrevolutie) betekende de overgang van een samenleving van jager-verzamelaars met een rondtrekkend bestaan naar een samenleving van mensen die in nederzettingen woonden (sedentarisme) en aan landbouw en veeteelt deden.Behalve ingaan op deze verandering in middelen van bestaan, behandelt deze lesserie ook belangrijke vaardigheden zoals: het werken met jaartallen, bronnen, en indeling van de tijd.

Voor leerlingen is het werken met jaartallen lastig. Met name het werken met jaartallen voor het jaar 1, leveren eigenlijk bij elk niveau in het eerste leerjaar problemen op. Deze les behandelt het werken met jaartallen stap voor stap, waarbij de vaardigheden van de leerlingen tussentijds wordt getoetst aan de hand van korte quizvragen.

Ben je een crimineel als je voor je 18e alcohol drinkt? Of als je zonder helm op je scooter rijdt? Wat is criminaliteit eigenlijk? In de wet staat beschreven wat wel en wat niet mag. Waarom plegen mensen dan toch criminele daden? En hoe moeten we die mensen straffen?De overheid speelt een grote rol in het bestrijden van criminaliteit. Hoe doet de overheid dat? Sommige mensen vinden het belangrijk om criminelen hard te straffen. Maar kunnen we criminaliteit in Nederland ook voorkomen? En kan alleen de overheid dat of kun jij daar ook bij helpen?

Maak met het oogje aan de rechterkant van de dia’s in de bewerkmodus een dia onzichtbaar tijdens het geven van de les.Pas differentiatie toe in uw les. Alle dia’s met een blauw bolletje in de bewerkmodus zijn enkel voor BK, alle dia’s met een geel bolletje zijn enkel voor KGT en alle dia’s zonder gekleurd bolletje zijn voor zowel BK als KGT.Maak gebruik van timers bij quizvragen. Onder de quizvragen staat nu een timer maar deze kunt u handmatig uitzetten. Zo kunt u langer stilstaan bij de opdrachten voordat uw leerlingen antwoord moeten geven.De notities bevatten belangrijke informatie. Naast lestips staat er ook toelichting bij bepaalde dia’s of opdrachten. Dit zijn aantekeningen voor u als docent.

Een middelvinger opsteken naar een automobilist of een harde boer laten in het openbaar vinden de meeste mensen asociaal. Toch kun je daar geen boete voor krijgen. Dat is dus geen criminaliteit? Maar wat dan wel? Voor wildplassen kun je een boete krijgen van 140 euro, maar ben je dan gelijk een crimineel?

Nog meer dan de Grieken hebben de Romeinen gezorgd voor het ontstaan van de Westerse cultuur in dit deel van Europa. Immers, met de komst van de Romeinen in ons land in de eerste eeuw voor Christus (58 v. Chr.), eindigde in deze streken de prehistorie en begon de historie: de geschreven geschiedenis. Resten van de Romeinse bezetting, die bijna 400 jaar duurde, zijn in Nederland nog te vinden, al zijn deze lang niet zo aanwezig als in bijvoorbeeld Italië en Frankrijk.Het Romeinse Rijk spreekt enorm tot de verbeelding bij de leerlingen. En dat is ook niet zo vreemd: indrukwekkende legers die uitzwermden over grote delen van Europa, Noord-Afrika en het Midden-Oosten, gladiatoren die vochten in het Colesseum en Julius Caesar die met 23 messteken wordt vermoord in de Senaat!

Het ontstaan van de stad Rome is een goed verhaal waard. Hoewel de stad naar alle waarschijnlijkheid 'gewoon' is ontstaan zoals elke andere stad, op een gunstige en veilige (handels)plek, is het verhaal van Romulus en Remus verplichte kost om te vertellen. Er zijn nogal wat verschillende versies in omloop, mede veroorzaakt vanwege het feit dat het verhaal in eerste instantie mondeling werd doorgegeven. Een versie is te vinden onder Links en bijlagen, onderaan dit lesplan. Nadat het verhaal van Romulus en Remus is verteld, kan deze praktische opdracht worden gedaan. Bij deze opdracht, die de leerlingen zowel alleen als in groepsverband kunnen maken. Bij deze opdracht maken de leerlingen m.b.v. de app Puppet Pals een korte video van het verhaal. Uiteraard kan hiervoor elke andere app worden gebruikt; dit is afhankelijk van de devices die de leerlingen gebruiken en de keuze die jij als leraar maakt.

Eten uw leerlingen weleens plantaardige producten? Om kinderen en volwassenen te helpen gezond te eten is de Schijf van Vijf bedacht. Maar hoe ziet die Schijf van Vijf er precies uit? En in hoeverre vallen de producten die de leerlingen gisteren hebben gegeten en gedronken in de Schijf van Vijf? De leerlingen kunnen op basis van deze informatie desgewenst andere gezondere en meer gevarieerde keuzes maken.

Na deze les:weet ik hoe ik gezond en gevarieerd kan eten op basis van de Schijf van Vijf.kan ik desgewenst mijn voedingspatroon aanpassen.weet ik wat de belangrijke woorden uit de tekst betekenen.kan ik op basis van een dagmenu verwoorden in hoeverre ik tevreden ben met mijn voedingspatroon.

Speel met uw leerlingen de afsluitende quiz. In deze quiz testen zij hun kennis over het onderwerp en laten zij zien wat zij hebben geleerd over het onderwerp. Uw leerlingen kunnen meedoen met een wisbordje of kladblaadje, of zij kunnen meedoen met hun eigen device.

Het maakt je sloom, ongezond en dom. Gaat dit over snoep, of gamen? Welnee, dit werd vroeger gezegd over de tv! Sommigen dachten dat het ding een slechte invloed zou hebben.Anderen vonden het juist een leerzaam apparaat. Wat moet je weten over de televisie?

Na deze les: weet ik wanneer de eerste televisie-uitzending in Nederland was. weet ik dat Philips een belangrijke rol speelde in de komst van de televisie. weet ik dat Nederland vroeger verdeeld was in verschillende zuilen. weet ik hoe de televisie door de jaren heen is veranderd.begrijp ik de belangrijke woorden die met het onderwerp te maken hebben.kan ik een eigen journaaluitzending maken en presenteren over 70 jaar televisie.

Speel met uw leerlingen de afsluitende quiz. In deze quiz testen zij hun kennis over het onderwerp en laten zij zien wat zij hebben geleerd over het onderwerp. Uw leerlingen kunnen meedoen met een wisbordje of kladblaadje, of zij kunnen meedoen met hun eigen device.

‘De oorlog die aan ons land is voorbij gegaan’. Dat was toch een beetje de positie van de Eerste Wereldoorlog in het Nederlandse geschiedenisonderwijs. Dat is de afgelopen tijd gelukkig veranderd en wordt het belang van deze oorlog ook voor ons leerlingen onderkend. Al is het alleen maar vanwege het feit dat de strijd in de loopgraven inmiddels ruim honderd jaar geleden in ons Europa heeft plaatsgevonden.Maar de gevolgen van de Eerste Wereldoorlog zijn niet te onderschatten en alleen daarom al van groot belang om een plek te krijgen binnen het Historisch Overzicht vanaf 1848: van de ruim één miljoen Belgische vluchtelingen, naar de opkomst van Adolf Hitler en uiteindelijk de Tweede Wereldoorlog. Met name dat laatste is voor historici ook vaak de reden om te spreken van één grote wereldoorlog die slechts onderbroken werd door een wapenstilstand van ongeveer twintig jaar.De Grote Oorlog spreekt in eerste instantie niet veel leerlingen aan: het is een grote onbekende en, mede vanwege het ontbreken van tastbare bronnen én bekende speelfilms. Maar als het onderwerp wordt behandeld dan verbazen de leerlingen zich niet alleen over de zinloosheid van een loopgravenoorlog, maar ook over de uitvindingen tijdens de ‘oorlog van de uitvinders’ die steeds gruwelijker wapentuig bracht voor op, onder en boven het slagveld.

In deze les wordt de naam Eerste Wereldoorlog kort behandeld. Het is goed om uit te leggen dat de naam zelf pas later (vermoedelijk rond 1920) werd gebruikt en dat voor de meeste landen die erbij betrokken waren de term Grote Oorlog veel meer passend was. Het was de Oorlog die alle oorlogen zou beëindigen, waarna de kaarten in Europa voorgoed waren geschud.Deze les start bij de Slag bij Waterloo en Congres van Wenen. Hiervoor is bewust gekozen, aangezien hier de basis werd gelegd voor een machtsevenwicht dat uiteindelijk in de tweede helft zou worden verstoord, wat op zijn beurt weer zou leiden tot de Eerste Wereldoorlog.In deze les worden, voor de historische volledigheid, meer oorzaken van de Eerste Wereldoorlog behandeld dan de syllabus voorschrijft. Dat is niet erg, maar wellicht is het verstandig om te benadrukken welke in het examen kunnen terugkomen.Alle oorzaken bij elkaar waren genoeg om een oorlog te beginnen, maar uiteindelijk was het bekende druppel, de aanslag op de Oostenrijkse kroonprins Frans Ferdinand door Servische nationalist Gavrilo Princip, die ervoor zorgde dat de Europese landen met elkaar in oorlog kwamen.Dit onderwerp leent zich dan ook uitstekend om de historische vaardigheid oorzaak, gevolg en aanleiding uit te diepen. Onderwerpen:terminologie van de Eerste Wereldoorlogoorzaken van de Eerste Wereldoorlog: militarisme, nationalisme, modern imperialisme, wapenwedloop, bondgenootschappende verschillende Europese bondgenootschappende aanleiding: de aanslag op Frans FerdinandPersonen:Frans FerdinandGavrilo PrincipVideo's:

Hoewel niet helemaal correct wordt de Industriële Revolutie vaak geplaatst in de Tijd van Burgers en Stoommachines, hoewel de eerste uitvindingen werden gedaan in het tijdvak daarvoor. Dat is niet zo bezwaarlijk als gekeken wordt naar de inhoud van Burgers en Stoommachines. Hierin wordt vooral ingegaan op de gevolgen van de industrialisatie voor de inwoners van een land, in dit geval Nederland. Wellicht is Nederland niet het beste voorbeeld van een geïndustrialiseerd land, maar ook hier waren de gevolgen duidelijk merk- en zichtbaar.In de honderd jaar die het tijdvak beslaat gebeurde er veel in het leven van de mensen. In de IJzeren Eeuw waren er grote economische en mentale veranderingen: boeren werden arbeiders, industrialisatie en urbanisatie, modernisering van de infrastructuur, feminisme en emancipatie en modern imperialisme.In deze serie is een groot aantal afleveringen van Welkom in de IJzeren Eeuw opgenomen. Het zijn stuk voor stuk korte en heldere afleveringen die prima passen bij de lessen. Uiteraard kan er voor worden gekozen om de ‘grote mensen’-editie, De IJzeren Eeuw, te gebruiken.

De mens heeft altijd gezocht naar mogelijkheden om het leven te verbeteren en/of te vereenvoudigen. Vaak zijn deze weer het gevolg van andere ontwikkelingen. Zo ook de uitvindingen aan de vooravond van de Industriële Revolutie, die eigenlijk zeker in het begin veel meer lijkt op een agrarische revolutie. Dit kan overigens een leuk (eind)vraaggesprek zijn voor in de klas: “Is het een industriële of agrarische revolutie?”.Deze les is vooral een (niet volledige, maar wel aanpasbare) opsomming van belangrijke uitvindingen: schietspoel, Spinning Jenny en de stoommachine. Vooral bij de laatste is het leuk om met de leerlingen allerlei toepassingen van de stoommachine te bedenken, en wat de voor- en nadelen van stoommachines kunnen zijn. In de les zijn hiervoor twee interactieve open vragen opgenomen.In sommige methoden is het begin van de Industriële Revolutie opgenomen in een ander hoofdstuk en hierdoor wellicht al behandeld. In dat geval kan deze les natuurlijk worden gebruikt als een herhaling.Onderwerpen:De belangrijkste uitvindingen van de Industriële RevolutieVan handmatig naar machinaal producerenPersonen:John KayJames HargreavesThomas NewcomenJames WattVideo's: